Diş sağlığı ve Alzheimer arasında yeni bağlantılar ortaya çıktı

Diş sağlığı ve Alzheimer arasında yeni bağlantılar ortaya çıktı
TT

Diş sağlığı ve Alzheimer arasında yeni bağlantılar ortaya çıktı

Diş sağlığı ve Alzheimer arasında yeni bağlantılar ortaya çıktı

Japonya’daki araştırmacılar, beynin hafıza ile ilişkili bir bölgesinde diş kaybı, diş eti hastalığı ve büzülme arasında “Hipokampüs” adı verilen Alzheimer hastalığı arasında bir bağlantı keşfetti.

Yeni çalışmanın sonuçları şaşırtıcı bir şekilde, bazı durumlarda sadece diş eti sağlığını değil beyin sağlığını da korumak için hastalıklı dişleri kaybetmenin daha iyi olabileceğini gösteriyor.

Tohoku Üniversitesi’nden Geriatrik Diş Hekimi Dr. Satoshi Yamaguchi, “Bu sonuçlar, sadece diş sağlığını korumanın değil, beyin sağlığını korumanın önemini de vurgulamakta. Bu, bilişsel işlevle ilişkisine dair artan farkındalığın ortasında ağız sağlığı üzerine yapılan güncel araştırmalara katkıda bulunuyor. Dört yıl boyunca 172 kişi üzerinde yapılan çalışmanın sonuçları nedensel bir ilişki olduğunu kanıtlamıyor. Bunun yerine, bu faktörler arasında bir korelasyon olduğunu kanıtlıyor” dedi.

Bununla birlikte Şarku’l Avsat’ın Science Alert web sitesinde yer alan haberden aktardığına göre Neurology dergisi, “Böyle bir çalışmanın sonuçları diş hekimlerinin ağız sağlığımız hakkında nasıl kritik kararlar verdiklerini etkileyebilir” ifadelerine yer verdi.

Çalışmada, 55 yaş ve üstü katılımcılara başlangıçta hafıza testleri yapıldı. Araştırmacılar anketler ve tıbbi testler kullanarak her katılımcının genel sağlığı ve tıbbi geçmişi hakkında veri topladı. Çalışmaya katılanlar hafıza problemleri olmayanlardan seçildi.

Bu çerçevede manyetik rezonans görüntüleme (MRI), Yamaguchi ve ekibinin başlangıçta Hipokampüsün boyutunu belirlemesine izin verdi. Diş hekimleri her katılımcıdaki diş sayısını saydı ve periodontal muayenenin (PD) derinliğini inceledi (her dişin etrafındaki diş eti dokusunun periodontal hastalık belirtisi gösterebilecek bir ölçüsü).

Yamaguchi, “Diş eti büzülmesine ve dişlerin gevşemesine neden olabilen diş çevresindeki dokuların iltihaplanması olan diş kaybı ve diş eti hastalığının çok yaygın. Bu nedenle demans hastalığı ile olası bağlantıyı değerlendirmek çok önemli” dedi.

Araştırmacılar dört yıl sonra, diş sayısının ve diş eti hastalığının prevalansının beynin sol hipokampüsündeki değişikliklerle ilişkili olduğunu keşfetti. Hipokampüs, Alzheimer hastalığının gelişiminin erken dönemlerinde hacim kaybı yaşar. Hafif diş eti hastalığı olan kişilerde sol Hipokampüs daha çabuk küçülür. Bir diş daha az olması, hafif diş eti hastalığı olan kişilerde beyin büzülme oranını, yaklaşık olarak ek bir yıllık beyin yaşlanmasına eşit bir miktarda artırdı.

Öte yandan şiddetli diş eti hastalığı olan bireylerde daha fazla dişe sahip olmak, aynı bölgede daha hızlı beyin kasılma oranı ile ilişkiliydi.

Ek bir yaşın neden olduğu sol hipokampüsün kasılmalarındaki artış, şiddetli periodontal hastalığı olan kişilerde 1,3 yıllık beyin yaşlanmasına eşdeğerdi. Bu farklılıklar, araştırmacılar katılımcıların yaşını dikkate aldıktan sonra görüldü. Yamuguchi, “Sonuçlar, şiddetli periodontal hastalığı olan dişlerin tutulmasının beyin atrofisi ile ilişkili olduğunu gösteriyor. Düzenli diş kontrolleri ile periodontal hastalığın gelişimini kontrol etmek son derece önemlidir” dedi.

Araştırmacılar, “Çalışma, tümü Japonya’nın bir bölgesinden az sayıda insanı içeriyordu. Bu da bu sonuçları genelleştirmeden önce daha büyük ve daha çeşitli bir nüfus üzerinde çalışmalar yapmayı önemli kılıyor. Ancak bu, diş sağlığının yanında ruh sağlığının da önemli bir hatırlatıcısıdır” dedi.



Bilinç, beynin neresinde? Öne çıkan iki teori de sınavı geçemedi

Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)
Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)
TT

Bilinç, beynin neresinde? Öne çıkan iki teori de sınavı geçemedi

Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)
Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)

Bilincin beynin hangi bölümünde olduğunu araştıran bilim insanları ilginç sonuçlara ulaştı. 

Kişinin kendisini, etrafını, deneyimlerini, duygularını anlamasını sağlayan bilinç, insan varlığının temel bileşenlerinden biri. 

Bilim insanları uzun zamandır bilincin beynin hangi bölümünde, nasıl meydana geldiğini anlamaya çalışıyor. Pek çok fikir ortaya atılırken halihazırda 30'a yakın teori olduğu tahmin ediliyor. 

Bunlar arasında en çok öne çıkan ikisiyse Küresel Çalışma Alanı Teorisi (GWT) ve Bütünleşik Bilgi Teorisi (IIT). Bunlardan ilki bilincin, beynin ön kısmında olduğunu ve buradaki kilit bölgeler duyusal bilgileri tüm beyne yaydığında bilinçli deneyimin ortaya çıktığını savunuyor. 

IIT ise beyindeki bilginin son derece entegre ve bütünleşik olduğunu ve bu şekilde bilinçli bir deneyimin mümkün olduğunu öne sürüyor.

Önde gelen hakemli dergi Nature'da 1 Mayıs Perşembe günü yayımlanan çalışmada bilim insanları, bu iki teoriyi test ederek hangisinin geçerli olduğunu bulmaya çalıştı. Bulgular, ikisinin de yetersiz olduğuna işaret ediyor. 

Max Planck Enstitüsü'nden Dr. Lucia Melloni ve ekip arkadaşları, ABD, Avrupa ve Çin'deki 12 laboratuvarda 256 kişiye çeşitli görüntüleri izleterek beyinlerindeki elektrik ve manyetik aktiviteyi ve kan akışını ölçtü. 

Katılımcıların bilinçli farkındalığını ölçmek için onlara çeşitli yüzler, nesneler ve semboller gösterildi. Katılımcılar ekranda belirli görüntüler belirdiğinde bir düğmeye bastı. Ekip katılımcıların beynini üç farklı yöntem kullanarak izledi.

Bulgular bilincin, beynin düşünmeyle ilişkili ön kısmından ziyade, görme ve işitmeyle bağlantılı duyusal bölgeleri içeren arka kortekste ortaya çıktığına işaret ediyor. 

Çalışma, beynin arka kısmındaki nöronlarla öndeki bölgeler arasındaki önemli bağlantılar saptasa da bilincin ana merkezinin arka kortekste olduğu fikrini destekliyor.

Araştırmada ayrıca IIT'nin öne sürdüğü gibi bilincin, beynin çeşitli bölümlerinin etkileşimi ve işbirliğiyle oluştuğunu destekleyen güçlü kanıtlar da bulunmadı. 

Makalenin başyazarlarından Christof Koch, "Burada kanıtlar kesinlikle arka korteks lehine. Bilinçli deneyimle ilgili bilgiler ön loblarda ya yoktu ya da arka kortekse kıyasla çok daha zayıftı" diyerek ekliyor: 

Bu durum, ön lobların zeka, yargılama, muhakemede kritik önem taşımasına karşın görme, bilinçli görsel algılama gibi konularda kritik bir rol oynamadığı fikrini destekliyor.

Araştırmacılar yeni çalışmanın komadaki veya bitkisel hayattaki hastalar açısından da önem taşıdığını ifade ediyor.  

Bu durumdaki hastalar birkaç gün boyunca yanıt vermediği zaman genellikle bilinçlerini kaybettikleri varsayılarak yaşam destek ünitesiyle bağları kesiliyor. Ancak geçen yıl yayımlanan bir çalışmada tepkisiz hastaların yaklaşık 4'te birinin bilinci olabileceği tespit edilmişti.

Bu araştırmaya gönderme yapan Koch "Bilincin beyindeki temelini bilmek, sinyal vermeden 'orada olmanın' bu gizli biçimini daha iyi saptamamızı sağlar" diyor. 

Independent Türkçe, Reuters, New York Times, SciTechDaily, Nature