Pfizer obezite tedavisi ilacının geliştirilmesini durdurdu

İlaç şirketi Pfizer'in Berlin'deki genel merkezinde bulunan logosu, 23 Ocak 2021 (DPA)
İlaç şirketi Pfizer'in Berlin'deki genel merkezinde bulunan logosu, 23 Ocak 2021 (DPA)
TT

Pfizer obezite tedavisi ilacının geliştirilmesini durdurdu

İlaç şirketi Pfizer'in Berlin'deki genel merkezinde bulunan logosu, 23 Ocak 2021 (DPA)
İlaç şirketi Pfizer'in Berlin'deki genel merkezinde bulunan logosu, 23 Ocak 2021 (DPA)

ABD merkezli haber ajansı Associated Press (AP), Amerikan ilaç şirketi Pfizer’ın, klinik deneylerin en büyük ve en pahalı aşamasından sonra potansiyel obezite tedavisinde kullanılan bir hapın geliştirilmesini durdurduğunu bildirdi.

Şirket, testlerden birinde bir katılımcının ilacın neden olduğu düşünülen bir karaciğer hasarı yaşamasının ardından Danuglipron adlı ilacın geliştirilmesi çalışmalarını durduracağını açıkladı.

Şirket, Danuglipron’u her şirketin potansiyel yeni tedavisini onay için hükümet düzenleyicilerine sunmadan önce ilaç geliştirmenin son aşaması olan 3. faz (geç aşama) testlerine taşımayı planlıyordu.

dfgth
Obezite, aşırı vücut yağlanması olarak görülen bir sağlık durumudur (Nottingham Üniversitesi)

Şirket yetkililerinden biri yaptığı açıklamada Pfizer'ın halen testlerin erken aşamalarında başka potansiyel obezite tedavileri geliştirmeyi planladığını duyurdu.

Dünyada obezite tedavileri, ilaç şirketleri için en umut verici ve kazançlı ilaç geliştirme alanlarından biri haline geldi.

Örneğin ilaç şirketi Eli Lilly and Company'nin Zepbound adlı ilacı, piyasadaki tam bir yılını doldurduğu 2024 yılında yaklaşık 5 milyar dolar satış elde etti. Öte yandan Novo Nordisk şirketinin Zyban ve Wegovy gibi önde gelen tedavileri enjeksiyon yoluyla uygulanıyor.

İlaç şirketleri, her gün iğne kullanmak istemeyen hastalar için kullanımı daha kolay olan ağızdan alınan tablet formunda bir ilaç geliştirmeye çalışıyor.

Bu ilaçlar en çok satanlar haline gelmiş olsa da birçok hasta ya son zamanlarda yaşanan ekonomik sıkıntılar ya da sağlık sigortasının tedaviyi kapsamaması nedeniyle bu ilaçlara erişmekte zorluk çekiyor.

fgthy
Obez bir adam (Reuters)

Hem Eli Lilly and Company hem de Novo Nordisk, kısa bir süre önce fiyatlarında indirime gittiklerini duyurdu, ancak bu tedaviler halen aylık yüzlerce dolara mal olurken sigortası bu ilaçları karşılamayan bazı insanlar için ulaşılamaz hale geliyor.

Pfizer sözcüsü dün açıklanan kararın, şirketin Danuglipron'u diğer kilo verme ilaçlarıyla birlikte test etmeyi de durduracağı anlamına geldiğini söyledi.



Araştırmacılar sinekleri kokain bağımlısı yapmak için genetiklerini değiştirdi

Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
TT

Araştırmacılar sinekleri kokain bağımlısı yapmak için genetiklerini değiştirdi

Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)

Bilim insanları meyve sineklerinin genetiğini değiştirerek kokaini sevmelerini sağladı. Çalışmanın insanlardaki kokain bağımlılığını daha iyi anlama ve tedavi etmeye katkı sunması bekleniyor. 

Meyve sinekleri ve insanlar birbirlerine sanılandan daha fazla benziyor. Örneğin bu iki türde çeşitli hastalıklardan sorumlu genlerin yaklaşık yüzde 75'inin aynı olması, bilim insanlarının ilgisini çekiyor. Sinekler üzerindeki genetik incelemeler, bu hastalıkların daha iyi anlaşılmasına katkı sağlıyor.

Bu rahatsızlıklardan biri de kokain gibi maddelere karşı gelişen bağımlılıklar. Utah Üniversitesi'nden Dr. Adrian Rothenfluh, "Son yıllarda, sinekler ve insanların birçok açıdan sandığımızdan daha fazla birbirine benzediği ortaya çıktı" diyerek ekliyor: 

Örneğin sineklerin alkole verdiği tepkiyi düzenleyen genlerin, insanlardaki alkol bağımlılığında da rol oynadığını birçok kez gösterdik. Bu durumun kokain bağımlılığıyla bağlantılı genler için de geçerli olacağını ve bunların sineklerdeki etki mekanizmasını inceleyebileceğimizi düşünüyoruz.

Ancak sineklerin kokaini sevmemesi bu çalışmaların önünde engel teşkil ediyordu. Meyve sineklerinin bacaklarındaki tat reseptörleri, böceğin bir şeyi yemeden önce zararlı olup olmadığını algılamasını sağlıyor. 

Dr. Rothenfluh ve ekip arkadaşları yeni çalışmalarında kokainin acı tadı nedeniyle bu reseptörlere yakalandığını ve sineklerin maddeden bu yüzden uzak durduğunu doğruladı. Araştırmacılar daha sonra sineklerin genetiğini değiştirerek bu reseptörleri devre dışı bıraktı.

Bulguları hakemli dergi Journal of Neuroscience'ta 2 Haziran Pazartesi günü yayımlanan çalışmada genetiği değiştirilmiş sineklerin kokaini sevdiği gözlemlendi. Düşük seviyede kokain içeren şekerli su verilen sinekler 16 saat içinde bu içeceği tercih etmeye başladı.

Dr. Rothenfluh, "Düşük dozlarda, tıpkı insanlar gibi koşuşturmaya başlıyorlar" diyor: 

Çok yüksek dozlardaysa yine insanlar gibi hareket edemez hale geliyorlar.

Bilim insanları genetiğiyle oynanmış sinekleri üretmeyi artık öğrendiği için çalışmalarını daha kolay ve hızlı yürütmeyi umuyor. Meyve sineklerinin hızlı yaşam döngüsü ve nispeten basit genetik yapıları, üzerlerinde insanlara kıyasla daha kolay deney yapılmasına imkan tanıyor. 

Makalenin yazarlarından Travis Philyaw "Daha karmaşık organizmalarda ortaya çıkması zor olan riskli genleri tespit ederek bu bilgileri memeliler üzerinde çalışan araştırmacılara aktarabiliriz" diyor.

Ekip bu sayede insanlardaki kokain bağımlılığına yönelik yeni tedaviler geliştirmeyi umuyor. Dr. Rothenfluh şu ifadeleri kullanıyor:

Kokain tercihinin mekanizmalarını gerçekten anlamaya başlayabiliriz ve mekanizmayı ne kadar iyi anlarsak, o mekanizmaya etki edebilecek bir tedavi bulma şansımız o kadar artar.

Independent Türkçe, Popular Science, IFLScience, Journal of Neuroscience