Şempanzelerin tıpkı insanlar gibi modayı takip ettiği keşfedildi

Bilim insanları, şempanzelerin moda trendlerini takip edebileceğini ortaya koydu (AFP)
Bilim insanları, şempanzelerin moda trendlerini takip edebileceğini ortaya koydu (AFP)
TT

Şempanzelerin tıpkı insanlar gibi modayı takip ettiği keşfedildi

Bilim insanları, şempanzelerin moda trendlerini takip edebileceğini ortaya koydu (AFP)
Bilim insanları, şempanzelerin moda trendlerini takip edebileceğini ortaya koydu (AFP)

Şempanzelerin tıpkı insanlar gibi "moda trendlerini" takip ederken gözlemlendiği, bir araştırmada ortaya çıktı.

Hakemli dergi Behaviour'da yayımlanan bir araştırmaya göre Zambiya'daki Chimfunshi Yaban Hayatı Bakımevi'ndeki kurtarılmış 8 primat, belirli bir neden olmaksızın kulaklarına ot ya da dal yerleştirirken görüldü.

Durham Üniversitesi'nden Dr. Jake Brooker ortak yazarı olduğu çalışma hakkında The Times'a "Bu fındık kırmak ya da termit avlamakla ilgili değil. Daha çok şempanze modası gibi" diyor.

İnsanların kültürel akımlarının nasıl yayıldığını yansıtıyor: Birisi bir şey yapmaya başlıyor, diğerleri onu kopyalıyor ve net bir amaca hizmet etmese ve bazen rahatsız edici olsa bile grup kimliğinin parçası haline geliyor.

Araştırmacılara göre bu durum, esaret altındaki şempanzelerin hayatta kalma mücadelesi vermek zorunda olmamasından kaynaklanıyor olabilir.

Utrecht Üniversitesi'nden Dr. Edwin van Leeuwen, "O kadar tetikte olmaları ya da yiyecek aramak için o kadar zaman harcamaları gerekmiyor" diye ekliyor.

Bu durum, onlara oyun oynamak, denemeler yapmak ve birbirlerini taklit etmek için daha fazla bilişsel alan sağlayabilir

Başka bir çalışmada Uganda'daki şempanzelerin bitkileri kullanarak açık yaraları tedavi ettiği ve birbirlerinin yaralarıyla ilgilendiği gözlemlenmişti.

Budongo Ormanı'nda yerel bir ekiple birlikte çalışan Oxford Üniversitesi bilim insanları, hayvanların ilk yardım için bitkileri kullanmasını filme alıp kaydetmişti. Görüntülerde hayvanların yaprakları yalayıp bunları yaralara sürdükleri görülüyor.

Araştırmacılar bu görüntülerin şempanzeler, orangutanlar ve goriller gibi primatların yaban hayatında sağlıklı kalmak için doğal ilaçları çeşitli şekillerde kullandığına dair giderek artan kanıtlara bir yenisini eklediğini söylüyor.

Frontiers in Ecology and Evolution'da yayımlanan makalenin başyazarı, Oxford Üniversitesi'nden Dr. Elodie Freymann şöyle demişti:

Şempanzelerin yara bakımı birkaç tekniği kapsıyor: kalıntıları temizleyen ve muhtemelen tükürükteki antimikrobiyal bileşikleri yaraya uygulayan doğrudan yara yalama; parmak yalama ve ardından yaraya bastırma; yaprak sürme ve bitki materyallerini çiğneyip bunları doğrudan yaralara uygulama.

Araştırmacılar Budongo Ormanı'ndaki Sonso ve Waibira adlı iki şempanze topluluğunu incelemişti.

Tüm şempanzeler gibi bu toplulukların üyeleri de kavga, kaza ya da insanlar tarafından kurulan tuzaklardan kaynaklanan yaralanmalara karşı savunmasız. Sonso'daki tüm primatların yaklaşık yüzde 40'ında tuzak sonucu oluşan yaralanmalar görülmüştü.

Araştırmacılar her bir topluluğu 4'er ay boyunca gözlemlemenin yanı sıra Great Ape Dictionary (Büyük İnsansı Maymun Sözlüğü) veri tabanındaki video kanıtlarından, onlarca yıllık gözlemsel verileri içeren kayıt defterlerinden ve şempanzelerin hastalık ya da yaralanmaları tedavi ettiğine tanık olan diğer bilim insanlarıyla yapılan bir anketten yararlanmıştı.

Independent Türkçe



Mavi köpekbalıklarının bukalemun gibi renk değiştirdiği keşfedildi

Fotoğraf: Wikimedia Commons
Fotoğraf: Wikimedia Commons
TT

Mavi köpekbalıklarının bukalemun gibi renk değiştirdiği keşfedildi

Fotoğraf: Wikimedia Commons
Fotoğraf: Wikimedia Commons

Yeni bir araştırmaya göre mavi köpekbalığının derisindeki benzersiz yapılar, bukalemun gibi renk değiştirebileceğine işaret ediyor.

Bu hafta Anvers'te düzenlenen Society for Experimental Biology konferansında sunulan çalışma, mavi köpekbalığının (Prionace glauca) derisindeki renkleri üreten küçük nano yapıları ortaya çıkardı. Köpekbalığının renginin sırrı, deriyi zırh gibi kaplayan pulların, dermal dentiküller diye bilinen pulpa boşluklarında saklı.

Çalışmada yer alan araştırmacılardan Viktoriia Kamska, "Mavi, hayvanlar alemindeki en nadir renklerden biri ve hayvanlar bunu üretmek için evrim boyunca çeşit çeşit benzersiz strateji geliştirdi. Bu da bu süreçleri bilhassa büyüleyici kılıyor" diyor.

Pulpa boşlukları içindeki guanin molekülü kristalleri, mavi reflektör görevi görüyor. Buna ek olarak melanin pigmenti içeren hücre bileşenleri diğer dalga boylarını emerek köpekbalığının karakteristik rengini üretiyor.

Dr. Kamska, "Bu bileşenler, aynalarla dolu torbaları ve siyah emicilerle dolu torbaları anımsatan şekilde ayrı hücrelerde toplanıyor ancak yakın ilişki içinde durarak birlikte çalışabiliyorlar" diye açıklıyor.

Melanin, belirli kalınlık ve aralıklara sahip guanin kristalleriyle işbirliği yaparak köpekbalığının derisindeki renk doygunluğunu artırıyor.

Bir diğer araştırmacı Mason Dean "Bu malzemeler bir araya getirilince, renk üretme ve değiştirmeyi sağlayan güçlü bir yetenek de ortaya çıkıyor" diyor.

Büyüleyici olan şey, kristalleri içeren hücrelerdeki küçük değişiklikleri gözlemleyerek bunların tüm organizmanın rengini nasıl etkilediğini görüp modelleyebilmemiz.

xsdfrgt
Mavi köpekbalığının dermal dentikülleri (Viktoriia Kamska)

Araştırma, renk üreten küçük yapıların biçimini, işlevini ve mimarisini tanımlayan gelişmiş görüntüleme teknikleri sayesinde mümkün oldu.

Dr. Dean "Rengi organizma düzeyinde, metre ve santimetre ölçeğinde incelemeye başladık ancak yapısal renk nanometre düzeyinde elde edildiğinden, bir dizi farklı yaklaşım kullanmamız gerekti" diyor.

Araştırmacılar daha sonra küçük deri yapılarındaki hangi yapısal parametrelerin, gözlemlenen görünümü üretmekten sorumlu olduğunu doğrulamak için bilgisayar simülasyonları kullandı.

Bu renk değişimi mekanizmasının, guanin kristal aralığını etkileyecek çevresel faktörler tarafından da yönlendirilebileceğini gösterdiler.

Dr. Dean, "Bu şekilde nem veya su basıncı değişiklikleri gibi basit bir şeyden kaynaklanan çok ince ölçekteki değişiklikler, vücut rengini değiştirebilir ve bu da hayvanın nasıl kamufle olacağını şekillendirir" ifadelerini kullanıyor.

Örneğin köpekbalığı daha derine yüzdüğünde, deriye daha fazla basınç uygulanması sonucu guanin kristallleri birbirine doğru itiliyor ve köpekbalığının rengi koyulaşarak çevresine daha iyi uyum sağlıyor.

Bu küçük yapıların davranış mekanizması köpekbalığının deri rengini de değiştiriyor olabilir. Dr. Dean şöyle diyor: 

Böylesine çok işlevli bir yapısal tasarım (yüksek hızlı hidrodinamik ve kamufle edici optik özellikleri birleştiren bir deniz canlısı yüzeyi) bildiğimiz kadarıyla daha önce görülmedi.

Independent Türkçe