Bill Gates: Başarımı otizme borçlu olabilirim

Ebeveynlerinin kendisi için yaptığı iki şeyi minnetle andı

Bloomberg Milyarderler Endeksi'ne göre Bill Gates, dünyanın en zengin 8. kişisi (Reuters)
Bloomberg Milyarderler Endeksi'ne göre Bill Gates, dünyanın en zengin 8. kişisi (Reuters)
TT

Bill Gates: Başarımı otizme borçlu olabilirim

Bloomberg Milyarderler Endeksi'ne göre Bill Gates, dünyanın en zengin 8. kişisi (Reuters)
Bloomberg Milyarderler Endeksi'ne göre Bill Gates, dünyanın en zengin 8. kişisi (Reuters)

Microsoft'un kurucu ortağı Bill Gates, ABD'nin tanınmış medya kuruluşlarından Wall Street Journal'a röportaj verdi. 

Kaynak Kodu (Source Code) adındaki otobiyografisini 4 Şubat'ta yayımlamaya hazırlanan 69 yaşındaki Amerikalı, günümüzde çocuk olsaydı muhtemelen otizm tanısı alacağını söyledi:

Asperger ve spektrum gibi şeyler epey yeni. Eskiden otizmin tanımı oldukça dardı ve açıkça tanımlanabiliyordu. Fark ettim ki bazı örüntüler bana uyuyor.

Teknoloji milyarderi, çocukluğunu düşündüğünde gördüğü otizm semptomlarının başarılı olmasını sağladığını savundu: 

Geçmişe baktığımda standart davranışlarda bulunmadığımdan dolayı, matematik ve bilime derin bir şekilde yoğunlaşabildiğim için ve sonrasında programlama deneyimlerimde bunların bana güç verdiğini gördüm.

Ebeveynleri Bill Sr. and Mary Maxwell'in kendisi hakkında endişelenip endişelenmediği sorusunu da yanıtladı.

"Uyum sağlamam konusunda endişeleri vardı. İki şey yaptılar: Birincisi beni bir terapiste gönderip enerjimi nasıl kullanacağım hakkında düşünmemi sağladılar, sonra da beni gerçekten müthiş bir okula gönderdiler. Bunlar bana çok iyi geldi" dedi.

Bloomberg Milyarderler Endeksi'ne göre net serveti 166 milyar doları bulan Gates, geçen yıl verdiği röportajda kaybetmekten korkmadığını ifade ederek "Kendi harcayabileceğimden çok daha fazla param var" demişti. 

Gates, yılda 9 milyar doları farklı projelerle değerlendireceğini ve hayır kurumlarına vereceğini, 20 yıl içinde de tüm servetini dağıtmış olacağını söylemişti.

ABD genelinde otizm teşhisi oranları son yıllarda önemli ölçüde arttı ve 2011'le 2022 arasında neredeyse üç katına çıktı. Ülkedeki her 36 çocuktan birine bu tanı konuyor. 2000'de bu oran 150'de birdi. 

Otizm spektrum bozukluğunu belirleyecek bir kan testi ya da beyin MR'ı yok. Teşhis çoğunlukla ebeveynlerin aktardığı davranışlar ve akıl sağlığı uzmanlarının gözlemleriyle konuyor.

Independent Türkçe, WSJ, People



Sonsuzluk Galaksisi, süper kütleli kara deliklerin gizemine ışık tuttu

Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
TT

Sonsuzluk Galaksisi, süper kütleli kara deliklerin gizemine ışık tuttu

Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)

Bilim insanları ilk kez doğrudan bir gaz ve toz bulutunun çökmesi sonucu oluşmuş bir süper kütleli kara delik saptamış olabilir. Sonsuzluk Galaksisi'ndeki bu keşif, evrenin ilk dönemlerine dair merak edilen bir soruya da ışık tutma potansiyeli taşıyor. 

Kara delikler yaşam döngülerinin sonuna gelen büyük kütleli yıldızların süpernova patlamasının ardından kendi üzerine çökmesi sonucu oluşuyor. Süper kütleli kara deliklerse bu daha küçük kara deliklerin zaman içinde birleşmesiyle meydana geliyor.

Öte yandan NASA öncülüğünde geliştirilen James Webb Uzay Teleskobu (JWST), Büyük Patlama'dan sonraki yaklaşık 500 milyon yıl içinde oluşmuş süper kütleli kara delikler keşfediyor. Böyle bir yapının ortaya çıkması için en az 1 milyar yıl geçmesi gerektiğini düşünen gökbilimciler, son yıllarda bu tuhaflığa bir açıklama getirmeye çalışıyor. 

Öne çıkan teorilerden birine göre bazı süper kütleli kara delikler, devasa bir gaz ve toz bulutunun herhangi bir yıldız üretmeden doğrudan kendi üstüne çökmesiyle meydana geliyor olabilir. 

Ancak bilim insanları daha önce bu senaryoyu destekleyen somut bir kanıt bulamamıştı. 

Yale Üniversitesi'nden Pieter van Dokkum liderliğindeki bir araştırma ekibi, Dünya'dan yaklaşık 8 milyar ışık yılı uzaktaki bir galakside bu kanıtı bulmuş olabilir.

cdfvgbh
James Webb Uzay Teleskobu, Sonsuzluk Galaksisi'nde toplam üç süper kütleli kara delik buldu (NASA/Yale Üniversitesi)

JWST'yi kullanarak galaksiyi gözlemleyen bilim insanları, sonsuzluk işaretine benzeyen bir görüntüyle karşılaştı. Bu nedenle Sonsuzluk Galaksisi adını alan gökadanın, iki galaksinin kafa kafaya çarpışması sonucu oluştuğu için bu şekli aldığı düşünülüyor.

Araştırmacılar şaşırtıcı bir şekilde iki galaksinin birleştiği yerdeki gaz bulutunun içinde süper kütleli bir kara delik tespit etti. Kara deliğin, halihazırda beslendiği bu gaz bulutunda oluştuğu tahmin ediliyor.

Hakemli dergi The Astrophysical Journal Letters'ta 15 Temmuz Salı günü yayımlanan makalenin başyazarı van Dokkum "Devasa bir galaksinin çekirdeği dışında bir kara delik bulmak başlı başına olağandışı bir durum ancak daha da sıradışı olan şey, oraya nasıl geldiği" diyerek ekliyor: 

Muhtemelen oraya öylece varmamış, orada oluşmuş. Ve epey yakın bir zamanda. Başka bir deyişle, bir süper kütleli kara deliğin doğuşuna tanıklık ettiğimizi düşünüyoruz, ki bu daha önce hiç görülmemiş bir şey.

Bilim insanları iki galaksinin çarpışması sırasında yoğun bir gaz düğümü oluştuğunu ve burada Güneş'in 1 milyon katı ağırlığında süper kütleli kara deliğin meydana geldiğini tahmin ediyor.

Ekip teorilerini test etmek için kara deliğin hızıyla, onu çevreleyen gaz bulutunun hızını karşılaştırdı. Bunların birbirine yakın olması, kara deliğin orada oluşma ihtimalini güçlendirdi.

Çalışma ayrıca, çarpışan iki galaksinin çekirdeklerinde de aktif süper kütleli kara delikler bulunduğunu ortaya koydu.

Bunun beklenmediğini belirten van Dokkum, çalışmanın bulgularını şöyle değerlendiriyor:

Doğrudan çökme sonucu bir kara delik bulduğumuzu kesin bir şekilde söyleyemeyiz. Ancak bu yeni verilerin, diğer açıklamalardan bazılarını elerken, yeni doğmuş bir kara delik ihtimalini güçlendirdiğini söyleyebiliriz. Verileri incelemeye ve bu olasılıkları araştırmaya devam edeceğiz.

Independent Türkçe, Space.com, IFLScience, The Astrophysical Journal Letters