İlaç kullanmadan kolesterolle başa çıkmanın iki yolu

Uzmanlar herkesin ilaca ihtiyacı olmadığını söylüyor

Kötü kolesterol, kalp krizi riskini artıyor (Unsplash)
Kötü kolesterol, kalp krizi riskini artıyor (Unsplash)
TT

İlaç kullanmadan kolesterolle başa çıkmanın iki yolu

Kötü kolesterol, kalp krizi riskini artıyor (Unsplash)
Kötü kolesterol, kalp krizi riskini artıyor (Unsplash)

Kolesterol seviyesi normalin üstünde olan bazı kişiler, yan etkilerinden dolayı ilaç kullanmak istemeyebiliyor. 

Doktorlar çok yüksek kolesterol seviyelerinde çoğunlukla ilaç kullanılması gerektiğini belirtirken, belirli bir düzeyin altındakiler için bunun zorunlu olmayabileceğini ekliyor. 

Kolesterol, kandaki düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) ve yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) seviyelerini ifade ediyor. LDL genellikle kötü, HDL ise iyi kolesterol diye anılıyor. 

Kandaki kötü kolesterol oranının artması damarların tıkanmasına ve kalbin kan pompalarken zorlanmasına yol açabiliyor. 

20 yaş ve üzeri yetişkinlerin kanındaki LDL seviyesinin desilitre başına 100 miligram olması sağlıklı kabul ediliyor. 190 miligrama ulaştığında genellikle ilaç yazılırken, Amerikan Kalp Derneği, 189 ve altı için yaşam tarzı değişikliklerine gidilmesinin yetebileceğini belirtiyor. 

Düzenli ve iyi uyumak, sigarayı bırakmak ve stresi azaltmak kolesterol seviyesini düşürebilir. 

Diğer yandan Harvard Üniversitesi T.H. Chan Halk Sağlığı Fakültesi'nden Dr. Frank B. Hu yaşam tarzında yapılacak özellikle iki değişikliğin önemli fark yaratacağını söylüyor.

1) Egzersiz yapmak

Egzersiz yapınca iyi kolesterol kan dolaşımına salınarak damarlardaki yağlı plak birikintilerini topluyor ve vücuttan atılacakları karaciğere taşıyor.

Emory Üniversitesi'nden Dr. Felipe Lobelo, haftada 150 dakika normal veya 75 dakika ağır egzersiz yapmayı tavsiye ediyor.

Uzman, yürümekten yüzmeye kadar çeşitli şekillerde egzersiz yapılabileceğini söylüyor.

Özellikle hayatında spor olmayan kişilerin kolesterol seviyesinin bu sayede düşebileceğini belirten Dr. Lobelo, bazı kişilerin istenen sonuca ulaşmasının biraz vakit alabileceğini de ekliyor.

2) Beslenme biçimini değiştirmek

Vücudun enerjisini nereden aldığı pek çok şey gibi kolesterolü de etkiliyor. 

Kırmızı et ve işlenmiş gıdaların sağlığa çeşitli şekillerde zarar verebildiği pek çok çalışmada görülürken, kolesterolle mücadelede portfolyo diyeti öne çıkıyor. 

Dr. David J.A. Jenkins tarafından geliştirilen bu beslenme biçimi, çoğunlukla bitkisel gıdaları içeriyor. 

Örneğin soya, mercimek, nohut gibi protein kaynaklarının yanı sıra yulaf, arpa, badem ve fındık tüketilmesi tavsiye ediliyor.

Bu beslenme biçimi meyve-sebze sınıfında da patlıcan, brokoli, şalgam, elma, armut ve portakal gibi besinlere odaklanıyor. Ayrıca zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar içeriyor. 

2018'de yapılan bir araştırmada kolesterol seviyesi yüksek olsa da ilaca ihtiyaç duymayan 440 kişi bu diyeti uygulamıştı. Çalışmada kötü kolesterolün yüzde 30 oranında düştüğü kaydedilmişti. 

Yaklaşık 210 bin kişiyi 30 yıl boyunca takip eden başka bir çalışmada da bu diyeti uygulayan kişilerin kalp damar hastalığı riskinin yüzde 14 düştüğü gözlemlenmişti.

İkinci çalışmada yer alan, New York Üniversitesi'nden Dr. Andrea Glenn, bu diyetin sırrının kolesterolü düşüren farklı besinleri bir araya getirmesi olduğunu söylüyor. 

Dr. Glenn, kahvaltıya fındık eklemek ya da kırmızı et yerine nohut ve tofu tüketmek gibi küçük değişikliklerin bile kolesterolü normal seviyeye çekebileceğini belirtiyor.

Egzersiz yapmak ve beslenme biçimini değiştirmenin kolesterole iyi gelebileceğini söyleyen Dr. Hu, "Kesinlikle sihirli bir değnek yok" diye ekliyor: 

Meseleye bütünsel bir bakış açısıyla yaklaşmalıyız.

Independent Türkçe, New York Times, Healthline, National Library of Medicine, Circulation



Oxfordlu nörolog, uykuyla empati arasındaki çarpıcı bağlantıyı açıkladı

Fotoğraf: Pexels
Fotoğraf: Pexels
TT

Oxfordlu nörolog, uykuyla empati arasındaki çarpıcı bağlantıyı açıkladı

Fotoğraf: Pexels
Fotoğraf: Pexels

Önde gelen bir nörologa göre, kötü bir gece uykusu empati yeteneğimizi azaltabilir ve olumsuzluklara daha fazla odaklanmamıza yol açabilir.

Oxford Üniversitesi'nde sirkadiyen sinirbilim alanında öğretim üyesi olan Uyku ve Sirkadiyen Sinirbilim Enstitüsü Direktörü Russell Foster, ikinci kez The Independent'la işbirliği içinde gerçekleştirilen 2025 Hay Edebiyat ve Sanat Festivali'nde uyku ve empati arasındaki bağlantıyı açıkladı.

Foster festivalin günlük News Review etkinliği kapsamında ve The Independent'ın kıdemli yazarı Helen Coffey'nin moderatörlüğünde, The New Age of Empire'ın yazarı ve Birmingham Şehir Üniversitesi'nde siyahi çalışmaları öğretim üyesi Kehinde Andrews ve ödüllü yönetmen Havana Marking'le birlikte bir panele katıldı.

Foster, "Yorgun olduğunuzda ilk kaybolan şeylerden biri empati ve ayrıca negatif belirginlik ortaya çıkar" dedi.

Belirginlik, nörologların bir şeyin bulunduğu ortamda nasıl öne çıktığını tanımlamak için kullandığı bir terim.

Foster şöyle ekledi: 

Yorgun beynin olumsuz deneyimleri hatırlarken olumlu deneyimleri unuttuğunu gösteren harika araştırmalar var, yani kişinin dünya bakışı tamamen önyargılı hale geliyor.

Nuffield Oftalmoloji Laboratuvarı'nın da direktörü olan nörolog, "yorgunken ortaya çıkan bir diğer şeyin dürtüsellik olduğunu" açıkladı. Bu nedenle uyku sorunları "aptalca, düşüncesiz" kararlar almanıza neden olabilir.

ukıop
Russell Foster, Oxford Üniversitesi'nde sirkadiyen sinirbilim alanında öğretim üyesi (Sam Hardwick ve Hay Festivali).

Foster, bunun siyasi liderlerimiz açısından özellikle önemli sonuçlar doğurabileceğini ekledi.

Nörolog "Çoğumuz için bu, 'Trafik ışığı kırmızıya dönmeden geçebilecek miyim?' gibi bir sorudur" dedi. 

Ancak liderlerimizin bu [kararları] son derece önemli ve onların mantıklı, tutarlı kararlar vermek için ihtiyaç duydukları uykuyu alamadığını düşünüyorum.

Öğretim üyesi, kendisi ve meslektaşlarının politikacıların uyku düzenlerini inceleyen bir pilot çalışmayı kısa süre önce tamamladığını ve bulgularını birkaç hafta içinde açıklayacaklarını söyledi.

The Independent'ın sabah kuşağındaki News Review panellerinde gazeteciler, sanat, siyaset, bilim ve komedi alanlarından öne çıkan isimlerle güncel olayları ve manşetleri tartışıyor.

Her yıl düzenlenen Hay Festivali'nin 38. bahar programı, 22 Mayıs-1 Haziran tarihleri arasında Galler'in Powys bölgesindeki "kitaplar kasabası" Hay-on-Wye'de gerçekleşiyor.

Independent Türkçe