Ameliyatta can kurtaracak bir yapay zeka programı geliştirildi

"Riskleri önceden görebiliyor"

Araştırmacılar, yapay zekanın kullanabileceği veritabanının genişletilmesiyle yazılımın daha da geliştirilebileceğini söyledi (Unsplash)
Araştırmacılar, yapay zekanın kullanabileceği veritabanının genişletilmesiyle yazılımın daha da geliştirilebileceğini söyledi (Unsplash)
TT

Ameliyatta can kurtaracak bir yapay zeka programı geliştirildi

Araştırmacılar, yapay zekanın kullanabileceği veritabanının genişletilmesiyle yazılımın daha da geliştirilebileceğini söyledi (Unsplash)
Araştırmacılar, yapay zekanın kullanabileceği veritabanının genişletilmesiyle yazılımın daha da geliştirilebileceğini söyledi (Unsplash)

Ameliyattan önce risk yaratacak kadar içki içen hastaları tespit eden yapay zeka destekli bir yazılım geliştirildi.

ABD'deki Michigan Üniversitesi'nden bilim insanlarının yaptığı araştırmada, yapay zeka alanında kullanılan doğal dil işleme (natural language processing -NLP) yöntemiyle çalışan bir yazılım tasarlandı. 

Program, hastaların tıbbi kayıtlarını inceleyerek aşırı içki tüketimiyle ilgili herhangi bir tanı alıp almadıklarını tespit ediyor. 

Yazılım, sağlık sistemi veritabanlarında işlenen tanı kodlarının yanı sıra hastayı önceden tedavi eden doktorların notlarını da inceleyerek riskli alkol kullanımına dair işaretleri yakalayabiliyor. 

Böylelikle içki bağımlılığı tanısı olmayan hastalar için bile ameliyat sırasında ya da sonrasında risk oluşturabilecek durumlar önceden görülebiliyor. 

Yapay zeka destekli program, testlerde neredeyse alkol bağımlılığı alanında uzman hekimler kadar iyi performans sergiledi. Uzmanların "riskli içici" kategorisinde değerlendirdiği 100 hastanın kaydını inceleyen yazılım, bunlardan 87'sinde sağlık tehdidi oluşturabilecek belirti yakaladı.  

Bilimsel dergi Alcohol: Clinical & Experimental Research'te 8 Ocak'ta yayımlanan çalışmaya göre program, daha sonra 53 bin hastanın kaydını inceledi. Yapay zekanın taramasında, riskli seviyede alkol kullandığı tespit edilen hasta sayısı, araştırmacıların tanı kodlarını kullanarak belirlediğinden üç kat daha fazla çıktı. 

Tanı kodlarıyla tespit edilen hasta sayısı oranı yüzde 5, yapay zekanın taramasındaki oransa yüzde 15 oldu.

Araştırmayı yürüten bilim insanlarından Anne Fernandez, programın geniş çaplı verileri tarayıp sonuç çıkarabildiğine dikkat çekerek, bunun acilen ameliyata alınması gereken hastaların durumunda özellikle önemli rol oynayacağını belirtti.

Vinod Vydiswaran ise ileride programı kamuya açık hale getirmeyi planladıklarını söyledi. 

Independent Türkçe



Günlük zayıflama hapı, Ozempic'in tahtına aday

Yeni ilaç, 2050'ye kadar tahmini 760 milyon yetişkini etkilemesi beklenen tip 2 diyabet gibi kronik hastalıkları azaltabilir (Unsplash)
Yeni ilaç, 2050'ye kadar tahmini 760 milyon yetişkini etkilemesi beklenen tip 2 diyabet gibi kronik hastalıkları azaltabilir (Unsplash)
TT

Günlük zayıflama hapı, Ozempic'in tahtına aday

Yeni ilaç, 2050'ye kadar tahmini 760 milyon yetişkini etkilemesi beklenen tip 2 diyabet gibi kronik hastalıkları azaltabilir (Unsplash)
Yeni ilaç, 2050'ye kadar tahmini 760 milyon yetişkini etkilemesi beklenen tip 2 diyabet gibi kronik hastalıkları azaltabilir (Unsplash)

Barney Davis 

Yeni bir araştırma, günlük alınan yeni bir zayıflama hapının Ozempic gibi iğnelerle yarışabileceğini gösteriyor.

Hepsi obez ve tip 2 diyabet hastası olan hastalar, bir deneme kapsamında 9 ay boyunca orforglipron alarak ortalama 7,2 kilo verdi.

Çalışmanın sonuçları, hapın düzenleyiciler tarafından onaylanması halinde gelecekte hem obeziteyi hem de diyabeti tedavi edebileceği umudunu doğurdu.

İlacın arkasındaki şirket Eli Lilly, orforglipronun yiyecek ve su tüketiminde kısıtlama yapılmadan günün herhangi bir saatinde alınabileceğini ifade ediyor.

Eli Lilly Başkanı ve CEO'su David A Ricks şöyle diyor:

Günde bir kez alınan pratik bir hap olan orforglipron yeni bir seçenek sunabilir ve onaylanması halinde dünyanın dört bir yanında kullanılmak üzere kolayca üretilip piyasaya sürülebilir.

Eli Lilly, 2050'ye kadar tahmini 760 milyon yetişkini etkilemesi beklenen tip 2 diyabet gibi kronik hastalıkları tedavi etmeye çalıştıkları için orforglipronu dünya çapında piyasaya sürme kabiliyetinden emin olduğunu belirtiyor.

Orforglipronun, obez yetişkinlerde obstrüktif uyku apnesi ve hipertansiyonu tedavi etme potansiyeli üzerinde de çalışılıyor.

Mounjaro, Ozempic ve Wegovy gibi kilo kontrolü ilaçlarının popülaritesi son iki yılda fırlama yaptı.

Birleşik Krallık'taki (BK) eczaneler, ilaca erişmek için kilosu hakkında yalan söyleyenleri engellemek üzere yeni katı kurallar getirdi.

Ayrıca BK'de ayda yaklaşık 200 sterlin (yaklaşık 10 bin TL), ABD'de ise bin dolar (yaklaşık 38 bin TL) olan ilaçların halihazırda dudak uçuklatan fiyatları da giderek artıyor.

Bu ilaçlar, tip 2 diyabet hastalarında zayıflamaya ve kan şekerinin düzenlenmesine katkı sağlayan, haftalık enjeksiyon şeklinde alınan GLP-1 ilaçları.

GLP-1 ilaçları, yemek yiyince midenin doğal olarak ürettiği inkretin (hormonlar) seviyelerini artırıyor.

Vücudun daha fazla insülin salgılamasını sağlayarak çalışıyorlar ve bu da karaciğerin ürettiği glikoz miktarını azaltarak yiyeceklerin sindirimini yavaşlatıyor. Böylece daha uzun süre tok kalan kişi daha az yemek yiyor.

Bu ilaçların kalp yetmezliği ve alkolizmle mücadelede bile etkili oldukları kanıtlandı. Mounjaro ve Wegovy, Birleşik Krallık'ta kilo verme tedavileri olarak reçete ediliyor. Ozempic ise sadece tip 2 diyabet ilacı ruhsatına sahip ancak bazen kilo verme ilacı olarak etiket dışı yazılabiliyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/new