Uzmanlar uyardı: Hastaların yaşam desteği erken kesiliyor

"Doktorlar büyük baskı altında"

Bazı uzmanlar uzun süre beklemenin, doktorların hastalığın gidişatını daha iyi öngörmesini sağlayacağı düşüncesinde (Reuters)
Bazı uzmanlar uzun süre beklemenin, doktorların hastalığın gidişatını daha iyi öngörmesini sağlayacağı düşüncesinde (Reuters)
TT

Uzmanlar uyardı: Hastaların yaşam desteği erken kesiliyor

Bazı uzmanlar uzun süre beklemenin, doktorların hastalığın gidişatını daha iyi öngörmesini sağlayacağı düşüncesinde (Reuters)
Bazı uzmanlar uzun süre beklemenin, doktorların hastalığın gidişatını daha iyi öngörmesini sağlayacağı düşüncesinde (Reuters)

Bilim insanları beyin ölümü gerçekleşmeyen hastaların yaşam desteği kesilmeden önce daha uzun süre beklenmesini öneriyor. Yeni çalışmaya göre bazı hastalar sağlığına kısmen de olsa kavuşabilir. 

Ağır derecede travmatik beyin hasarı (TBI) geçiren hastalar bilinçsiz ve solunum cihazına bağlı şekilde yatarken, genellikle bir müddet sonra yaşam desteklerinin kesilmesine karar veriliyor. 

Pek çok vakada doktorlar hastanın yaşamayacağını veya ciddi engellerle hayatını sürdüreceğini tahmin ederken, aileler doktorların öngörüsüne göre bu kararı alıyor.

Hasta yakınlarının kararı, genellikle beyin hasarının gerçekleşmesinden sonraki 72 saat içinde vermesinin beklendiğini tespit eden yeni bir araştırmaya göre bu süre daha uzun tutulmalı. 

Journal of Neurotrauma adlı hakemli dergide pazartesi günü yayımlanan çalışmada ABD'deki 18 travma merkezinde yatmış 1392 TBI hastasının verisi incelendi. 

Araştırmacılar yaşam desteğinin kesilmesiyle hayatını kaybeden 80 hastayla, benzer şekilde ağır durumda olan fakat desteği kesilmeyen 80 hastayı karşılaştırdı. Bu kişilerin hiçbirinin beyin ölümü gerçekleşmemişti.

Analiz sonucunda, yaşam desteği devam eden hastaların çoğunun 6 gün içinde hayatını kaybettiği saptandı. Öte yandan bu hastaların yüzde 42'sinin sağlığına bir dereceye kadar kavuştuğu, birkaçının da eski hayatına geri döndüğü tespit edildi. 

Araştırmanın sorumlu yazarı Yelena Bodien, "Bulgularımız, yaşam desteğinin çekilmesine ilişkin erken alınan kararlarda daha temkinli bir yaklaşım benimsenmesini destekliyor" ifadelerini kullanıyor:

Kronik bir rahatsızlık olan travmatik beyin hasarında, hastanın akıbetini anlamak için uzun süreli takipler gerekiyor. Yaşam desteğine ilişkin kararların geciktirilmesi, durumu iyileşebilecek hastaların daha iyi tespit edilmesi açısından yerinde bir hareket olabilir.

Araştırmaya veri sağlayan ekipten Dr. Claude Hemphill, 72 saat uygulamasının bilimsel bir temeli olmadığını belirtiyor. Dr. Hemphill, travmatik beyin hasarı geçiren kişiler hastaneye çok ağır bir durumda geldiğinden doktorların erken karar almaya meylettiği görüşünde.

Bodien ise "Doktorlar son derece zor bir durumda. Hastalar son derece ağır yaralanmalarla ölüm ya da yaşamın eşiğinde" diyerek şöyle ekliyor: 

Doktorlar kesin bir teşhis koyup ailelere bunu sunma açısından büyük baskı altında.

Çalışmanın yazarlarına göre doktorların hastalığın gidişatına dair olumsuz öngörüleri, yaşam desteğinin çekilmesine ve olumsuz öngörü oranının artmasına yol açıyor. Doktorlar da öngörülerini bu veriye dayanarak yapıyor.

Uzmanlar ayrıca hekimlerin, hastanın yaşamını ciddi bir engelle sürdürme ihtimali konusunda da aileleri düzgün ve etraflıca bilgilendirmesi gerektiğini vurguluyor. 

Independent Türkçe, New York Times, Science Daily, Journal of Neurotrauma



56 milyon gebelik incelendi: Hamilelik döneminde diyabet, otizm riskini artırıyor

Dünya çapındaki hamile kadınların yaklaşık yüzde 14'ünün gestasyonel diyabetten muzdarip olduğunu tahmin ediliyor (Unsplash)
Dünya çapındaki hamile kadınların yaklaşık yüzde 14'ünün gestasyonel diyabetten muzdarip olduğunu tahmin ediliyor (Unsplash)
TT

56 milyon gebelik incelendi: Hamilelik döneminde diyabet, otizm riskini artırıyor

Dünya çapındaki hamile kadınların yaklaşık yüzde 14'ünün gestasyonel diyabetten muzdarip olduğunu tahmin ediliyor (Unsplash)
Dünya çapındaki hamile kadınların yaklaşık yüzde 14'ünün gestasyonel diyabetten muzdarip olduğunu tahmin ediliyor (Unsplash)

Milyonlarca kişiyi içeren yeni bir araştırma, hamilelik dönemindeki diyabet ve çocukta otizm gibi nörogelişimsel bozukluklar görülme riski arasında güçlü bir bağlantı saptadı. 

Hakemli dergi Lancet Diabetes & Endocrinology'de dün (7 Nisan) yayımlanan araştırma, maternal diyabetin hem anne hem de çocukta çeşitli sağlık sorunlarına yol açabileceğini gösteren çalışmalara bir yenisini ekliyor. 

Bilim insanları yeni çalışmada maternal diyabet kapsamına, hamileyken tip 1 veya tip 2 diyabet hastası olan veya gebelik sürecinde gestasyonel diyabet teşhisi konan kişileri aldı. Gestasyonel diyabet, daha önce hastalıktan muzdarip olmayan kişilerin hamileyken diyabet semptomları sergilemesini ifade ediyor.

Araştırmacılar bu doğrultuda dünya çapından 56 milyon anne-çocuk çiftinin incelendiği 202 çalışmayı analiz etti. 

Annenin yaşı ve vücut kitle endeksi gibi diğer faktörler hesaba katıldığına bile, maternal diyabet olan kadınların çocuklarının, nörogelişimsel bir sorun yaşama ihtimalinin yüzde 28 daha yüksek olduğu bulundu. 

Bu grupta otizm riski yüzde 25, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) riski yüzde 30 ve zeka geriliği riski yüzde 32 daha yüksek çıktı. 

Bilim insanları ayrıca önceden diyabet tanısı alan annelerin çocuklarında nörogelişimsel bozukluk oluşma riskinin, gestasyonel diyabete kıyasla daha yüksek olduğunu gözlemledi. 

Bulgular, gebelik döneminde diyabet ve bu sorunlar arasında bir neden sonuç ilişkisi kurmuyor. Ancak Çin'deki Orta Güney Üniversitesi'nden makalenin yazarı Fangkun Liu diyabet ve nörogelişimsel bozukluk arasındaki ilişkinin bu kadar geniş bir veri setinde böyle bir tutarlılık sergilemesinin şaşırtıcı olduğunu söylüyor.

Bu bağlantıya neyin yol açtığı henüz bilinmiyor ancak araştırma ekibi, tip 1 diyabetin çocuklarda iltihaplanmayı artırabileceğini ve bunun, otizm ve DEHB riskinin yükselmesiyle ilişkili olabileceğini düşünüyor. Ayrıca maternal diyabetin, genlerin ifade edilme şeklini ve beyin fonksiyonlarını etkileyebileceğini öne sürüyorlar.

Çalışmada yer almayan Dr. Magdalena Janecka da maternal diyabet ve otizm arasındaki ilişkinin bilindiğini ancak arkasındaki mekanizmanın tam anlaşılmadığını dile getiriyor.

Diğer yandan yeni analizdeki bazı çalışmalarda kardeşler incelenmiş ve maternal diyabetle nörogelişimsel sorunlar arasında net bir bağlantı bulunamamış. Bu durum bazı genetik faktörlerin riski artırabileceğine işaret ediyor.

Bilim insanları, anne adaylarına hamilelikten önce diyabet taramaları ve tedavisi yapılması çağrısında bulunuyor. 

Ayrıca yüksek kan şekerini kontrol altına almanın, bu riskleri düşürüp düşürmeyeceğinin araştırılmasına da ihtiyaç var. Çalışmada yer almayan Dr. Kartik Venkatesh şöyle diyor:

Bir araştırmacı, bu alanda çalışan bir hekim ve bir ebeveyn olarak, hamilelikte glukoz kontrol tedavisinin etkisi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak istiyorum.

Independent Türkçe, New York Times, Reuters, Lancet Diabetes & Endocrinology