DNA analizi, dünyanın yarısının konuştuğu dillerin gizemini aydınlattı

Hint-Avrupa dillerinin izi, 6 bin 500 yıl önce bozkır otlaklarında yaşayan bir popülasyona kadar sürüldü.

Kafkas Dağları'nın havadan görünümü (AFP)
Kafkas Dağları'nın havadan görünümü (AFP)
TT

DNA analizi, dünyanın yarısının konuştuğu dillerin gizemini aydınlattı

Kafkas Dağları'nın havadan görünümü (AFP)
Kafkas Dağları'nın havadan görünümü (AFP)

Yeni bir DNA çalışmasına göre, bugün dünyanın neredeyse yarısının konuştuğu Hint-Avrupa dilleri, Kuzey Kafkasya dağlarında ve Aşağı Volga'da yaşayan eski bir popülasyonda ortaya çıktı.

Cermen, Hint-İran ve Kelt dillerini de içeren bu dil aileleri, Proto-Hint-Avrupa adı verilen ve kökeni gizemini koruyan ortak bir dilden evrildi.

Viyana Üniversitesi'nden araştırmacılar yeni çalışmada Avrasya'daki arkeolojik kazı alanlarından, MÖ 6400 ila MÖ 2000'e tarihlenen 435 kişinin DNA örneklerini analiz ederek Kafkasya ve Aşağı Volga bozkır otlaklarında yaşayan ve yeni tanınan eski bir popülasyonun, Hint-Avrupa dillerini konuşan tüm modern topluluklarla bağlantılı olduğunu buldu.

Hakemli dergi Nature'da çarşamba günü yayımlanan çalışmaya göre artık CLV diye adlandırılan eski topluluk, MÖ 4500 ila MÖ 3500'de yaşamıştı.

Önceki çalışmalar, Karadeniz ve Hazar Denizi'nin kuzeyindeki Karadeniz-Hazar steplerinde gelişen Yamnaya kültürünün, MÖ 3100'lerden itibaren Avrupa ve Orta Asya'ya yayıldığını göstermişti.

Bu göç, MÖ 3100 ila MÖ 1500'de Avrasya'daki popülasyonlarda "bozkır soyunun" ortaya çıkmasına yol açarak Avrupalı insan genomları üzerinde son 5 bin yıldaki herhangi bir demografik olaydan daha büyük bir etki yaratmıştı.

Yamnaya halkının bu yöndeki hareketi, Hint-Avrupa dillerinin yayılmasının başlıca faktörü olarak kabul ediliyor. Ancak Hint-Avrupa dillerinin bir grubu (Anadolu) bozkır kökenli değil.

Hititçe de dahil Anadolu dilleri, Hint-Avrupa dillerinin ayrıldığı en eski dal ve diğer tüm dallarda kaybolan bazı dilsel arkaizmleri eşsiz bir şekilde koruyor.

Araştırmacılar bu dil grubunun, daha önce yeterince tanımlanmamış bir halktan geldiğini tespit etti.

Yeni çalışma bu dil grubunun izini, MÖ 4500 ila MÖ 3500'de Kuzey Kafkasya dağlarıyla Aşağı Volga arasındaki bozkırlarda yaşayan eski bir popülasyona kadar sürdü.

DNA analizi, Yamnaya halkının soyunun yaklaşık yüzde 80'inin bu popülasyondan geldiğini ortaya koydu ve bu grup aynı zamanda Tunç Çağı'ndaki İç Anadolu'da Hititçe konuşanların soyunun 10'da biriyle de bağlantılı.

Viyana Üniversitesi'nden Ron Pinhasi, ortak yazarı olduğu çalışma hakkında şöyle diyor:

Böylece CLV grubu, Hint-Avrupa dillerini konuşan tüm popülasyonlarla ilişkilendirilebiliyor ve hem Hititçenin hem de daha sonraki tüm Hint-Avrupa dillerinin atası olan Hint-Anadolu dilini konuşan topluluk için en iyi aday.

Çalışmada Anadolu ve Hint-Avrupa halklarının paylaştığı Proto-Hint-Anadolu dilinin entegrasyonunun, MÖ 4400 ila MÖ 4000'de CLV toplulukları arasında en yüksek seviyeye ulaştığı da bulundu.

Dr. Pinhasi, "Hint-Avrupa hikayesindeki kayıp halka olarak CLV popülasyonunun keşfi, Hint-Avrupalıların kökenlerini ve bu halkların Avrupa ve Asya'nın bazı bölgelerine yayıldığı yolları yeniden inşa etmeye yönelik 200 yıllık arayışta bir dönüm noktasına işaret ediyor" diyor.

Independent Türkçe



6 milyar dolarlık serinin yeni macerasına fragman geldi: Scarlett Johansson başrolde

6 milyar dolarlık serinin yeni macerasına fragman geldi: Scarlett Johansson başrolde
TT

6 milyar dolarlık serinin yeni macerasına fragman geldi: Scarlett Johansson başrolde

6 milyar dolarlık serinin yeni macerasına fragman geldi: Scarlett Johansson başrolde

Universal, Jurassic World: Yeniden Doğuş'un (Jurassic World Rebirth) fragmanını yayımladı.

31 yıllık meşhur serinin 7. filmi olacak bu yapım için paylaşılan resmi özet şu şekilde:

Jurassic World: Hakimiyet'ten (Jurassic World Dominion) 5 yıl sonra bir keşif ekibi, çığır açacak bir tıbbi buluş için tarih öncesi üç dev yaratığın DNA'sını çıkarmak amacıyla ıssız ekvator bölgelerine cesur bir yolculuğa çıkar.

Scarlett Johansson, üç dinozordan genetik materyal elde etmek için görevlendirilen keşif ekibinin lideri Zora Bennett karakterini canlandırıyor. 

Filmde Johansson'a Jonathan Bailey, Rupert Friend, Ed Skrein, Mahershala Ali, Manuel Garcia-Rulfo ve Luna Blaise gibi isimler eşlik ediyor.

Bailey, paleontolog Dr. Henry Loomis'i canlandırırken Ali ise Zora'nın ortağı Duncan Kincaid rolünde. Friend, keşif gezisini finanse eden ilaç şirketinin temsilcisi Martin Krebs'i oynuyor.

Filmin yönetmen koltuğunda İstila (Monsters) ve Godzilla'yla tanınan Gareth Edwards otururken, senaryo Michael Crichton ve David Koepp imzası taşıyor. 

Spielberg de işin içinde

Yapımcılar arasında Patrick Crowley ve Frank Marshall yer alırken, Jurassic Park ve Kayıp Dünya: Jurassic Park (The Lost World: Jurassic Park) filmlerinin yönetmeni Steven Spielberg, projede Denis L. Stewart'la birlikte yönetici yapımcı olarak yer alıyor. 

Spielberg serinin önceki filmlerinde de yönetici yapımcı görevini üstlenmişti.

Jurassic World: Yeniden Doğuş'un çekimleri Tayland, Londra ve Kaliforniya'da gerçekleştirildi. 

Dağıtımcılığını Universal'ın üstleneceği film, 2 Temmuz'da sinemalarda izleyiciyle buluşacak. 

6 milyar dolarlık seri

Serinin toplam hasılatı, enflasyondan arındırılmamış haliyle, küresel gişede 6 milyar doları buldu. 

Jurassic serisinin 6. ve son filmi olan 2022 yapımı Jurassic World: Hakimiyet'in hasılatı, dünya çapında 1 milyar doları aşmıştı.

Bu film, insanlığın 2018 yapımı Jurassic World: Yıkılmış Krallık'ta (Jurassic World: Fallen Kingdom) tema parkından kaçtıktan sonra vahşi doğaya tamamen entegre olan dinozorlarla birlikte yaşamayı öğrenmek zorunda kalmasıyla sona ermişti.

Independent Türkçe, Variety, Hollywood Reporter