Gençlerin demansa yakalanma riskini artıran 15 faktör

Erken bunama 30 yaş ve üzeri kişileri etkiliyor (Reuters)
Erken bunama 30 yaş ve üzeri kişileri etkiliyor (Reuters)
TT

Gençlerin demansa yakalanma riskini artıran 15 faktör

Erken bunama 30 yaş ve üzeri kişileri etkiliyor (Reuters)
Erken bunama 30 yaş ve üzeri kişileri etkiliyor (Reuters)

Erken bunama vakaları son yıllarda artış gösterdi çünkü hastalık artık sadece yaşlılıkla ilişkilendirilmemekte, aksine giderek daha fazla sayıda genç insanı etkilemektedir.

Şarku’l Avsat’ın ABD merkezli Fox News TV kanalından aktardığı habere göre yeni bir çalışmada, hayatın erken dönemlerinde bunama gelişimiyle ilişkili 15 faktör belirlendi.

Bu faktörlerden bazıları kalıtsal olsa da, diğerleri yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol edilebilir.

Çalışmada, 65 yaşın altındaki 356 bin katılımcıyı içeren Birleşik Krallık Biyobankası'ndan elde edilen veriler analiz edildi.

Veriler 2006 ile 2021 yılları arasında toplandı.

Araştırmacılar, toplam 39 potansiyel risk faktöründen 15'inin gençlerde demans riskinin artmasıyla "önemli ölçüde ilişkili" olduğunu tespit etti.

Bu faktörler:

1. Düşük eğitim seviyesi

2. Sosyal ve ekonomik statüde düşüş

3. Alzheimer hastalığı için önemli bir genetik risk faktörü olan APOE'nin varlığı

4. Orta düzeyde alkol alımı

5. Alkol kullanım bozukluğu (bu, içkinizi kontrol etmekte zorluk çektiğiniz anlamına geliyor)

6. Sosyal izolasyon

7. D vitamini eksikliği

8. Yüksek C-reaktif protein seviyeleri (karaciğer tarafından yapılan ve artan iltihapla birlikte yükselen bir protein)

9. El kavrama gücünde azalma

10. İşitme bozukluğu

11. Düşük kan basıncı

12. İnme

13. Diyabet

14. Kalp hastalığı

15. Depresyon

Erken bunama 30 yaş ve üzeri kişileri etkiler ve belirtileri kademeli hafıza kaybı, düşünme ve davranış bozukluğu ile karakterize edilir.

Dünya genelinde erken bunama vakalarının sayısı her yıl yaklaşık 370 bine ulaşmakta.



Diyet haplarının Kutsal Kase'si İştahı ve kas kütlesini etkilemeden yağ yakıyor

GLP-1 iğneleri, kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal bir hormonu taklit ederek çalışıyor. Ancak yeni hap, kaslardaki metabolizmayı tetikliyor (Pexels)
GLP-1 iğneleri, kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal bir hormonu taklit ederek çalışıyor. Ancak yeni hap, kaslardaki metabolizmayı tetikliyor (Pexels)
TT

Diyet haplarının Kutsal Kase'si İştahı ve kas kütlesini etkilemeden yağ yakıyor

GLP-1 iğneleri, kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal bir hormonu taklit ederek çalışıyor. Ancak yeni hap, kaslardaki metabolizmayı tetikliyor (Pexels)
GLP-1 iğneleri, kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal bir hormonu taklit ederek çalışıyor. Ancak yeni hap, kaslardaki metabolizmayı tetikliyor (Pexels)

İştahı veya kas kütlesini olumsuz etkilemeden kan şekerini düşürerek yağ yakımını artıran bir diyet hapı, hastaların ağır yan etkiler yaşamadan zayıflamasını sağlayabilir.

Tip 2 diyabet ve obezite hastaları için geliştirilen potansiyel yeni ilaç tedavisi, tablet şeklinde alınıyor ve Ozempic'le Wegovy gibi GLP-1 iğnelerinden tamamen farklı bir şekilde çalışıyor.

Bu iğneler kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal bir hormonu taklit ediyor. 

Bu enjeksiyonlar bağırsak ve beyin arasındaki açlık sinyallerini etkiliyor ancak sıklıkla iştah kaybına, kas kütlesinde azalmaya ve sindirim sorunlarına neden olarak kişinin daha halsiz veya çökmüş hissetmesine yol açabiliyor.

Ancak yeni ilaç kaslardaki metabolizmayı tetikleyerek daha fazla yağ yakmalarını sağlayarak çalışıyor.

Bu tedavi, hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda hem kan şekeri kontrolü hem de vücut yapısı üzerinde olumlu etkiler gösterirken günümüzün GLP-1 bazlı ilaçlarla ilişkili yan etkileri sergilemedi.

Karolinska Enstitüsü ve Stockholm Üniversitesi'nden araştırmacıların hakemli dergi Cell'de yayımladığı çalışma, 48 sağlıklı katılımcı ve tip 2 diyabet hastası 25 kişinin yer aldığı ilk klinik denemede, insanların da bu tedaviye iyi yanıt verebildiğini ortaya koydu.

Stockholm Üniversitesi Wenner-Gren Enstitüsü Moleküler Biyobilim Bölümü'nden öğretim üyesi ve çalışmanın yazarı Tore Bengtsson şöyle diyor:

Sonuçlarımız kas kütlesini kaybetmeden metabolik sağlığı iyileştirebileceğimiz bir geleceğe işaret ediyor. Kaslar, tip 2 diyabet ve obezitede önem arz ediyor ve kas kütlesi de beklenen yaşam süresiyle doğrudan ilişkili.

İlaç, araştırmacıların laboratuvarda geliştirdiği β2 (beta) agonisti türü adlı bir maddeye dayanıyor. Beta 2 agonisti ilaçlar genellikle astım tedavisinde kullanılıyor ancak kalp çarıntısı veya titreme gibi yan etkilere yol açabiliyor.

Araştırmacılar oluşturdukları molekülün, kalbi aşırı uyarmadan kaslar üzerinde olumlu bir etki yarattığını söylüyor.

Karolinska Enstitüsü Fizyoloji ve Farmakoloji Bölümü'nde yardımcı doçent olan ve araştırmanın yazarlarından Shane Wright, "Bu ilaç tamamen yeni bir tedavi yaklaşımını temsil ediyor ve tip 2 diyabet ve obezite hastaları için büyük önem taşıyabilir. Maddemiz sağlıklı kilo kaybını teşvik ediyor gibi görünüyor ve ayrıca hastalar iğne yapmak zorunda kalmıyor" diyor.

Araştırmacılar için bir sonraki adım, tedaviyi geliştiren şirket Atrogi AB'nin planlandığı klinik çalışma olacak.

Independent Türkçe