Yeni yılda sağlık için yapabileceğiniz 5 basit değişiklik

Uzmanlar bazı yaygın hatalara dikkat çekiyor

Daha sık meyve-sebze yemek veya düzenli su içmek pek çok kişinin 2025 listesinde (Unsplash)
Daha sık meyve-sebze yemek veya düzenli su içmek pek çok kişinin 2025 listesinde (Unsplash)
TT

Yeni yılda sağlık için yapabileceğiniz 5 basit değişiklik

Daha sık meyve-sebze yemek veya düzenli su içmek pek çok kişinin 2025 listesinde (Unsplash)
Daha sık meyve-sebze yemek veya düzenli su içmek pek çok kişinin 2025 listesinde (Unsplash)

Yeni yılın gelmesiyle birlikte pek çok kişi yeni alışkanlıklar kazanmaya ve hayatını iyileştirmeye çalışıyor.

Egzersiz yapmak, daha çok sebze-meyve tüketmek veya düzenli uyumak bunlardan bazıları. 

Daha sağlıklı yaşama yolunda adımlar atmak her zaman doğru bir karar olsa da yeni bir yılın gelişi bunları uygulamayı kolaylaştırıyor. 

Washington Post, uzmanlardan aldığı görüşlerle 2025'te daha sağlıklı olmak için yapabileceğiniz değişiklikleri derledi.

1) Dişinizi fırçaladıktan sonra ağzınızı çalkalamayın

Pek çok kişi dişini fırçalamayı bitirdikten sonra ağzını suyla çalkalayarak kalan macunu tükürüyor. Ancak uzmanlar bunun diş macununun etkisini azaltacağını söylüyor. 

Diş hekimleri çürük oluşumunu önlemek için florür içeren bir macunu kullanmayı tavsiye ediyor. 

Ağzı çalkalamayınca, florürün dişlerde daha uzun süre kalarak koruma sağladığını ifade ediyorlar.

Amerikan Diş Hekimleri Birliği sözcüsü Brittany Seymour, isteyenlerin 20 dakika sonra ağzını çalkalamasını veya elleriyle bir yudum kadar az miktarda suyla bunu yapmasını öneriyor.

2) Saçınızı şampuanla düzenli yıkayın

Saçı şampuan yerine elma sirkesi, saç kremi veya sadece suyla yıkamanın daha faydalı olacağına dair tartışmalar son dönemlerde sosyal medyada gündeme geliyor. 

Elma sirkesi, asidik olması nedeniyle saçın pürüzsüz ve parlak görünmesini sağlayabiliyor. Ancak uzmanlar bu konuda yeterince bilimsel araştırma yapılmadığının altını çiziyor.

Ayrıca sirkenin deriye zarar verebileceğini söylüyorlar.

Dermatologlar saçları şampuanla yıkamanın önemini vurgularken bunu dengeli bir şekilde yapmayı tavsiye ediyor. 

Kaliforniya Üniversitesi Los Angeles kampüsündeki Saç ve Saç Derisi Bozukluğu Kliniği'nin kurucusu Carolyn Goh düzgün yıkanmayan saçta ölü deri, yağ ve şekillendirici ürünlerin birikebileceğini ve saç derisinin tahriş olabileceğini söylüyor. 

Tüm bunların kepeklenmeye ve saç dökülmesine yol açabileceğini ekliyor.

Uzmanlar en azından iki-üç haftada bir saçların şampuanlanmasını önerirken, bu sıklık kişiden kişiye göre değişiyor.

3) Daha çok su veya soda için

Bazı kişiler düzenli su içmekte epey zorlanabiliyor. Fakat bilim insanları sodanın da fayda sağlayacağını söylüyor.

Suya karbondioksit eklenmesiyle üretilen sodanın köpüklü yapısı da buradan geliyor. 

ABD'deki Beslenme ve Diyetetik Akademisi sözcüsü Grace Derocha, "Bu, vücudun suyu emme ve koruma becerisini etkilemiyor" diyor.

2016 tarihli bir çalışmada sodanın en az su, kahve ve çay kadar iyi bir hidrasyon sağladığı bulunmuşu.

Vücudun yeterli miktarda su içermesini ifade eden hidrasyon, ne kadar sıvı tüketildiğine bağlı. Bu nedenle sodanın tadını daha çok seviyorsanız, hidrasyon için bunu tercih edebilirsiniz. 

Çalışmanın başyazarı Ron Maughan, "Bazıları için sodanın bir avantajı olabilir" diyerek ekliyor: 

Çünkü daha fazla içerseniz, az içmeye kıyasla hidrasyon artacaktır.

4) İltihap ve ağrıların önüne geçmek için vişne tüketin

Antioksidan içeriği sayesinde vişne, sağlığınızı iyileştirmek için tüketebileceğiniz meyvelerden biri. 

Uzmanlar vişne yemenin kasları güçlendirebildiğini söylüyor.

Yapılan araştırmalara göre vişne suyu da uzun süreli egzersiz sonrası kas hasarını önleme, ağrıyı düşürme ve kireçlenmesi olan kişilerde iltihabı azaltma gibi faydalar sağlayabilir. 

2022 tarihli bir çalışmada bir yarıştan önce vişne suyu içen sporcuların, ağrılarında azalma olduğu kaydedilmişti.

Oregon Sağlık ve Bilim Üniversitesi'nden Kerry Kuehl, liderliğini üstlendiği çalışma hakkında "Ağrıların azalma derecesi, yaklaşık 800 miligram ibuprofenin yarattığı etkiyle aynıydı" diyor.

Diğer yandan vişneli yiyecekleri tüketmek bazı kişilerde ishale yol açıyor. Bu nedenle özellikle bu tür yiyeceklerde aşırıya kaçmamakta fayda var.

5) Daha iyi uyumak için alkolü azaltın

Bazı kişiler daha kolay uykuya dalmak adına içki içmeyi tercih etse de uzmanlar bunu pek tavsiye etmiyor.

2018 tarihli bir araştırmaya göre akşam bir-iki kadeh bile içki içmek uyku kalitesini düşürüyor.

ABD Ulusal Alkol Suistimali ve Alkolizm Enstitüsü direktörünün bilimsel danışmanı Aaron White, "Uykunun onarıcı etkisi alkolle birlikte yok oluyor" diyor.

White, bazı kişilerin alkolün etkisi geçtikten sonra uyandığını ve tekrar uykuya dalmakta güçlük çektiğini de ekliyor.

Independent Türkçe, Washington Post, Healthline, WebMD, Journal of the International Society of Sports Nutrition , National Library of Medicine, The American Journal of Clinical Nutrition



Kovid-19'un 5. yılı dolarken DSÖ, Çin'e seslendi

Uzun Kovid'in dünya çapında en az 400 milyon kişiyi etkilediği ve yılda küresel ekonominin yüzde 1'ine mal olduğu ortaya konmuştu (Unsplash)
Uzun Kovid'in dünya çapında en az 400 milyon kişiyi etkilediği ve yılda küresel ekonominin yüzde 1'ine mal olduğu ortaya konmuştu (Unsplash)
TT

Kovid-19'un 5. yılı dolarken DSÖ, Çin'e seslendi

Uzun Kovid'in dünya çapında en az 400 milyon kişiyi etkilediği ve yılda küresel ekonominin yüzde 1'ine mal olduğu ortaya konmuştu (Unsplash)
Uzun Kovid'in dünya çapında en az 400 milyon kişiyi etkilediği ve yılda küresel ekonominin yüzde 1'ine mal olduğu ortaya konmuştu (Unsplash)

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Vuhan'da patlak vererek pandemiye dönüşen Kovid-19'un kökenlerini anlamak için Çin'den veri paylaşmasını istedi.

31 Aralık 2019'da DSÖ'nün Çin ofisi, Vuhan'daki zatürre vakalarında görülen artışa dikkat çekmişti. Bunun üzerinden bir ay geçmeden 11 milyonluk kent tecride alınmıştı.

Sonrasında hastalığın tüm dünyaya yayıldığının anlaşılması üzerine 11 Mart 2020'de pandemi ilanı yapılmıştı. 

Karantina ve tecritle geçen yıllarda en az 7 milyon kişinin canını aldığı iddia edilen virüsün kökenine dair sorular hâlâ cevapsız duruyor. 

Yeni bir açıklama yayımlayan DSÖ, şu ifadeleri kullandı:

Kovid-19'un kökenlerini anlamak amacıyla Çin'e veri ve erişim sağlaması için seslenmeyi sürdürüyoruz. Bu ahlaki ve bilimsel bir gereksinim. Ülkeler arasında şeffaflık, paylaşım ve işbirliği olmazsa dünya gelecekteki epidemi ve pandemileri ne yeterince engelleyebilir ne de onlara hazırlanabilir.

Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan bu açıklamaya hızlıca cevap geldi. Bugün düzenlenen basın toplantısında konuşan sözcü Mao Ning şöyle dedi:

Kovid-19'un kökenlerinin araştırılması konusunda Çin bilim, açıklık ve şeffaflık ruhunu her zaman benimsemiş, küresel bilimsel takibi aktif olarak destekleyip bu konudaki çabalara katılmış ve tüm siyasi manipülasyonlara kararlılıkla karşı durmuştur.  Kovid-19'un kökenlerinin araştırılması konusunda en fazla veri ve araştırma sonucunu Çin paylaşmış ve en büyük katkıyı sağlamıştır.

Kovid-19'a neden olan SARS-CoV-2 virüsünün laboratuvardan mı sızdığı ya da hayvanlardan mı bulaştığı hâlâ netleştirilemedi. 

Nature Medicine adlı hakemli dergide 9 Ağustos'ta yayımlanan bir araştırmada bildirilen tahmine göre, 2023 sonu itibarıyla dünyadaki yetişkinlerin yüzde 6'sı ve çocukların yüzde 1'i, yani 400 milyon kişi uzun Kovid'e yakalandı. 

2020'de tanımlanan uzun Kovid, SARS-CoV-2 virüsüne yakanlandıktan sonraki üç ayda yeni semptomların ortaya çıkması ve bunların en az iki ay boyunca sürmesini ifade ediyor.

Yaygın semptomlar arasında yorgunluk, nefes almakta zorlanma ve bilişsel işlevlerde gerileme yer alıyor. 

Independent Türkçe, CNN, Guardian