Tom Cruise'un II. Dünya Savaşı filmine savaş tarihçisinden sert eleştiri

"Tarihin Hollywoodlaştırılması"

Filmde Cruise'a Bill Nighy, Carice van Houten, Kenneth Branagh ve Tom Wilkinson gibi isimler eşlik etmişti (MGM)
Filmde Cruise'a Bill Nighy, Carice van Houten, Kenneth Branagh ve Tom Wilkinson gibi isimler eşlik etmişti (MGM)
TT

Tom Cruise'un II. Dünya Savaşı filmine savaş tarihçisinden sert eleştiri

Filmde Cruise'a Bill Nighy, Carice van Houten, Kenneth Branagh ve Tom Wilkinson gibi isimler eşlik etmişti (MGM)
Filmde Cruise'a Bill Nighy, Carice van Houten, Kenneth Branagh ve Tom Wilkinson gibi isimler eşlik etmişti (MGM)

Ünlü bir savaş tarihçisi, Tom Cruise'un II. Dünya Savaşı gerilimi Operasyon Valkyrie'yi (Valkyrie) değerlendirdi.

2008'de gösterime giren Operasyon Valkyrie'ın senaryosu, son üç Görevimiz Tehlike filminde yönetmen koltuğunda oturan Christopher McQuarrie ve Nathan Alexander'ın imzasını taşıyordu. Filmin yönetmen koltuğundaysa Olağan Şüpheliler (Usual Suspects) ve X-Men serisiyle tanınan Bryan Singer oturuyordu.

Film, Albay Claus von Stauffenberg'in Hitler'e suikast girişiminin gerçek hikayesini anlatıyor ve Cruise, Alman subay rolünü oynuyordu.

Hollywood usulü II. Dünya Savaşı

History Hit YouTube kanalı için hazırlanan yeni bir videoda, savaş tarihçisi ve NATO danışmanı James Rogers, Valkyrie'nin gerçek hayatta yaşanan olayları ne kadar doğru yansıttığını değerlendirdi.

Rogers filmin bir bütün olarak olayları anlatırken çok fazla yaratıcı özgürlüğe sahip olduğunu vurguladı.

Sözlerine "Yalan söylemeyeceğim, bu benim en sevdiğim savaş filmi değil. Tarihin Hollywoodlaştırılması" diye başlayan James Rogers, şöyle devam etti:

Hitler ve generallerinin Polonya'daki Wolfsschanze'de (Kurdun İni) olduğu sahne, filmin en can alıcı anı. Burası dünya üzerindeki en sıkı savunulan yerlerden biri... Bu, Hitler'in hayatına yönelik 40'tan fazla suikast girişimi arasında belki de sonuca en yakın olan 20 Temmuz komplosuydu.

Stauffenberg'in Hitler'in öldüğünü sandığını anlatan Rogers, sözlerini şöyle sürdürdü:

İşini bitirdiğini sanıyor ama çok geçmeden Hitler'in ölmediğini öğreniyor. Ve sonunda derme çatma bir idam mangasının karşısına çıkarak Hitler'e karşı işlediği suçlar nedeniyle öldürülüyor.

Tarihçi "Hollywoodlaşma" derken tam olarak neyi kastettiğini açıklamasa da eleştirmenlere göre bu terim, Hollywood'un belirlediği standartlara uymak için alınan sanatsal kararlar için kullanılabilir.

Alman Subay rolünde Amerikalı Tom Cruise 

Başrole Cruise'un seçilmesinin de Hollywoodlaştırmanın bir yönü olduğunu söylemek mümkün. Amerikalı aktör, Amerikalı sinemaseverlere hitap etmek için Alman baş karakter olarak seçilmişti. Hatta filmin oyuncu kadrosunun neredeyse tamamı Amerikalı ve Britanyalı oyunculardan oluşuyordu.

Gerçek hayattaki tarihi figürler "iyi" veya "kötü" gibi kelimelerle kolayca kategorize edilemese de eleştirmenlere göre Hollywood filmlerinde bu ayrımı yapma ihtiyacı sıklıkla hissediliyor.

Örneğin Stauffenberg'in Hitler'e karşı cephe alması, savaşın sonlarına doğru yaralanmasının sonrasına denk geliyor. Oysa filmde savaşın yanlış olduğunu düşünen ve Hitler'e karşı durmaya çalışan cesur bir subay olarak lanse edilen Stauffenberg, aslında Avrupa'daki Yahudi topluluklarına yapılan zulmün yıllardır farkındaydı. 

Valkyrie, Hollywood yıldızlarıyla dolu heyecan dolu bir yapım olsa da Rogers'ın yorumları, filmin gerçek olay ve insanların doğru bir tasviri olarak görülmemesi gerektiğini doğruluyor.

Independent Türkçe



Bazı tropikal ağaçların yıldırım çarpmasını "sevdiği" ortaya çıktı

Amerika'daki bir ağaç türü doğal bir paratoner gibi davranıyor (Unsplash)
Amerika'daki bir ağaç türü doğal bir paratoner gibi davranıyor (Unsplash)
TT

Bazı tropikal ağaçların yıldırım çarpmasını "sevdiği" ortaya çıktı

Amerika'daki bir ağaç türü doğal bir paratoner gibi davranıyor (Unsplash)
Amerika'daki bir ağaç türü doğal bir paratoner gibi davranıyor (Unsplash)

Bilim insanları yıldırım çarpmasının, bir tropikal ağaç türüne iyi geldiğini ve ömrünü uzattığını tespit etti. 

Yıldırım çarpmasının tıpkı insanlar gibi ağaçlar için de sadece olumsuz sonuçlar yaratabileceği düşünülüyordu. ABD'deki Cary Ekosistem Çalışmaları Enstitüsü'nden orman ekoloğu Dr. Evan Gora, "En iyi senaryoda nispeten iyi durumda kalırlar, en kötü senaryodaysa bir milyon parçaya bölünüyorlar" diyor.

Ancak Dr. Gora, 2015'te Panama'daki Dipteryx oleifera türündeki bir ağacın, yıldırım çarpması sonucu etrafındaki ağaçlar ölürken hayatta kaldığını görünce bu konuyu derinlemesine araştırmaya karar verdi. Orta ve Güney Amerika'ya özgü bu ağaçların boyu 50 metreye kadar uzayabiliyor.

Ekolog ve ekip arkadaşları, bu türün yıldırıma karşı diğer ağaçlardan daha dirençli olduğunu daha önce tespit etmişti.

Hakemli dergi New Phytologist'te dün yayımlanan (26 Mart) yeni çalışmalarındaysa yıldırımın D. oleifera'ya epey fayda sağladığını buldular. 

Araştırmacılar yıldırımların yerini tespit eden bir sistem kurarak Panama'nın Barro Colorado Doğa Anıtı'nda 93 ağaca isabet eden 94 yıldırım saptadı. Daha sonra şimşeğin doğrudan isabet ettiği ağaçlarla komşularının sağlığını iki ila 6 yıl boyunca takip ettiler.

gthyju
Dipteryx oleifera'ya çarpan yıldırımlar, kendisini değil komşularını öldürüyor (Evan Gora/Cary Ekosistem Çalışmaları Enstitüsü)

Makaleye göre 93 ağaçtan yüzde 56'sı ölürken, bunlardan hiçbiri D. oleifera değildi. 9 örneğin hepsi hafif hasarla kurtuldu. Araştırmacılar başka birkaç büyük ağaç türünün de yıldırımlardan sağ çıktığını gözlemledi ancak ellerinde çalışmaya dahil edecek kadar veri yoktu. 

Bilim insanları D. oleifera'nın taç ve gövdesinin de yıldırım çarpmasından sonra hızlı bir şekilde toparlandığını ve eskisinden daha sağlıklı hale geldiğini kaydetti. Dr. Gora şöyle diyor: 

Bir Dipteryx oleifera ağacına yıldırım çarpması, çarpmamasından daha iyi.

Ayrıca yıldırımların, ağaçtaki parazit sarmaşıkları öldürerek sayılarını ortalama yüzde 78 oranında azalttığı görüldü. Bu sarmaşıklar, ağaçların tepesine çıkarak güneş ışığının D. oleifera'ya ulaşmasını engelliyor.

Çalışmada D. oleifera'nın komşusu olmanın da ciddi sorunlar yaratabileceği keşfedildi. Yıldırım diğer ağaçların dallarına sıçrayarak onlara zarar verebiliyor ancak D. oleifera'nın komşularının ölme ihtimali, diğer büyük ağaçların yakınında yaşayanlara göre yüzde 48 daha fazlaydı.

Araştırmacılar daha sonra yıldırım çarpma sıklığı ve ağaçların belirli bir boyuta ulaştıktan sonra hayatta kalma oranlarına ilişkin verileri kullanarak bir bilgisayar modeli oluşturdu. Buna göre bir D. oleifera ağacına ortalama 300 yıllık ömründe 5 kere yıldırım çarpıyor.

Ekip, yıldırım çarpması olayları olmadan ağaçların bu kadar uzun süre yaşayamayacağı sonucuna vardı. Üstelik D. oleifera'nın üreme şansı da bu sayede 14 kat artıyor.

Bilim insanları bu nedenle D. oleifera türünün yıldırımları çekecek veya bunlardan kaçınmayacak şekilde evrimleştiğini düşünüyor. Ağacın geniş tacı ve uzun boyu, yıldırımların hedefi olma ihtimalini artırıyor.

Kanada'daki British Columbia Üniversitesi'nden Allan Carroll, yer almadığı araştırmayı şöyle değerlendiriyor:

Çalışmanın bulguları son derece sıradışı ve bitki evrimine dair bilgimize önemli bir katkı sağlıyor.

Independent Türkçe, IFLScience, Scientific American, New Phytologist