DNA analizi, Avrupa'nın geçmişindeki ilk kadın merkezli toplumu ortaya çıkardı

Demir Çağı'ndaki mezarlar, kadın odaklı bir toplum yapısına işaret ediyor (Bournemouth Üniversitesi/AP)
Demir Çağı'ndaki mezarlar, kadın odaklı bir toplum yapısına işaret ediyor (Bournemouth Üniversitesi/AP)
TT

DNA analizi, Avrupa'nın geçmişindeki ilk kadın merkezli toplumu ortaya çıkardı

Demir Çağı'ndaki mezarlar, kadın odaklı bir toplum yapısına işaret ediyor (Bournemouth Üniversitesi/AP)
Demir Çağı'ndaki mezarlar, kadın odaklı bir toplum yapısına işaret ediyor (Bournemouth Üniversitesi/AP)

Genetik analizler, Demir Çağı'nda Britanya'da yaşayan Keltlerin kadın merkezli bir topluluğu olduğunu ortaya koydu. Bilim insanları, Avrupa'nın eski dönemlerinde anayerli denen bu toplum biçimine daha önce rastlanmadığını söylüyor.

Roma İmparatorluğu MS 43'te Britanya'yı istila ettiğinde, Jül Sezar ve diğer Romalıların bu yabancı topraklardaki savaşçı kadınlardan söz ettiği yazıları var. Boudica gibi savaşçıların öne çıktığı kayıtlarda, bu toplumlarda kadınların önemli bir yere sahip olduğuna işaret ediliyordu.

Birleşik Krallık'ın Dorset bölgesindeki Keltik mezarlarındaysa, kadınların erkeklere kıyasla çok daha fazla değerli eşyalarla gömüldüğü görülmüştü. Bu mezarlar, MÖ 100'den MS 100'e kadar bölgede yaşayan Durotriges kabilesiyle ilişkilendiriliyor. 

Trinity College Dublin'nden Dr. Lara Cassidy ve ekip arkadaşları bu mezarları tekrar ziyaret ederek 57 kişinin DNA'sını inceledi.

Bulgularını önde gelen hakemli dergi Nature'da dün (15 Ocak) yayımlayan ekip, kadın merkezli bir toplulukla karşılaştı. 

Araştırmacılar toplumun yapısını anlamak adında, sadece anneden geçen mitokondriyal DNA ve babadan oğula aktarılan Y kromozomuna odaklandı. 

Mitokondriyal DNA analizi, mezarlardaki kişilerin üçte ikisinin tek bir anne soyundan geldiğini ortaya koydu. Diğer yandan erkeklerdeki Y kromozomu çeşitlilik gösteriyordu. 

Bulgular, kadınlar yaşadıkları yerde kalırken, erkeklerin eşleri için farklı yerlere gittiğine, yani anayerli bir toplum yapısına işaret ediyor.

Dr. Cassidy, "Bu tür bir sistem Avrupa'nın tarih öncesi döneminde ilk kez belgeleniyor" diyor. 

Yeni araştırma, eski dönemlerdeki toplumlarda kadınların söz sahibi olmadığı ve daha domestik görevler üstlendiği düşüncesine meydan okuyor. Kadınların yaşadığı yerde kalması, toprakları kontrol etme, miras alma, ekonomide rol oynama ve nüfuz sahibi olma ihtimalinin daha yüksek olduğu anlamına geliyor. 

Diğer yandan bulgular, kadınların toplumda siyasi güce sahip olduğu veya bu dönemde anaerkil bir toplum yapısı olduğu anlamına gelmek zorunda değil.

Anayerli toplumların ne kadar yaygın olduğunu merak eden ekip, daha sonra Britanya'daki Neolitik Çağ'dan Demir Çağı'na kadar yayılan 156 mezarlıkta yatan kişilerin genetiğini inceleledi. 6 ayrı bölgede benzer bir toplum yapısına işaret eden kanıtlar buldular.

Makalenin ortak yazarı Prof. Dan Bradley, "Britanya genelinde, çoğu kişinin anne tarafından, küçük bir gruptan geldiği mezarlıklar gördük" diyerek ekliyor: 

Örneğin Yorkshire'da, MÖ 400'den önce baskın bir anasoy oluşmuştu. Şaşırtıcı bir şekilde bu, adada derin kökleri olan yaygın bir olguydu.

Dr. Cassidy yeni çalışmanın bulguları hakkında "Muhtemelen anayerliliğin çok daha yaygın olduğu dönemler var ve bunun geçmişte kadınları, rollerini ve toplumdaki etkilerini nasıl gördüğümüzle ilgili gerçekten önemli zincirleme etkileri sözkonusu" diyerek ekliyor:

Geçmişteki kadınlara baktığımızda onları yalnızca ev içi alanda ve çok az etkinliğe sahip olarak görmek gibi korkunç bir alışkanlığımız var ve bu gibi çalışmalar durumun hiç de böyle olmadığını vurguluyor. Bugün ve geçmişte pek çok toplumda kadınlar büyük bir etkiye ve güce sahipti ve bunu hatırlamakta fayda var.

Independent Türkçe, IFLScience, Guardian, AP, Nature



Eleştirmenler yeni Kaptan Amerika filmini yerden yere vurdu: Rekora koşuyor

Fotoğraf: Marvel
Fotoğraf: Marvel
TT

Eleştirmenler yeni Kaptan Amerika filmini yerden yere vurdu: Rekora koşuyor

Fotoğraf: Marvel
Fotoğraf: Marvel

Kaptan Amerika: Cesur Yeni Dünya (Captain America: Brave New World), gişe canavarı yeni filmin eleştirmenlerden olumsuz yorumlar almasının ardından, Marvel filmleri arasında utanç verici bir Rotten Tomatoes rekoru kırmaya çok yaklaştı.

Cesur Yeni Dünya, Avengers: Endgame'in sonunda görevi Steve Rogers'tan (Chris Evans) devralan Anthony Mackie'nin Kaptan Amerika rolündeki ilk uzun metraj filmi. Filmde ayrıca Harrison Ford, Giancarlo Esposito ve Danny Ramirez de rol alıyor.

Marvel filmleri gişeye hükmetmeyi sürdürse de eleştirmenlerin Endgame'den bu yana çıkan yapımlara karşı çok daha sert davranması dikkat çekiyor ve 2019'dan sonra gösterime filmlerin 5'i, halihazırda Rotten Tomatoes'da en düşük puanlara sahip.

Cesur Yeni Dünya yüzde 51'lik bir puanla açılışını yaptı ki bu, internet sitesinde taze bir puan (Rotten Tomatoes'da "taze", olumlu bir derecelendirme anlamına geliyor -çn.) almak için gereken yüzde 60'ın çok altnda. Sadece iki Marvel Sinematik Evreni (MSE) filmi daha düşük puan almıştı; yüzde 47'yle Eternals ve yüzde 46'yla Ant-Man ve Wasp: Quantumania.

The Independent'tan Adam White iki yıldızlı eleştirisinde Cesur Yeni Dünya'nın "bitmek bilmeyen gecikmelerinin ve yeniden çekimlerinin düşündürdüğü gibi bir felaket olmadığını" ancak "MSE'nin artık sadece işlevsel eğlence üretmeye bel bağlamayı göze alamayacağını" yazıyor.

Eleştirmenler genel olarak 2008'den bu yana MSE'ya karşı cömert davranırken diğer 32 filmin hepsi internet sitesinde taze puan aldı. Ancak genel kanaat, stüdyonun yapımlarının kalitesinin 2019'dan bu yana düştüğü yönünde.
 

x cvdfgb
Harrison Ford, Kaptan Amerika: Cesur Yeni Dünya'da Kızıl Hulk rolünde (Marvel)

Mackie, filmde canlandırdığı Kaptan Amerika karakterini "onurlu, haysiyetli ve dürüst" bir adam olarak tanımlamıştı. Ancak bu niteliklerin bugünkü Amerika'yı temsil etmediğini söylemesi, ardından Cesur Yeni Dünya'nın basın turunu zorlu bir hale getirdi.

Viral video, Cumhuriyetçileri kızdırmakta gecikmedi ve filmin boykot edilmesi çağrısı yaptılar, bazıları da filmi "duyarcı saçmalığı" diye tanımlayacak kadar ileri gitti. Muhafazakar siyasi yorumcu Dan Bongino, Mackie'nin sözlerinin yer aldığı bir videoyu X'te paylaşarak "İzlemeyeceğim bir başka b*ktan film" demişti.

Mackie, Instagram'da "Şunu açıkça ifade edeyim, ben Amerikalı olmaktan gurur duyuyorum ve Kaptan Amerika gibi bir kahramanın kalkanını kuşanmak hayatımın en büyük onuru" yazarak yanıt vermişti.

Aktör sözlerini şöyle tamamlamıştı:

Ülkemize hizmet eden ve etmiş kişilere son derece saygı duyuyorum. Kaptan Amerika, dünyanın her yerinden insanların ilişki kurabileceği evrensel özelliklere sahip.

Independent Türkçe