İsrail-Filistin çatışmasını anlatan dizi yeni sezonuyla dönüyor

Fauda'nın başrolünde eski ajan Doron Kavillio'yu canlandıran Lior Raz (sağda), geçen yıl Gladyatör 2'de (Gladiator II) oynadı (Netflix)
Fauda'nın başrolünde eski ajan Doron Kavillio'yu canlandıran Lior Raz (sağda), geçen yıl Gladyatör 2'de (Gladiator II) oynadı (Netflix)
TT

İsrail-Filistin çatışmasını anlatan dizi yeni sezonuyla dönüyor

Fauda'nın başrolünde eski ajan Doron Kavillio'yu canlandıran Lior Raz (sağda), geçen yıl Gladyatör 2'de (Gladiator II) oynadı (Netflix)
Fauda'nın başrolünde eski ajan Doron Kavillio'yu canlandıran Lior Raz (sağda), geçen yıl Gladyatör 2'de (Gladiator II) oynadı (Netflix)

İsrailli gizli operasyon ekibinin hikayesini konu alan popüler aksiyon dizisi Fauda, 5. sezonuyla ekranlara geri dönüyor. Çekimlerin nisan sonunda başlaması planlanıyor.

Halihazırda ön prodüksiyon aşamasında olan 5. sezon, ekibin özel bir göreve atılmasını konu alacak.

Detaylar gizli tutuluyor

Oyuncu Lior Raz ve gazeteci Avi Issacharoff tarafından yaratılan dizi, İsrail televizyonunun son yıllardaki en iddialı yapımlarında görev almış önemli isimleri bir araya getiriyor. 

Senaryoyu, Türkiye'de Apple TV+'ta ekranlara gelen gerilim dizisi Tehran'la tanınan Omri Shenhar kaleme alırken, yönetmen koltuğundaysa Hostages'ı çeken Omri Givon oturuyor. Oyuncu kadrosu ve hikaye detayları şimdilik gizli tutuluyor.

Arapçada "kaos" anlamına gelen Fauda'nın 5. sezonunun, 2026'nın başlarında İsrail'de yayın yapan Yes TV'de prömiyer yapması, ardından ise Netflix'te dünya genelinde izleyiciyle buluşması bekleniyor. Dizi, Yes TV ve L. Benasuly Productions tarafından üretilirken, uluslararası dağıtımı Yes Studios tarafından üstleniliyor.

"10 yılda küresel fenomene dönüştü"

Yes Studios'un genel müdürü Sharon Levi, yaptığı açıklamada şunları söyledi:

Şubat 2015'te Fauda, Yes TV'de prömiyer yaptı ve geçen 10 yılda küresel bir fenomene dönüştü. Bu yıldönümünü kutlamanın en iyi yolu, Fauda'yı bir sezon daha dünyanın dört bir yanındaki sadık hayranlarıyla buluşturmak.

Gerçek olaylardan ilham alınarak yazılan dizi, modern Ortadoğu'yu ve İsrail-Filistin çatışmasının karmaşıklığını gözler önüne sermeyi amaçlıyor.

Senaryo baştan yazıldı

Dizinin 5. sezonunun geliştirilmesi, 7 Ekim Hamas saldırısı ve ardından başlayan Gazze savaşı nedeniyle ertelenmişti. 

Fauda ekibi de bu trajik olaylardan doğrudan etkilendi. Yapım ekibinin önemli isimlerinden Matan Meir, Gazze'nin kuzeyinde hayatını kaybetmişti. 

Oyunculardan Idan Amedi ise bir patlamada ağır yaralanmıştı. Dizide Amedi'nin görev yaptığı birlik Batı Şeria ve Gazze'de operasyonlar gerçekleştiriyordu. 

İsrailli aktör yaralanmasından kısa süre önce Gazze'de bir röportaj vermiş ve "biraz yorgun ama iyi olduğunu" söylemişti. Amedi çatışma bölgesinde verdiği röportajda, "Herkesin güvenliği için çok çalışıyoruz. Sizi gerçekten seviyoruz" ifadelerini kullanmıştı.

Bu gelişmeler nedeniyle 5. sezon senaryosunun yeniden yazıldığı bildirildi.

Gerçekçi anlatımı ve etkileyici oyunculuklarıyla övgü toplayan Fauda, pek çok ödülün de sahibi olmuştu.

Independent Türkçe, Hollywood Reporter, Variety



146 bin yıllık kafatası Denisova insanlarının yüzünü nihayet ortaya çıkardı

146 bin yıllık kafatasında Denisova insanlarına ait protein ve DNA izleri bulundu (Qiaomei Fu)
146 bin yıllık kafatasında Denisova insanlarına ait protein ve DNA izleri bulundu (Qiaomei Fu)
TT

146 bin yıllık kafatası Denisova insanlarının yüzünü nihayet ortaya çıkardı

146 bin yıllık kafatasında Denisova insanlarına ait protein ve DNA izleri bulundu (Qiaomei Fu)
146 bin yıllık kafatasında Denisova insanlarına ait protein ve DNA izleri bulundu (Qiaomei Fu)

Araştırmacılar ilk kez Denisova insanlarına ait tam bir kafatası keşfetti. Bulgular bu antik insanların nasıl göründüğünün nihayet anlaşılmasını sağlıyor.

2010 gibi yakın bir tarihte keşfedilen Denisova insanları, Neandertallerle birlikte Homo sapiens'in (modern insanlar) en yakın akrabası. Sibirya'daki Denisova isimli mağarada bir parmak kemiği yoluyla keşfedilen bu insan türü bilim dünyasını şoke etmişti. 

Aradan geçen zamanda paleontolog Dr. Qiaomei Fu ve diğer araştırmacılar, Denisova mağarasından çıkarılan diş ve kemik parçalarında, Tibet'teki bir mağara zemininde ve hatta bugün Asya ve Pasifik'te yaşayan insanlarda Denisova DNA'sının izlerini bulmaya devam etti.

Ancak hakkında hâlâ çok az şey bilinen bu türle ilgili gizemlerden biri de nasıl göründükleriydi. Dr. Fu ve ekip arkadaşları bu sorunun cevabını beklenmedik bir yerden, zorlu bir süreçle bulmayı başardı. 

Çin'in Harbin kentinde 1933'te bir işçi tarafından bulunan bir kafatası, yıllar sonra bilim insanları tarafından incelendiğinde en az 146 bin yıllık olduğu tespit edilmişti.

Paleoantropolog Dr. Qiang Ji ve ekip arkadaşları kafatasının düz yanakları ve geniş bir ağzı olan, çenesiz bir erkeğe ait olduğu sonucuna varmıştı. Devasa kafatası, büyük bir vücuda sahip olduğunu ve beyninin ortalama bir modern insanınkinden yaklaşık yüzde 7 daha büyük olduğunu gösteriyor.

Araştırmacılar bütün bu özelliklere dayanarak örneğin daha önce bilinmeyen bir insan türüne ait olduğu sonucuna varmış ve 2021'de ona Homo longi adını vermişti. Fosilin bulunduğu Kara Ejderha Nehri bölgesinden dolayı bu insan türü "Ejderha Adam" diye biliniyor.

Ancak kafatasının bir Denisova insanından kaldığından şüphelenen Dr. Fu, örneği tekrar inceleyerek DNA kalıntıları aradı. 

İlk denemelerinde DNA'ya rastlamayan araştırmacılar örneği proteinler aracılığıyla kimliklendirmeye çalıştı. DNA'dan daha dayanıklı olan proteinler genetik ipuçları sağlayabiliyor.

95 protein saptayan ekip, bunlardan bazılarının Denisova insanlarındaki varyantlar olduğunu belirledi. 

fgbhju
Yeni bulgular Denisova insanlarının görüntüsünün oluşturulmasını sağladı (Chuang Zhao)

Dr. Fu yine de DNA yoluyla bu bulguları desteklemek için kafatasındaki tek dişi incelemeye koyuldu. Öte yandan diş plağı çok dayanıklı bir materyal olmasına rağmen araştırmacılar bu örneklerde genellikle dişin sahibinin değil, bakterilerin DNA'sını bulur.

Ancak dikkatli bir inceleme sonucunda kafatasının bir Denisova insanına ait olduğunu kanıtlayan çok az miktarda DNA bulmayı başardılar. Dr. Fu "Yalnızca bilinen 7 Denisova insanında bulunan 27 gen varyantı içeriyor" diyerek ekliyor: 

Bunların hiçbiri modern insanlardan bulaşmış olamaz.

Çalışmada yer almayan çeşitli uzmanlar da Ejderha Adam'ın asılında Denisova insanı olduğuna katılıyor. Max Planck Enstitüsü'nden genetikçi Janet Kelso, "olağanüstü" dediği keşfi şöyle değerlendiriyor:

Harbin bireyinin DNA'sının sertleşmiş plak tabakasında, onun Denisova insanı olduğunu başarıyla belirleyebilecek kadar iyi korunması büyüleyici.

Bulguları hakemli dergiler Science ve Cell'de dün (18 Haziran) yayımlanan yeni çalışma, bu türün tanımlanmasından yıllar sonra görünüşleri hakkında fikir vermesi açısından büyük önem taşıyor.

Pekin'deki Omurgalı Paleontoloji ve Paleoantropoloji Enstitüsü'nden Dr. Fu "15 yılın ardından Denisova insanlarının yüzünü gördük" diyor: 

Bu gerçekten çok özel bir duygu, çok mutluyum.

Ancak paleontolog bunun tek bir popülasyonu temsil edebileceğini de belirtiyor. Ekip, Harbin kafatasının, fosilleri yaklaşık 200 bin yıl öncesine tarihlenen gruba ait olduğunu saptadı. Fakat yine Denisova mağarasında bulunan 66 bin yıllık parmak kemiği, başka bir soya aitti.

Dr. Fu bütün bu genetik çeşitlilikten dolayı Harbin kafatasının tipik bir Denisova insanı yüzü olduğunu kesin bir şekilde söyleyemiyor.

Yeni çalışma bu türün ismi hakkında tartışmaları da beraberinde getirdi. Bazı uzmanlar Denisova insanlarına artık Homo longi denmesi gerektiğini düşünürken, diğerleri pek emin değil. 

Paleoantropolog Chris Stringer "Homo longi, bu grup için uygun tür adı" derken, meslektaşı John Hawks, bu türün modern insanlarla çiftleşmiş olmasının, onları Neandertallerle birlikte Homo sapiens'in bir soyu haline getirdiğini savunuyor:

Bunların hepsinin Homo sapiens olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim.

Independent Türkçe, National Geographic, New York Times, Science