Zayıflama ilacı, uyku apnesine karşı başarı gösterdi

Tansiyona karşı da etkili

Uyku apnesinin gün içinde yorgun hissetme ve baş ağrısıyla uyanma gibi belirtileri var (Unsplash)
Uyku apnesinin gün içinde yorgun hissetme ve baş ağrısıyla uyanma gibi belirtileri var (Unsplash)
TT

Zayıflama ilacı, uyku apnesine karşı başarı gösterdi

Uyku apnesinin gün içinde yorgun hissetme ve baş ağrısıyla uyanma gibi belirtileri var (Unsplash)
Uyku apnesinin gün içinde yorgun hissetme ve baş ağrısıyla uyanma gibi belirtileri var (Unsplash)

Bilim insanları zayıflama ilacı tirzepatidin uyku apnesini büyük ölçüde iyileştirdiğini açıkladı. 

Uykudayken solunumun yavaşladığı veya durduğu uyku apnesi, yüksek sesle horlama ve sık sık uyanma gibi sorunlar yaratıyor. Tedavi edilmediği durumlarda kalp hastalıkları, diyabet, hatta demansa yol açabiliyor. 

Bu rahatsızlığın en yaygın biçimi olan tıkayıcı uyku apnesinin ortaya çıkmasında obezitenin önemli bir risk faktörü olduğu düşünülürken, uzmanlar da kilo vermeyi tavsiye ediyor. 

Uyku apnesinden muzdarip kişiler genellikle pozitif havayolu basıncı (PAP) cihazlarını kullanıyor. Bunlar akciğere hava pompalayarak uyku sırasında solunumun devamlılığını sağlıyor. 

New England Journal of Medicine adlı hakemli dergide dün yayımlanan ve Amerikan Diyabet Birliği'nin toplantısında aynı gün sunulan bir araştırmaya göre zayıflama ilacı tirzepatid, uyku apnesi sorununu büyük oranda çözebilir. 

Araştırma kapsamında obezite ve uyku apnesi tanısı almış yaklaşık 500 kişi, 52 hafta boyunca tirzepatid veya plasebo tedavisi gördü. Katılımcıların yarısı PAP cihazı kullanırken, diğer yarısı böyle bir destekten yararlanmıyordu. 

Tirzepatid içeren Zepbound adlı ilacın üreticisi Eli Lilly, PAP kullanan hastaların yüzde 51,5'inin, sadece ilacı alanlarınsa yüzde 43'ünün uyku apnesi sorununun fonladığı çalışmada çözüldüğünü açıkladı. 

Şirket buradaki çözümün, hastanın uyku sırasında saatte en fazla 5 kere nefes almakta zorlanması veya alamaması ya da bunun 5 ila 14 kere yaşanması ve gün içinde uykusuz kalmaması anlamına geldiğini ekledi. 

Plasebo tedavisi alanlardaysa hastalığın yüzde 14 civarında çözüldüğü kaydedildi. 

Tirzepatid kullanan hastalar vücut ağırlıklarının ortalama yüzde 18 ila 20'sini kaybederken kan basınçlarında da iyileşme gözlemlendi. Ayrıca katılımcılar daha iyi uyuduklarını aktardı.

Çalışmanın başyazarı Dr. Atul Malhotra, tirzepatidin uyku apnesi tedavisinde etkili bir yöntem olduğunu ortaya koyduklarını fakat obez olmayan hastalarda işe yarayıp yaramayacağını henüz bilmediklerini söylüyor.

Araştırmada yer almayan uyku uzmanı Dr. Salma Batool-Anwar da "Kilo vermek kesinlikle fayda sağlıyor" diyerek ekliyor:

Ama gerçekten sorunu tedavi ediyor mu? Asıl soru bu.

Makaleyle beraber yayımlanan bir yazıda, araştırmada yer almayan uyku uzmanı Dr. Sanjay Patel daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Eli Lilly, Zepbound'ın orta ve ciddi seviyedeki uyku apnesi tedavisinde kullanımının onaylanması için ABD Gıda ve İlaç Dairesi'ne başvurdu. Kararın yıl sonunda açıklanması bekleniyor.

Independent Türkçe, Reuters, AP, New York Times, New England Journal of Medicine



Pankreas tümörlerine yeni teşhis yöntemi: Kertenkele tükürüğü

Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)
Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)
TT

Pankreas tümörlerine yeni teşhis yöntemi: Kertenkele tükürüğü

Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)
Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)

Zehirli bir kertenkelenin tükürüğü, saptanması zor pankreas tümörlerinin tespit edilmesinde kullanılabilir. 

Temel işlevlerinden biri insülin üretmek olan pankreasta bu görevi üstlenen hücrelerde zaman zaman bozulmalar meydana gelerek insülinoma denen tümörler oluşuyor.

Nadir görülen bu tümörler genellikle iyi huylu oluyor. Ancak kan şekeri seviyesinin düşmesine bağlı olarak kişinin bayılmasına veya nöbet geçirmesine yol açabiliyor.

Uzmanlar çok küçük olsalar bile bir an önce çıkarılmaları gerektiğini söylüyor. Ancak mevcut yöntemlerle bu tümörleri bulmak epey zorlu bir iş.

Hollanda'daki Radboud Üniversitesi Tıp Merkezi'nden Martin Gotthardt "Tümörün nerede olduğu bilinmiyorsa cerrahlar onu bulana kadar pankreası keserdi" diyerek ekliyor: 

Günümüzde insülinoma tespit edilemediği takdirde hastalar ameliyat edilmiyor çünkü doktorlar pankreasın tamamını çıkarmak istemiyor.

Gotthardt ve ekip arkadaşlarının Journal of Nuclear Medicine adlı hakemli dergide yayımlanan çalışmasına göre Gila canavarı adlı kertenkele bu sorunu çözmede büyük potansiyele sahip.

ABD ve Meksika'da yaşayan Gila canavarı, genellikle ölümcül olmayan bir zehir salgılıyor.

Kertenkelenin tükürüğündeki bir protein daha önce laboratuvarda işlemden geçirilerek diyabet tedavisinde kullanılmıştı. Sözkonusu protein pankreastaki reseptörlere bağlanarak insülin üretmelerini sağlıyor. 

Bilim insanları bundan yola çıkarak aynı proteinin insülinomaları da tespit etmeye yarayıp yaramayacağını araştırmaya koyuldu. 

İlk çalışmalarda radyoaktif bir molekül eklenen protein tümörü saptamasına karşın düşük kan şekeri ve mide bulantısı gibi yan etkilere yol açtı.

Yeni çalışmayı yürüten ekipse başka bir molekül ekleyerek yan etkileri büyük ölçüde ortadan kaldırdı. 

Kan şekeri düşük olan 69 kişide yeni yöntemi test eden bilim insanları, yüzde 95 oranında başarıyla tümörleri saptayabildiğini buldu. Buna karşılık mevcut taramalar yüzde 65 civarında başarı gösteriyor. 

Tümörler tespit edildikten sonra hastaların vücudundan başarıyla çıkarıldı.

Makalenin başyazarı Marti Boss, "Yeni taramanın diğer tüm taramaların yerini alabileceğine inanıyoruz" diyerek ekliyor:

Bazıları onlarca yıldır hasta olmasına rağmen bu hastaların hepsi ameliyattan sonra tamamen iyileşti.

Independent Türkçe, Science News, Popular Science, Journal of Nuclear Medicine