Ege'deki 5 bin yıllık iz, kurşun kirliliği ezberini bozdu

Otlarla kaplı höyükler, Birleşik Krallık'ın Mendip bölgesindeki Charterhouse'da Roma döneminden kalma kurşun madeninin bulunduğu yere işaret ediyor (Andrew Wilson)
Otlarla kaplı höyükler, Birleşik Krallık'ın Mendip bölgesindeki Charterhouse'da Roma döneminden kalma kurşun madeninin bulunduğu yere işaret ediyor (Andrew Wilson)
TT

Ege'deki 5 bin yıllık iz, kurşun kirliliği ezberini bozdu

Otlarla kaplı höyükler, Birleşik Krallık'ın Mendip bölgesindeki Charterhouse'da Roma döneminden kalma kurşun madeninin bulunduğu yere işaret ediyor (Andrew Wilson)
Otlarla kaplı höyükler, Birleşik Krallık'ın Mendip bölgesindeki Charterhouse'da Roma döneminden kalma kurşun madeninin bulunduğu yere işaret ediyor (Andrew Wilson)

Arkeologlar, insan kaynaklı en eski kurşun kirliliği vakasının izini yaklaşık 5 bin 200 yıl önce Ege Denizi bölgesine kadar sürdü.

Hakemli dergi Communications Earth & Environment'ta yayımlanan bulgular, insanların çevreyi kurşunla kirletmeye daha önce düşünülenden 1200 yıl önce başladığına işaret ediyor.

İnsan kaynaklı kurşun kirliliği seviyelerinde yaklaşık 2 bin 150 yıl önce bir sıçrama daha gözlemlendi.

Bu dönemde Roma İmparatorluğu, antik Avrupa'daki bazı en eski kültür merkezlerine ev sahipliği yapan Ege bölgesine yayıldı.

Çalışmada bilim insanları, Ege Denizi genelinden alınan deniz tortusu çekirdekleriyle Yunanistan'ın kuzeydoğusundaki Tenaghi Philippon torfluk alanından alınan bir tortu çekirdeğinin kurşun içeriğini analiz etti.

dfvgrbtyh
Çalışmada analiz edilen tortu çekirdeklerinin haritası (Andreas Koutsodendris ve ekip arkadaşları)

Bilim insanları daha sonra birkaç çekirdeğin polen ve spor içeriğini analiz ederek bunu, bölgedeki mevcut benzer veriler ve kurşun içeriği verileriyle birleştirdi.

Bu sayede bölgedeki ekosistemlerin o dönemin sosyal ve kültürel değişimlerinden nasıl etkilendiğini araştırdılar.

Çalışma, Tenaghi Philippon çekirdeğinde yaklaşık 5 bin 200 yıl önce meydana gelen, muhtemelen insan kaynaklı kurşun kirliliğinin kayıtlardaki en eski sinyalini belgeliyor.

Araştırmacılar bunun, daha önce Balkan Yarımadası'ndaki torfluklardan alınan örneklerde kaydedilen, kurşun kirliliği şüphesi taşıyan en eski vakadan yaklaşık 1200 yıl önceye denk geldiğini söylüyor.

Bulgular ayrıca yaklaşık 2 bin 150 yıl önce bitki örtüsü kayıtlarında bir değişikliğe ve kurşun kirliliğinde artışa işaret ediyor.

Bilim insanları bunların muhtemelen Roma İmparatorluğu'nun o dönemde Antik Yunan'a doğru genişlemesiyle bağlantılı olduğunu söylüyor.

Araştırmacılar, "2 bin 150 yıl önce hem kara hem de deniz ortamlarında her yere yayılan kurşun kirliliğinin başlangıcı, temel bir siyasi değişimle bağlantılı" diye yazıyor.

Bu değişimin MÖ 146'dan sonra Yunan bölgelerinin Roma İmparatorluğu'na tabi olmasıyla gerçekleştiğini savunuyoruz.

Roma'nın genişlediği bu dönemde, para ve diğer eşyalarda kullanılmak üzere altın, gümüş ve diğer metallerin madenciliğinde kayda değer bir artış yaşandı.

Bilim insanları, "Yunan bölgelerinin Roma siyasi alanına dahil edilmesi, yeni yöneticilere doğal kaynaklardan yararlanma fırsatı sağladı ve bu da altın, gümüş ve diğer metal kaynaklarını çıkarmak için Yunan maden bölgelerinin sömürülmesinde benzeri görülmemiş bir artışa yol açtı" diyor.

Araştırmacılar "Yüksek kurşun içeriği Roma İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu'nun ilk yarısı boyunca devam ediyor" diye yazıyor.

Deniz tortusu çekirdeklerinde de kurşun bulan bilim insanları, bunun deniz ortamında kaydedilen en eski olası kurşun kirliliği olabileceğini söylüyor.

Araştırmacılar şöyle yazıyor:

Deniz kirliliğinin ilk ortaya çıkışının maksimum seviyede ormansızlaşma ve tarımsal genişlemeyle aynı zamana denk gelmesi, Antik Yunan'ın Helenistik ve Roma dönemlerinde paraya dayalı gelişmiş toplumlarla bağlantılı olarak insanların ekosistemler üzerindeki geniş çaplı etkisine işaret ediyor.

Independent Türkçe



The Walking Dead'in yıldızı yeni aksiyonda: "O da John Wick gibi"

56 yaşındaki Norman Reedus, çeşitli video kliplerde rol aldıktan sonra Hollywood'daki büyük çıkışını 1999 yapımı Şehrin Azizleri'yle (The Boondock Saints) yapmıştı (Starz Entertainment / Lionsgate Films)
56 yaşındaki Norman Reedus, çeşitli video kliplerde rol aldıktan sonra Hollywood'daki büyük çıkışını 1999 yapımı Şehrin Azizleri'yle (The Boondock Saints) yapmıştı (Starz Entertainment / Lionsgate Films)
TT

The Walking Dead'in yıldızı yeni aksiyonda: "O da John Wick gibi"

56 yaşındaki Norman Reedus, çeşitli video kliplerde rol aldıktan sonra Hollywood'daki büyük çıkışını 1999 yapımı Şehrin Azizleri'yle (The Boondock Saints) yapmıştı (Starz Entertainment / Lionsgate Films)
56 yaşındaki Norman Reedus, çeşitli video kliplerde rol aldıktan sonra Hollywood'daki büyük çıkışını 1999 yapımı Şehrin Azizleri'yle (The Boondock Saints) yapmıştı (Starz Entertainment / Lionsgate Films)

The Walking Dead serisinin yıldızı Norman Reedus, yıllardır düşmanlarla mücadeleye alışık bir oyuncu. Ancak yeni John Wick filmi Ballerina'da (From the World of John Wick: Ballerina) bu kez karşısında zombiler değil, suikastçılar ve tarikatlar var.

Reedus filmde, Ana de Armas'ın canlandırdığı Eve karakterinin, babasının ölümünden sorumlu grubu ararken karşılaştığı gizemli Daniel'ı oynuyor. 

Daniel da tehlikeli bir görev üstlenmiş durumda: Küçük kızını her ne pahasına olursa olsun korumak. Film ilerledikçe Daniel'ın geçmişi, hikayedeki yeri ve kaçmaya çalıştığı karanlık hayat biraz daha netleşiyor.

GamesRadar'a konuşan Reedus, canlandırdığı karakteri şöyle anlatıyor:

Daniel büyük ihtimalle hayatı boyunca suçluluk, cinayet ve sırlarla büyümüş biri. Artık öyle bir noktaya geliyor ki, küçük kızı bu dünyaya adım atmak üzereyken, onu bu hayattan kurtarmak için tüm dünyayla savaşmaya hazır. Ana'nın oynadığı karakterle de benzer bir yanı var. O da herkesle savaşıyor, tıpkı John Wick'te Keanu Reeves'in yaptığı gibi. Eve için intikam ne kadar önemliyse, Daniel için de kızını korumak o kadar önemli. İşte bu noktada ikisinin yolları kesişiyor.

Her ne kadar Ballerina, Daniel'in geçmişine dair bazı ipuçları verse de film sonunda hâlâ cevaplanmamış pek çok soru kalıyor. Peki Reedus, karakterinin seriye geri dönmesi ihtimali hakkında ne düşünüyor?

"Böyle bir şey olmasını gerçekten çok isterim" diyen Reedus ekliyor: 

Onu bu noktaya neyin getirdiğini, nasıl bu hale geldiğini izlemeyi çok isterim. Zaten bir oyuncu için John Wick evreninde olmak başlı başına bir hayal. Bu iş fazla havalı. O yüzden umarım olur. Ben kesinlikle isterim.

Reedus, The Walking Dead ve Ballerina'daki dövüş sahnelerinin birbirinden "tamamen farklı" olduğunu söylüyor. "The Walking Dead'deki dövüş stili çok özensiz" diyen aktör ekliyor: 

Yoğun koreografi içeren, uzun, detaylı dövüş sahneleriyle dolu. Yani etrafınızda aynı anda birden fazla şey yapan çok sayıda aktörle dublör. Onlar sizin zamanlamanıza güveniyor, siz de onlarınkine. Ve etrafınızda duvarlar patlıyor. Çok fazla matematik var. Alışık olduğumdan çok daha farklı bir matematik.

Ballerina, 6 Haziran'da sinemalarda olacak.

Independent Türkçe, GamesRadar, Bleeding Cool