Ölümcül kan zehirlenmesine dair bilinmesi gereken her şey

Küresel çaptaki can kayıplarının yaklaşık yüzde 20'sine neden oluyor

Araştırmaya göre, tedaviye eşit şartlarda erişemeyen yoksulların bu hastalıktan 30 gün içinde ölme olasılıkları iki kat daha yüksek (Pixabay)
Araştırmaya göre, tedaviye eşit şartlarda erişemeyen yoksulların bu hastalıktan 30 gün içinde ölme olasılıkları iki kat daha yüksek (Pixabay)
TT

Ölümcül kan zehirlenmesine dair bilinmesi gereken her şey

Araştırmaya göre, tedaviye eşit şartlarda erişemeyen yoksulların bu hastalıktan 30 gün içinde ölme olasılıkları iki kat daha yüksek (Pixabay)
Araştırmaya göre, tedaviye eşit şartlarda erişemeyen yoksulların bu hastalıktan 30 gün içinde ölme olasılıkları iki kat daha yüksek (Pixabay)

Kan zehirlenmesi (Sepsis), hızlı bir şekilde tedavi edilmediği takdirde doku kaybı, organ yetmezliği hatta ölüme bile yol açabilir. 

Birleşik Krallık'taki Manchester Üniversitesi'nden bilim insanlarının kan zehirlenmesiyle ilgili makaleleri, 23 Kasım'da hakemli bilimsel dergi eClinical Medicine'da yayımlandı. 

Britanyalı bilim insanlarına göre, bazı rahatsızlıklara sahip kişilerin kan zehirlenmesine yakalanıp ölme olasılığı çok daha yüksek. 

Çalışmaya göre, öğrenme güçlüğü çeken kişilerin yüksek risk altında olduğu aktarıldı.

Kan zehirlenmesinin kronik karaciğer hastalığından mustarip kişilerde 3 kattan biraz daha fazla görüldüğü belirtildi.

Aynı araştırmada, 5. evredeki kronik böbrek hastalarında kan zehirlenmesine yakalanma olasılığının 6 kat daha fazla olduğu ortaya kondu.

Araştırmacılar, ocak 2019 ila haziran 2022'de Birleşik Krallık'taki 224 bin kan zehirlenmesi vakasından elde edilen verileri inceledi. 

Yaşamı tehdit eden bu hastalık, vücudun bağışıklık sisteminin bir enfeksiyona karşı aşırı tepki vermesiyle ortaya çıkıyor. 

Bu aşırı tepkinin sonucunda sistem, kendi doku ve organlarına saldırıyor. 

Erken tanı ve tedavi önemli 

Kan zehirlenmesi her yıl küresel ölümlerin büyük bir çoğunluğunu oluşturuyor.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre (DSÖ) kan zehirlenmesine bağlı ölümler, her yıl küresel çapta ölümlerin yaklaşık yüzde 20'sine denk düşüyor. 

Öte yandan kan zehirlenmesi her zaman ölümle sonuçlanmıyor. Uzmanlar, erken tanı ve tedavinin hayati önem taşıdığının altını çiziyor. 

Kan zehirlenmesinin semptomları şöyle: 

Ciltte döküntüler, renk değişimleri görülebilir

Sepsis Research'ün direktörü Colin Graham, kan zehirlenmesi sırasında vücudun pıhtılaşma mekanizmasının normalden daha fazla çalıştığını söyledi. 

Kan zehirlenmesinde oksijen ve besinlerden alınan maddelerin vücuttaki dokulara ulaşamaması nedeniyle hücre ölümleri görülüyor. 

Ciltte döküntüler ve lekeler oluşabilir, ten mavimsi bir görüntü alabilir.

Öte yandan ölü derilerin olduğu bölge siyaha dönebilir, hastalığın ilerlemesi durumunda uzuvların kesilmesi gerekebilir.

Atardamarlar genişlemeye veya açılmaya başladığında nefes almada güçlükle birlikte kalp atışları hızlanabilir. 

Bu durum kan basıncında düşüşe yol açarak kalbi daha fazla çalışmaya zorluyor.

Kontrolsüz titreme

Sepsis hastalarının vücut sıcaklıklarının önemli ölçüde düştüğü görülüyor. 

Vücut enfeksiyonla savaşmaya ve kendini ısıtmaya çalıştığı için titremeye neden olabilir. 

Bazı durumlarda yüksek ateş görülürken bazı kişilerde hipotermi gelişir. 

Graham, "Kan zehirlenmesi sırasında hipotermi çok tehlikelidir. Hastanın ateşinin yükselmesine nazaran bu durumda ölüm riski daha yüksektir" dedi. 

Kan zehirlenmesinde akut iltihaplanma ve şişkinlik, nefes almayı zorlaştırıyor ve bu da alınan oksijen seviyesinde düşüşe neden oluyor. 

Graham, kandaki düşük oksijen seviyesinin zihinde bulanıklığa ve deliryuma neden olabileceğini belirtti. 

Daha az idrara çıkma

Kan zehirlenmesi vücutta ilerlemeye devam ettikçe kan basıncının büyük ölçüde düştüğü görülüyor. Bu da organlara yeterli kan ve oksijen ulaşamayacağı anlamına geliyor. 

Bu durum organ yetmezliğine yol açabilir ve böbrekler iflas etmeye başladığı zaman idrara çıkışta düşüş görülebilir. 

Independent Türkçe



Diyet haplarının Kutsal Kase'si İştahı ve kas kütlesini etkilemeden yağ yakıyor

GLP-1 iğneleri, kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal bir hormonu taklit ederek çalışıyor. Ancak yeni hap, kaslardaki metabolizmayı tetikliyor (Pexels)
GLP-1 iğneleri, kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal bir hormonu taklit ederek çalışıyor. Ancak yeni hap, kaslardaki metabolizmayı tetikliyor (Pexels)
TT

Diyet haplarının Kutsal Kase'si İştahı ve kas kütlesini etkilemeden yağ yakıyor

GLP-1 iğneleri, kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal bir hormonu taklit ederek çalışıyor. Ancak yeni hap, kaslardaki metabolizmayı tetikliyor (Pexels)
GLP-1 iğneleri, kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal bir hormonu taklit ederek çalışıyor. Ancak yeni hap, kaslardaki metabolizmayı tetikliyor (Pexels)

İştahı veya kas kütlesini olumsuz etkilemeden kan şekerini düşürerek yağ yakımını artıran bir diyet hapı, hastaların ağır yan etkiler yaşamadan zayıflamasını sağlayabilir.

Tip 2 diyabet ve obezite hastaları için geliştirilen potansiyel yeni ilaç tedavisi, tablet şeklinde alınıyor ve Ozempic'le Wegovy gibi GLP-1 iğnelerinden tamamen farklı bir şekilde çalışıyor.

Bu iğneler kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal bir hormonu taklit ediyor. 

Bu enjeksiyonlar bağırsak ve beyin arasındaki açlık sinyallerini etkiliyor ancak sıklıkla iştah kaybına, kas kütlesinde azalmaya ve sindirim sorunlarına neden olarak kişinin daha halsiz veya çökmüş hissetmesine yol açabiliyor.

Ancak yeni ilaç kaslardaki metabolizmayı tetikleyerek daha fazla yağ yakmalarını sağlayarak çalışıyor.

Bu tedavi, hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda hem kan şekeri kontrolü hem de vücut yapısı üzerinde olumlu etkiler gösterirken günümüzün GLP-1 bazlı ilaçlarla ilişkili yan etkileri sergilemedi.

Karolinska Enstitüsü ve Stockholm Üniversitesi'nden araştırmacıların hakemli dergi Cell'de yayımladığı çalışma, 48 sağlıklı katılımcı ve tip 2 diyabet hastası 25 kişinin yer aldığı ilk klinik denemede, insanların da bu tedaviye iyi yanıt verebildiğini ortaya koydu.

Stockholm Üniversitesi Wenner-Gren Enstitüsü Moleküler Biyobilim Bölümü'nden öğretim üyesi ve çalışmanın yazarı Tore Bengtsson şöyle diyor:

Sonuçlarımız kas kütlesini kaybetmeden metabolik sağlığı iyileştirebileceğimiz bir geleceğe işaret ediyor. Kaslar, tip 2 diyabet ve obezitede önem arz ediyor ve kas kütlesi de beklenen yaşam süresiyle doğrudan ilişkili.

İlaç, araştırmacıların laboratuvarda geliştirdiği β2 (beta) agonisti türü adlı bir maddeye dayanıyor. Beta 2 agonisti ilaçlar genellikle astım tedavisinde kullanılıyor ancak kalp çarıntısı veya titreme gibi yan etkilere yol açabiliyor.

Araştırmacılar oluşturdukları molekülün, kalbi aşırı uyarmadan kaslar üzerinde olumlu bir etki yarattığını söylüyor.

Karolinska Enstitüsü Fizyoloji ve Farmakoloji Bölümü'nde yardımcı doçent olan ve araştırmanın yazarlarından Shane Wright, "Bu ilaç tamamen yeni bir tedavi yaklaşımını temsil ediyor ve tip 2 diyabet ve obezite hastaları için büyük önem taşıyabilir. Maddemiz sağlıklı kilo kaybını teşvik ediyor gibi görünüyor ve ayrıca hastalar iğne yapmak zorunda kalmıyor" diyor.

Araştırmacılar için bir sonraki adım, tedaviyi geliştiren şirket Atrogi AB'nin planlandığı klinik çalışma olacak.

Independent Türkçe