Bilim insanları, masa başı çalışanların ne kadar egzersiz yapması gerektiğini belirledi

Hareketsiz işlerde çalışanların kardiyovasküler hastalıklardan ölme ihtimali, daha aktif rollerde çalışanlara göre yüzde 34 daha fazla

Uzmanlar hareketsiz bir yaşam tarzının erken ölüm riskini artırdığını söylüyor (Unsplash)
Uzmanlar hareketsiz bir yaşam tarzının erken ölüm riskini artırdığını söylüyor (Unsplash)
TT

Bilim insanları, masa başı çalışanların ne kadar egzersiz yapması gerektiğini belirledi

Uzmanlar hareketsiz bir yaşam tarzının erken ölüm riskini artırdığını söylüyor (Unsplash)
Uzmanlar hareketsiz bir yaşam tarzının erken ölüm riskini artırdığını söylüyor (Unsplash)

Sadece 15 dakikalık egzersizin tüm gün masa başında çalışmanın fiziksel zararlarını ortadan kaldırabileceği yeni bir çalışmada belirtildi.

Bu kapsamlı çalışma hareketsiz bir yaşam tarzının ve özellikle de düzenli bir ofis işinde çalışmanın sağlık üzerindeki olumsuz etkilerine dair yeni kanıtlar sunarken bu yaşam tarzlarında, örneğin kardiyovasküler hastalıklar nedeniyle ölüm riskinin daha yüksek olduğu görülüyor.

Öte yandan çalışmada günlük rutinlerdeki küçük oynamalarla etkili ve uzun süreli olumlu değişiklikler yapılabileceği de bulundu.

Tayvanlı araştırmacılar, yaş ortalaması 39 olan 481 bin 688 katılımcıyı 13 yıl boyunca inceledi ve bu sürede örneklemde 26 bin 257 kişinin öldüğü bildirildi.

JAMA Network Open adlı bilimsel dergide yayımlanan çalışmada, "çalışırken uzun süre oturmanın" etkisini ölçme amacıyla işlerini yaparken "çoğunlukla oturan", "çoğunlukla oturmayan" ve ikisinin karışımı olanlar karşılaştırdı.

Araştırmacılar deney kapsamında, takviye olarak yapılan aktiviteyi kontrol etmek için gruptakilerin "boş zamanlarında fiziksel aktivite" yapma miktarını da takip etti.

Endişe verici bir şekilde, uzun süre oturulan bir işte çalışmanın uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açabileceği tespit edilirken bunların arasında genel olarak yüzde 16 daha yüksek ölüm riski de var.

Araştırmacılar çoğunlukla oturanları, çoğunlukla "oturulmayan işlerde" çalışanlarla karşılaştırdığında, kardiyovasküler hastalıklardan ölme riskinin yüzde 34 daha yüksek olduğu görüldü.

Derinlemesine yapılan çalışmada bireylerin boş zamanlarındaki faaliyetlerinin ölüm oranlarını nasıl etkilediği de araştırıldı. Hareketsiz bir işte çalışan nispeten hareketsiz bir kişinin egzersiz düzeyini günde 15 ila 30 dakika artırmasıyla "ölüm oranının çoğunlukla iş yerinde oturmayan hareketsiz bireylerinkine yakın bir düzeye inebileceği" bulundu.

Çalışmada şu sonuca varıldı:

Modern yaşam tarzının parçası olarak çalışırken uzun süre oturmak normal kabul ediliyor ve sağlıkla ilgili sonuçları üzerindeki zararlı etkisi ortaya konmasına rağmen gereken ilgiyi görmüyor. Bu çalışmada, iş yerinde oturma ve oturmama arasında geçiş yapmanın yanı sıra boş zamanlarda günde fazladan 15 ila 30 dakika fiziksel aktivite yapmak, çalışırken uzun süre oturmanın zararlarını azalttı.

Araştırmada "2020'de Dünya Sağlık Örgütü'nün fiziksel aktiviteye ilişkin kılavuzlarında ilk kez, sağlık üzerindeki etkileri nedeniyle hareketsiz davranışların azaltılması tavsiye edildi... Çeşitli çalışmalarda uzun süre oturanların kardiyovasküler hastalık, kanser ve diyabetin yanı sıra her türlü nedenden kaynaklanan ölüm oranlarının arttığı bulundu" diye belirtildi.

Independent Türkçe



Pankreas tümörlerine yeni teşhis yöntemi: Kertenkele tükürüğü

Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)
Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)
TT

Pankreas tümörlerine yeni teşhis yöntemi: Kertenkele tükürüğü

Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)
Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)

Zehirli bir kertenkelenin tükürüğü, saptanması zor pankreas tümörlerinin tespit edilmesinde kullanılabilir. 

Temel işlevlerinden biri insülin üretmek olan pankreasta bu görevi üstlenen hücrelerde zaman zaman bozulmalar meydana gelerek insülinoma denen tümörler oluşuyor.

Nadir görülen bu tümörler genellikle iyi huylu oluyor. Ancak kan şekeri seviyesinin düşmesine bağlı olarak kişinin bayılmasına veya nöbet geçirmesine yol açabiliyor.

Uzmanlar çok küçük olsalar bile bir an önce çıkarılmaları gerektiğini söylüyor. Ancak mevcut yöntemlerle bu tümörleri bulmak epey zorlu bir iş.

Hollanda'daki Radboud Üniversitesi Tıp Merkezi'nden Martin Gotthardt "Tümörün nerede olduğu bilinmiyorsa cerrahlar onu bulana kadar pankreası keserdi" diyerek ekliyor: 

Günümüzde insülinoma tespit edilemediği takdirde hastalar ameliyat edilmiyor çünkü doktorlar pankreasın tamamını çıkarmak istemiyor.

Gotthardt ve ekip arkadaşlarının Journal of Nuclear Medicine adlı hakemli dergide yayımlanan çalışmasına göre Gila canavarı adlı kertenkele bu sorunu çözmede büyük potansiyele sahip.

ABD ve Meksika'da yaşayan Gila canavarı, genellikle ölümcül olmayan bir zehir salgılıyor.

Kertenkelenin tükürüğündeki bir protein daha önce laboratuvarda işlemden geçirilerek diyabet tedavisinde kullanılmıştı. Sözkonusu protein pankreastaki reseptörlere bağlanarak insülin üretmelerini sağlıyor. 

Bilim insanları bundan yola çıkarak aynı proteinin insülinomaları da tespit etmeye yarayıp yaramayacağını araştırmaya koyuldu. 

İlk çalışmalarda radyoaktif bir molekül eklenen protein tümörü saptamasına karşın düşük kan şekeri ve mide bulantısı gibi yan etkilere yol açtı.

Yeni çalışmayı yürüten ekipse başka bir molekül ekleyerek yan etkileri büyük ölçüde ortadan kaldırdı. 

Kan şekeri düşük olan 69 kişide yeni yöntemi test eden bilim insanları, yüzde 95 oranında başarıyla tümörleri saptayabildiğini buldu. Buna karşılık mevcut taramalar yüzde 65 civarında başarı gösteriyor. 

Tümörler tespit edildikten sonra hastaların vücudundan başarıyla çıkarıldı.

Makalenin başyazarı Marti Boss, "Yeni taramanın diğer tüm taramaların yerini alabileceğine inanıyoruz" diyerek ekliyor:

Bazıları onlarca yıldır hasta olmasına rağmen bu hastaların hepsi ameliyattan sonra tamamen iyileşti.

Independent Türkçe, Science News, Popular Science, Journal of Nuclear Medicine