Yeşil alanlar yaşlıların sağlığına iyi geliyor

Çölleşmenin zararı sadece çevresel değil, aynı zamanda kişisel güvenliği de etkiliyor

Doğaya yakınlık sağlığı iyileştiriyor (Washington Eyalet Üniversitesi)
Doğaya yakınlık sağlığı iyileştiriyor (Washington Eyalet Üniversitesi)
TT

Yeşil alanlar yaşlıların sağlığına iyi geliyor

Doğaya yakınlık sağlığı iyileştiriyor (Washington Eyalet Üniversitesi)
Doğaya yakınlık sağlığı iyileştiriyor (Washington Eyalet Üniversitesi)

ABD’de yapılan bir araştırma, kentsel alanlarda yeşil alanların varlığının yaşlılar arasında ruhsal ve fiziksel sağlığın iyileşmesiyle ilişkili olduğunu doğruladı. Sonuçları Perşembe günü Health and Place dergisinde yayınlanan çalışmada araştırmacılar, ‘yeşil alanların ve su kaynaklarının artırılmasının, yaşlıların genel sağlıklarının kötü olduğunu bildirme olasılığını azalttığını’ açıkladı.

Çalışma, 2011 ve 2019 yılları arasında ABD'nin Washington eyaletindeki kentsel alanlarda yaşayan 65 yaş ve üzeri 42 binden fazla kişiye ait sağlık anketi verilerine dayanıyor.

Araştırmacılar analizlerinde, insanların yaşadıkları bölgedeki ormanlar, parklar, göller ve nehirler gibi yeşil ve mavi alanlara erişim oranlarını belirleyen çeşitli ölçütler aracılığıyla, genel olarak anket katılımcıları ile ruh sağlığı sonuçları arasında bağlantı kurdular.

Sonuçlar, bir kişinin yerleşim alanındaki yeşil alan, ağaç örtüsü veya su kütlelerindeki yüzde 10'luk artışın, tedavi gerektiren ve insanların sosyal yaşamlarına, işlerine veya okullarına müdahale eden ruh sağlığı sorunlarını içeren ciddi psikolojik sıkıntılarda azalma ile ilişkili olduğunu gösterdi.

Washington Eyalet Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden çalışmanın baş araştırmacısı Dr. Adithya Vegaraju, "Hızlı kentleşme nedeniyle kentsel yeşil ve mavi alanlarımızın kaybı sadece çevresel bir etkiye sahip olmayabilir. Hatta insanların genel sağlığı üzerinde de bir etkisi olabilir” dedi.

Başka çalışmalar da doğaya yakınlığın sağlık üzerindeki etkisini incelemiş olsa da Figarago, bu çalışmanın ABD’deki yaşlılar arasında bu ilişkiyi inceleyen ilk çalışmalardan biri olduğunu vurguladı.

Yaşlılar, bilişsel gerileme ve bunama riskini artırdığı gösterilen depresyon gibi ruh sağlığı sorunlarına karşı özellikle savunmasızdır ve ruh sağlığı tedavisi alma olasılıkları daha düşüktür.

Figarago'ya göre, "Yeşil veya mavi alanların artırılması yetişkinlerde kötü ruh sağlığının önlenmesine, geciktirilmesine ve hatta tedavi edilmesine yardımcı olabiliyorsa, bu popülasyonda ruh sağlığı sonuçlarını iyileştirmek için bu konuya yakından bakmamız gerekiyor” dedi. Figarago, potansiyel çözümlerden birinin de sağlık hizmeti sağlayıcılarının ruh sağlığı kötü olan hastalara açık havada vakit geçirmeleri için yazılı tavsiyelerde bulunması olabileceğini sözlerine ekledi.



Bilimsel atılım... Doktorlar ciddi genetik bozukluğu olan bir bebeğin DNA'sını yeniden yazıyor

İlk gen tedavisini gerçekleştirme hayali gerçek oldu. (Reuters)
İlk gen tedavisini gerçekleştirme hayali gerçek oldu. (Reuters)
TT

Bilimsel atılım... Doktorlar ciddi genetik bozukluğu olan bir bebeğin DNA'sını yeniden yazıyor

İlk gen tedavisini gerçekleştirme hayali gerçek oldu. (Reuters)
İlk gen tedavisini gerçekleştirme hayali gerçek oldu. (Reuters)

ABD'li bir grup doktor, bir bebeğe, erken çocukluk döneminde etkilenenlerin yaklaşık yarısını öldüren ciddi bir genetik bozukluk teşhisi konulmasının ardından, bebeği özelleştirilmiş bir gen düzenleme tedavisiyle tedavi eden ilk doktorlar oldular.

Şarku’l Avsat’ın The Guardian'dan aktardığına göre uluslararası araştırmacılar, bebekler doğduktan kısa bir süre sonra hatalı DNA'nın yeniden yazılmasıyla bir dizi yıkıcı genetik hastalığın tedavi edilebileceğini gösterdiğini söyleyerek bu olağanüstü tıbbi başarıyı takdir ettiler.

Philadelphia Çocuk Hastanesi ve Pensilvanya Üniversitesi'ndeki uzmanlar, çocuğa teşhis konur konmaz çalışmaya başladı ve özelleştirilmiş tedavinin ‘karmaşık tasarım, üretim ve güvenlik testlerini’ altı ay içinde tamamladı.

K.J. isimli çocuk, şubat ayında kan dolaşımına infüzyon yoluyla özelleştirilmiş tedavinin ilk dozunu aldı ve bunu mart ve nisan aylarında iki doz daha izledi. Doktorlar çocuğun durumunun iyi olduğunu, ancak hayatının geri kalanında yakın takibe ihtiyaç duyacağını söyledi.

Ekibin başhekimi Dr. Rebecca Ahrens-Niklas, bu atılımın gen düzenleme alanında ‘yıllar süren ilerlemenin’ bir sonucu olduğunu söyledi. Ahrens-Niklas, “KJ sadece bir hasta olmasına rağmen, onun bu tedaviden faydalanacak birçok hastanın ilki olmasını umuyoruz” dedi.

K.J., 1,3 milyon insandan yalnızca birini etkileyen bir durum olan ciddi CPS1 eksikliği ile doğdu. Bu hastalığa sahip kişilerde, vücuttaki proteinlerin normal parçalanması sonucu ortaya çıkan amonyağı idrarla atılmak üzere üreye dönüştüren bir karaciğer enzimi eksiktir. Bu da karaciğere ve beyin gibi diğer organlara zarar verebilecek bir amonyak birikimine yol açar.

Bazı hastalara CPS1 eksikliğini tedavi etmek için karaciğer nakli yapılırken, bu ciddi hastalığa sahip çocuklar ameliyat için yeterli yaşa geldiklerinde karaciğerlerinde hasar oluşmuş olabilir.

Doktorlar, New England Journal of Medicine'de yayınlanan bir makalede, “K.J.’deki bozukluğun altında yatan spesifik mutasyonları belirleme, bunları düzeltmek için bir gen düzenleme tedavisi tasarlama ve tedaviyi test etme” sürecini tanımladılar. Terapide DNA kodunu harf harf yeniden yazan bir yöntem kullanılıyor.

Pensilvanya Üniversitesi'nden Prof. Dr. Kieran Musunuru, “On yıllardır duyduğumuz gen terapisi vaadi gerçekleşiyor ve tıbba yaklaşımımızı temelden değiştirecek” dedi.

Sevilla'daki Pablo de Olavide Üniversitesi'nde genetik uzmanı olan Dr. Miguel Angel, denemenin ‘bu tedavilerin artık bir gerçeklik olduğunu gösteren bir kilometre taşını temsil ettiğini’ söyledi. Angel, “Bildirildiği üzere, hastalar güvenliklerini sağlamak ve ek dozlara ihtiyaç olup olmadığını belirlemek için uzun bir süre izlenecek” ifadesini kullandı.