Elon Musk devrede: "İran'da tutuklanan İtalyan gazeteciyi kurtardı"

Gazeteci Sala, "İtalyan hükümeti beni kurtarmak için ne gerekiyorsa yaptı" diyor (Reuters)
Gazeteci Sala, "İtalyan hükümeti beni kurtarmak için ne gerekiyorsa yaptı" diyor (Reuters)
TT

Elon Musk devrede: "İran'da tutuklanan İtalyan gazeteciyi kurtardı"

Gazeteci Sala, "İtalyan hükümeti beni kurtarmak için ne gerekiyorsa yaptı" diyor (Reuters)
Gazeteci Sala, "İtalyan hükümeti beni kurtarmak için ne gerekiyorsa yaptı" diyor (Reuters)

İran'da tutuklanan İtalyan gazeteci Cecilia Sala'nın serbest bırakılmasında Elon Musk'ın rol oynadığı iddia ediliyor.

29 yaşındaki Sala, gazeteci vizesiye 13 Aralık'ta gittiği Tahran'da 19 Aralık'ta tutuklanmıştı. İranlı yetkililer, gazetecinin "yasaları ihlal" ettiğini bildirmiş fakat tutuklama gerekçesine dair detay açıklamamıştı. 

İtalyan hükümetinden 8 Ocak'ta yapılan açıklamada, genç gazetecinin serbest bırakıldığı duyurulmuştu.

New York Times (NYT), Sala'nın erkek arkadaşı Daniele Rainer'in, Musk'la iletişime geçerek gazetecinin serbest bırakılmasını istediğini yazıyor. Rainer'in, Musk'a yakın isimlerden biri olan bilgisayar programcısı arkadaşı Andrea Stroppa aracılığıyla teknoloji milyarderine ulaştığı belirtiliyor. Stroppa da Musk'a mesajı ilettiğini söylüyor. 

Kimliklerinin paylaşılmasını istemeyen üç İranlı yetkili, Musk'ın İran'ın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Emir Said İrevani'yle görüşerek gazetecinin serbest bırakılmasını istediğini öne sürüyor. 

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, geçen hafta yaptığı açıklamada Musk'ın süreçte "herhangi bir rol oynayıp oynamadığını bilmediğini" iddia etmişti. 

Meloni, Donald Trump'ı 4 Ocak'ta Florida'daki Mar-a-Lago malikanesinde ziyaret etmişti. İranlı kaynaklar, Musk'ın bu görüşmenin ardından tekrar İrevani'yle iletişime geçtiğini savunuyor. 

Haberde, Sala'nın serbest bırakılmasının ardından, İtalya'da 16 Aralık 2024'te ABD'nin talebi üzerine gözaltına alınan ve o tarihten bu yana Milano'da tutuklu bulunan İranlı mühendis Muhammed Abedini'nin serbest bırakıldığı da hatırlatılıyor. 

İranlı kaynaklar, gazetecinin İtalya'ya Abedini'yi serbest bırakması için baskı yapmak amacıyla tutuklandığını iddia ediyor. 

Diğer yandan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, Musk'ın gazetecinin serbest bırakılmasında rol oynadığı iddiasını reddetti. Bekayi, diplomatik sürecin nasıl işlediğine dair bilgi paylaşmadı. 

NYT, Musk ve Trump'ın geçiş ekibinin iddialara ilişkin açıklama yapmayı reddettiğini aktarıyor. Meloni'nin ofisi ve İtalya Dışişleri Bakanlığı'nın da yorum taleplerine geri dönmediği belirtiliyor. 

Musk, sağcı İtalya lider Meloni'yle son dönemde yakınlaşmıştı. Washington merkezli düşünce kuruluşu Atlantik Konseyi'nin eylülde düzenlediği Küresel Yurttaşlık Ödülü törenine, Musk ve Meloni katılmıştı. X CEO'su buradaki konuşmasında Meloni için "içi dışından daha güzel olan biri" ifadelerini kullanmıştı. Meloni ise ödül kabul konuşmasında bu sözlere Musk'ın "değerli dehasını" överek karşılık vermişti.

Independent Türkçe, New York Times, BBC



İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
TT

İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)

Bilim insanları ilk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfetti. İlk kez bir gezegenin, yıldızını bu şekilde etkilediği gözlemlendi. 

Dünya'dan yaklaşık 400 ışık yılı uzaktaki HIP 67522 adlı yıldız ve yörüngesindeki iki gezegen uzun zamandır takip ediliyor. Sadece 17 milyon yaşındaki yıldız, 4,5 milyar yaşındaki Güneş'e kıyasla daha büyük ancak daha soğuk. 

Yıldızın HIP 67522 b adlı gezegeni, şaşırtıcı derecede yakın bir yörüngede dönüyor. Ötegezegen yıldızın etrafındaki bir turunu sadece 7 günde tamamlıyor; yani gezegende bir yıl, Dünya zamanıyla sadece bir hafta sürüyor.

Hollanda Radyo Astronomi Enstitüsü'nden Ekaterina Ilin, "Daha önce HIP 67522 gibi bir sistem görmemiştik; gezegen bulunduğunda, yıldızının yörüngesinde 10 günden daha kısa bir sürede döndüğü bilinen en genç gezegendi" diyor.

Ilin ve ekip arkadaşları bu nedenle NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ötegezegen uydusu CHEOPS'u kullanarak sistemi daha yakından incelemeye karar verdi. 

Araştırmacılar HIP 67522 b'nin yıldızıyla  kurduğu sıkı etkileşim nedeniyle kendi sonunu hazırladığını tespit etti. 

Devasa plazma topları olan yıldızların yüklü parçacıkları, yüzeydeki hareketleriyle güçlü manyetik alanlar yaratıyor. Manyetik alan çizgileri birbirini kesemediğinden, bazen bunlar düğümlenip aniden koparak güneş patlamaları adı verilen radyasyon patlamalarına yol açıyor.

Bilim insanları, Dünya gibi pek çok gezegenin de manyetik alanı olduğu için yıldızına yakın gezegenlerin, yıldızlardaki manyetik alan patlamalarını tetikleyip tetiklemediğini merak ediyordu. 

HIP 67522 sistemini inceleyen ekip, yıldızdaki patlamaların gezegen onun önünden geçerken sıklaştığını saptadı. Araştırmacılar bu nedenle patlamaları gezegenin tetiklediği sonucuna vardı. 

Normalde yıldızların, yörüngelerindeki gezegenlerden etkilenmediği düşünülüyordu. Ancak araştırmacılar HIP 67522'nin yaşı nedeniyle ve güçlü bir manyetik alanı olması durumunda bunun mümkün olduğunu söylüyor.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmaya göre gezegen yakın yörünge dönüşü sırasında enerji biriktiriyor ve bunun bir kısmını, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca bir kırbaç misali, dalgalar halinde geri gönderiyor. Bu şok dalgası, manyetik alandan yıldızın yüzeyine geçtiğinde muazzam bir patlama yaşanıyor.

Ancak bu güçlü kozmik ışınların büyük bir kısmı uzaya savrulmak yerine gezegene geri dönüyor. Bilim insanları HIP 67522 b'nin bugüne kadar bulunan ilk "eceline susamış gezegen" olduğunu söylüyor. 

Ilin "Gezegen özellikle enerji yüklü patlamaları tetikliyor gibi görünüyor" diyerek ekliyor: 

Gezegenin, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca gönderdiği dalgalar belirli anlarda patlamaları başlatıyor. Ancak patlamaların enerjisi dalgaların enerjisinden çok daha yüksek. Dalgaların oluşmaya hazır patlamaları tetiklediğini düşünüyoruz.

Araştırmacılar halihazırda yaklaşık Jüpiter büyüklüğündeki HIP 67522 b'nin, 100 milyon yıl içinde Neptün'e yakın bir boyuta geleceğini tahmin ediyor.

Bilim insanları sistemi incelemeye devam ederek patlamalarda ne tür enerji salındığını anlamayı umuyor. Ayrıca bu türden benzer sistemlerin var olup olmadığını araştırmak için çalışmalarını genişletmeyi planlıyorlar.

Ilin, "Aklımda milyonlarca soru var çünkü bu tamamen yeni bir fenomen, dolayısıyla ayrıntılar hâlâ net değil" diyor.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, NASA, Nature