Yaşlılar için en sağlıklı yiyecekler neler?

Yaşlı insanlar vücut kütlesinin ve metabolizmanın yaşla birlikte yavaşladığını fark eder (Arşiv- Reuters)
Yaşlı insanlar vücut kütlesinin ve metabolizmanın yaşla birlikte yavaşladığını fark eder (Arşiv- Reuters)
TT

Yaşlılar için en sağlıklı yiyecekler neler?

Yaşlı insanlar vücut kütlesinin ve metabolizmanın yaşla birlikte yavaşladığını fark eder (Arşiv- Reuters)
Yaşlı insanlar vücut kütlesinin ve metabolizmanın yaşla birlikte yavaşladığını fark eder (Arşiv- Reuters)

Yaşlıların beslenme gereksinimleri farklı, bu nedenle sağlık gereksinimleri ile uyumlu bir diyet planı uygulamalılar. Şarku’l Avsat’ın DHgate’den aktardığı habere göre yaşlılar vücut kütlesinin ve metabolizmanın yaşla birlikte yavaşladığını, bunun da sindirim sisteminde, yiyecek tercihlerinde ve iştahta değişikliklere yol açtığını not etmeli. Peki yaşlılar hangi sağlıklı besinleri tercih etmeli?

Yaşlılar için en iyi meyveler listesinde papaya, çilek, mango, şeftali ve ahududu yer alır. En iyi sebzeler listesinde ise, tatlı patates, domates, brokoli, pancar ve havuç bulunur. En iyi süt ürünleri ve kuruyemiş listesine gelince, bu liste, az yağlı süt, az yağlı yoğurt, badem ve az yağlı peynir içerir. Yaşlı bir kişi için sağlıklı bir diyetin nasıl sürdürüleceğine odaklanmak da önemli. Yaşlıların beslenme ihtiyaçları, çocukların veya orta yaşlılarınkinden farklı. Bununla birlikte, sağlıklı bir diyet sürdürmek için bazı stratejiler izleyebilirler.

Besin değeri yüksek besinler tüketmek

Yaşlanma kalori ihtiyacını azaltır. Bununla birlikte, besin gereksinimleri aynı kalır ve hatta bazı durumlarda artar. Daha sonra, yaşlılar vitaminleri, mineralleri, karbonhidratları, yağları ve proteinleri almalarına yardımcı olan besleyiciliği yoğun yiyecekler yemeli. Vücuda yeterli kaloriyi sağlamak için gerekli olan yaşlılar için sağlıklı yiyeceklerin bir listesi şöyle:

Fasulye, mercimek, meyve, sebze, kepekli tahıllar, kabuklu yemişler, tohumlar, yağsız protein ve az yağlı süt ürünleri. Yaşlı yetişkinler, kalorisi yüksek, ancak besin değeri düşük yiyeceklerden kaçınmalı. Örneğin, tatlılar, kızarmış yiyecekler, şekerli içecekler ve fast food.

Diyet planına yüksek lifli yiyecekler eklemek

Sağlıklı bir sindirim sistemi sağlamak için yaşlı yetişkinler yeterince lif yemeli. Lif açısından zengin besinler kabızlık ve diğer sorunları önlemeye yardımcı olur. Burada, sağlıklı bir kolesterol seviyesini korumak için gerekli olan çözünebilir liflere odaklanmalılar. Yaşlılar için sağlıklı, yüksek lifli gıdaların iyi kaynaklarının bir listesi şöyle:

Fındık, fasulye tohumu, mercimek, meyve, sebze, yulaf, yulaf kepeği ve tüm tahıllar Yaşlılar lif açısından zengin gıdaları yemekte zorlanıyorsa, Psyllium Husk gibi lif takviyeleri önerecek doktorlara danışabilirler.

Sağlıklı ve uygun besinleri seçmek

Rahat yiyecekler tüketmeniz, sağlıklı seçeneğe bağlı kalın. Hazırlaması kolay ve besin açısından yoğun yiyeceklerin bir listesi şöyle: Yulaf ezmesi, düşük sodyumlu konserve sebzeler, konserve et ve balık, pişmiş fasulye, şekersiz dondurulmuş meyve veya düşük şekerli konserve meyveler. Bu tür yiyecekleri satın almadan önce, yaşlılar paketlenmiş yiyeceklerin üzerindeki etiketleri kontrol etmeli. Doymamış yağ, tuz ve şeker ilavesi az, vitamin, mineral ve lifi bol besinleri tercih etmeliler.

Takviye almak

Bazen, tüm besinleri içeren, yaşlılar için en iyi yiyecekleri içeren bir diyet planı hazırlamak, yiyecekle ilgili bazı sınırlamalar nedeniyle zorlaşır. Bu gibi durumlarda doktorlarına danıştıktan sonra magnezyum, vitamin B6, B12, D vitamini gibi vitamin veya mineral takviyeleri alabilirler.

Vücut nemini korumak

Yaşlılar için içme suyu ve yeterli sıvı önemlidir. Yaşlanma vücuttaki su içeriğini azaltabilir, bu da dehidrasyonun artmasına neden olur. Dehidrasyon, artan ölüm oranlarına ve bilişsel bozulmaya, ciddi kafa karışıklığına veya kabızlığa yol açabilir. Bu tür sorunlardan kaçınmak için yaşlıların daha fazla su, sıvı ve meyve suyu içmesi gerekir.



Doğumsal deformasyon: Gazze'deki kadınların rahimlerini yok eden silahlar

Gazze'de fetal anomali oranı 1.000 doğumda 200'e ulaştı (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
Gazze'de fetal anomali oranı 1.000 doğumda 200'e ulaştı (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
TT

Doğumsal deformasyon: Gazze'deki kadınların rahimlerini yok eden silahlar

Gazze'de fetal anomali oranı 1.000 doğumda 200'e ulaştı (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
Gazze'de fetal anomali oranı 1.000 doğumda 200'e ulaştı (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

İzzeddin Ebu Ayşe

Doktor Ahmed, şaşkınlıkla yeni doğan bebeğe, Melek el-Kanu'ya bakıyor, başında görülen deformasyonu inceliyor ve “Anne hamileliği sırasında bu garip deformasyona yol açan ne kadar zehirli gaz soludu, İsrail hamile kadınları bu şekilde etkileyecek hangi ölümcül silahları kullandı?” diye düşünüyor.

Doktor bebeği taşıyor ve başına bakıyor; “beyni yok, kafatası gelişimini tamamlamamış” diyor. Sağlık çalışanı, garip ve şok edici bir deformasyon ile doğan, başının sadece göz hizasında sona erdiği küçük Melek’in durumu ile ilgili bunları söylüyor.

Doktor, “İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği savaş sırasında doğumsal anomali vakalarında korkunç bir artış fark ettim. Beyninden tamamen yoksun olarak doğan bebek vakası, trajik anne karnındaki malformasyon hikayelerine bir örnek. Bebeklerin gelişimini daha doğmadan önce etkileyen bu savaşın durdurulması gerekiyor” diye ekledi.

Deformasyon oranları yükseliyor

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre  Gazze'de doktorlar, kuvöz bölümündeki yeni doğan bebeklerde doğumsal deformasyon vakalarında endişe verici bir artış olduğunu fark ettiler. Bunların çoğunun, savaş sırasında hamile kalan annelerin bebeklerinde görüldüğünü gözlemlediler. Bu durum onları, bu olguyu, savaşın ve kuşatmanın seyri ve bunların sakinler üzerindeki etkileriyle ilişkilendirmeye yöneltti.

Sağlık Bakanlığı Hastaneler Bölümü Genel Müdürü Mervan el-Hams, “Gazze Şeridi'nde doğumsal anomali sayısında önemli bir artış yaşanıyor. İsrail savaşı hamile kadınları olumsuz etkiledi” dedi. El-Hams, “Bu olgunun yayılmasına katkıda bulunan birkaç faktör var, birincisi, İsrail bombardımanlarından kaynaklanan radyasyon, ikincisi, uluslararası yasaklı patlayıcıların kullanılması ve son olarak Gazze'ye beyin gelişimi için gerekli olan folik asit gibi ilaç ve vitaminlerin girişinin engellenmesi” diye ekledi. Hams, sağlık yetkililerinin İsrail'in yıkıcı radyolojik ve kimyasal etkilere sahip deneysel silahlar kullandığını, uluslararası anlaşmalar uyarınca yasak olan bu bombalar ile Gazze'de küçük bir alanı hedef aldığını ve bunun da hamile kadınlar ve fetüsler için ciddi sonuçlar doğurduğunu doğruladığını belirtti.

Yaklaşık 60 bin fetüs malformasyon riski altında

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (Human Rights Watch) detaylı raporunda, Gazze'de hamile kadınların zehirli gazlara maruz kaldığı belirtildi. Bunların fetüsler arasında malformasyon vakalarının artmasının yanı sıra, kendiliğinden düşük oranının yüzde 300'e çıkmasına doğrudan etkisi olduğu kaydedildi.

Zorlu ameliyatlar gerçekleştirmek için Gazze'ye giden Ürdünlü doktor Bilal el-Azzam, daha önce hiç görmediği korkunç doğumsal deformasyon vakaları ile karşılaştığını, bunlardan bazılarının son derece kritik aşamalarda Gazze Şeridi'ndeki hastanelere ulaştığını söyledi.

Filistin Sağlık Bakanlığı'nın verilerine göre, Gazze'de 60 bin fetüste doğumsal anomali riski bulunuyor ve bu olgunun, İsrail'in uluslararası yasaklı, sağlık açısından tehlikeli mühimmat kullanması nedeniyle uzun yıllar artarak devam etmesi muhtemel.

Fotoğraf: Doğumsal anomaliler Gazze savaşının en ağır sonuçları

Hamile kadınların deneyimleri

Gazze'deki patlayıcı uzmanları, sınırlı imkânlarına rağmen İsrail ordusunun, kimyasal, biyolojik ve yangın silahları kullandığını gözlemlediler. Bombaların toz ve dumanları binaların molozlarına yapışarak hava koşullarının da etkisiyle yayılıyor ve malformasyona neden olabiliyor.

Serena hamile ve İsrail bombalarının dumanı nedeniyle zorlu bir deneyim yaşadı. İsrail askeri operasyonlarının gerçekleştiği yere çok yakın olan Gazze şehrinin doğusunda yaşayan Serena, yaşadıklarını anlattı: “Askerler birdenbire bölgeye doğru bir top atışı yaptı. Mahalle toz ve dumanla doldu ve yanık kağıt kokusu gibi kötü bir koku duydum. Sonra koku daha da kötüleşti ve yanan çöp kokusuna dönüştü.” Serena, “Şiddetli boğulma, baş ağrısı ve kusma hissi yaşadım, karnımdaki bebek iki günden fazla bir süre hareketsiz kaldı. Onun öldüğünü sandım, çok zorlu ve acılı bir iki gündü. Kokladığım gazın rahmimdeki çocuğa olumsuz etki etmesinden çok korkuyorum.”

 Vefa el-Maşharavi ise, “Uçaklar bombalamadan önce, yanık madde kokusu ile birlikte gaz kokusuna benzeyen garip bir koku yayılıyor. Bu kokudan kurtulmanın bir yolu yok, vantilatör çalıştırmak, su püskürtmek gibi her yolu denedim. Bu gazları tekrar tekrar soludukça bebeğimin hareketlerinin artık çok yavaşladığını fark ettim.

Fetüslerin maruz kaldığı malformasyonlar

Hamile kadınlar, İsrail Ordusunun Gazze'ye attığı bombaların bebeklerinin güvenliği üzerindeki etkisini sürekli sorguluyor ve merak ediyorlar. Bu bağlamda Kadın Hastalıkları ve Doğum Profesörü Hulud el-Mazini, “Savaş sırasında zehirli gazları solumak, sarsıntılar, buna ek olarak annenin yaşadığı korku ve endişe, tüm bu etkenler malformasyona neden olur” diyor. Mazini, “bombaların etkisi üç aydan yedi yıla kadar bir sürede ortaya çıktığı için fetüslerde doğumsal anomalilerin artacağı kesin. Bu da engelli doğumlarının yaygın olduğu bir nesille karşı karşıya kalabileceğimiz anlamına geliyor” diye ekledi.

Mazini, eksik veya eksik oluşmuş uzuvlar, kasık fıtığı, kafatası şekil bozuklukları, at nalı böbrek, uzuv eksikliği, kalp, omurga ve beyinde deformasyon, cilt ve beyin anomalileri, engelli doğumları çalışmaları sırasında karşılaştığı garip deformasyon vakalarına örnek veriyor.

Korkunç oranlar

Hastaneler Genel Müdürü Mervan Hams, “doğumsal anomali vakaları rekor seviyelere ulaşarak her 1000 doğumda 200 oranına ulaştı. Bu rakamlar, Dünya Sağlık Örgütü'nün normal olarak kabul ettiği 1000 doğumda 40 doğumsal anomali oranının çok üzerinde” dedi.

Sağlık Bakanlığı, doğumsal deformasyonların İsrail mühimmatlarının etkisi sonucu oluştuğunu teyit ediyor. Medikal fizik profesörü Enver Atallah “İsrail'in Gazze'ye yönelik tekrarlanan savaşları, havadaki ve topraktaki toksik maddelerin seviyesinin artmasına neden oldu ve bu durum fetüsleri etkiliyor” diye konuştu. “İsrail'in beyaz fosfor bombası kullandığını gözlemledik. Bu, beyaz fosforun temel yükünü oluşturduğu bir yangın bombası ve tahrip gücünün yanı sıra, yaklaşık 1.000 santigrat derecelik yoğun bir ısı üretecek şekilde tasarlanmış” diye ekledi.

Uluslararası yasaklı silahlar

Fizik uzmanları ise İsrail'in kimyasal, biyolojik ve termal silahları kullandığını belirtti. “Patlamaya neden olan kimyasal reaksiyon üreten patlayıcılar kullanılıyor. Aynı şekilde termobarik silahlar da yakıt parçacıklarından oluşan bir bulut oluşturuyorlar, ardından bu parçacıklar tutuşuyor ve bu da güçlü bir patlama dalgası ve yüksek dereceli bir ısı üretiyor. Bunun fetüsler üzerinde yıkıcı etkileri olabilir” diyorlar.

Uzmanlar, İsrail'in Gazze'de yoğun atıl metal patlayıcılar kullanmasının insanlarda doku parçalanmasına neden olduğunu belirtiyorlar. Kullanılan silahların arasında uranyum ve parça tesirli bombaların da bulunduğuna, bu maddelerin doğrudan fetüslerde deformasyon ve düşüklere neden olduğuna dikkat çekiyorlar.

Hukuki açıdan Uluslararası Filistin Halkının Haklarını Destekleme Komitesi Başkanı Salah Abdulati, “İsrail, Kitle İmha Silahlarının Geliştirilmesinin, Stoklanmasının ve Kullanımının Yasaklanmasına Dair Anlaşma’yı ihlal ediyor. Sivil halkın yaşamını felakete dönüştürmeyi hedefleyen yanmış toprak stratejisini benimsiyor” dedi.

Ancak İsrail Ordusu Sözcüsü Avichay Adraee, “Ordunun savaş yasalarına, muharebe kurallarına ve uluslararası insani protokole bağlı olduğunu, bunun da sivilleri hedef almadığı, onlarla savaşmadığı ve onlara kısa veya uzun vadede herhangi bir zarar vermediği anlamına geldiğini” vurguladı.