Yasadışı kum ticareti yıllık 200 milyar doları aşıyor

Aylık dergilerde çevre gündemi

Ayın bilimsel dergileri
Ayın bilimsel dergileri
TT

Yasadışı kum ticareti yıllık 200 milyar doları aşıyor

Ayın bilimsel dergileri
Ayın bilimsel dergileri

Kaybolmakta olan bir buzdağının üzerinde hayatta kalma mücadelesi veren arp foklarının durumundan sürdürülebilir bir fincan kahve için verilen mücadeleye kadar, bilimsel dergilerin son Şubat sayıları dünyamızı korumaya yönelik çeşitli ve önemli konuları ele alıyor. New Scientist dergisi ayaklarımızın altındaki potansiyel bir temiz enerji kaynağını araştırırken, Scientific American nehir ve deniz kıyılarından kum çıkarmanın karanlık yüzünü ortaya koyuyor.

National Geographic

Şarku’l Avsat’ın dergiden aktardığına göre National Geographic, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeyinde Atlas Okyanusu'na bakan St Lawrence Körfezi'nde iklim değişikliği nedeniyle arp foklarının karşılaştığı zorlukları bir fotoğraf araştırmasıyla ortaya koyuyor. Arp fokları doğum yapmak ve yavrularını büyütmek için buza ihtiyaç duyuyor, ancak artan sıcaklıklar nedeniyle deniz buzu giderek inceliyor ve parçalanıyor. Buzlar yok oldukça, arp fokları kuzeye, daha soğuk sulara doğru hareket etmek zorunda kalıyor ve burada kutup ayılarının yeni tehditleriyle karşı karşıya kalıyorlar. Bu tehditlere rağmen foklar uyum sağlayabiliyor ve daha kuzeyde yeni üreme alanları oluşturabiliyor.

New Scientist

Jeolojik hidrojen New Scientist tarafından ele alınan ana konulardan biriydi. Jeolojik hidrojen, Dünya yüzeyinin altında doğal olarak oluşan yataklarda toplanır ve yeraltı kayaları ile su arasındaki etkileşimlerin bir sonucu olarak oluşur. Jeolojik hidrojen 150 yılı aşkın bir süredir potansiyel bir temiz enerji kaynağıdır. Araştırmacılar şu anda hidrolik çatlatmaya benzer bir işlemle, ancak su yerine elektrik kullanarak Dünya'yı daha fazla hidrojen üretmeye teşvik etmenin yolları üzerinde çalışıyorlar. Deprem olasılığı ve bunun yerel topluluklar üzerindeki etkisi gibi ele alınması gereken bazı zorluklar da yok değil.

Science

Dünya 1.3 santigrat derece mi yoksa 1.5 santigrat derece mi daha sıcak? Aradaki fark küçük gibi görünse de dünyanın Paris İklim Anlaşması eşiğini ne zaman aştığını belirlemek için yeterli. Science dergisi, küresel sıcaklık artışının boyutları konusunda bilim insanları arasındaki anlaşmazlığın arkasında iki ana neden olduğunu gösteriyor. Bunlardan ilki, özellikle on dokuzuncu yüzyıldaki tarihsel sıcaklık kayıtlarının sınırlı kesinliği, sonuncusu ise bilim insanlarının bu kayıtlardaki yanlılıkları düzeltmek için farklı yöntemler kullanması Bu sapmalar sıcaklıkların ölçülme biçiminden ya da verilerin depolanma ve analiz edilme şeklinden kaynaklanabilir.

Scientific American

Scientific American uzun bir makalede yasadışı kum ticaretinin yöntemlerini ortaya koyuyor. Organize suç çeteleri, dünyanın dört bir yanındaki talebi karşılamak için nehirlerden ve kıyılardan kum yağmalıyor, ekosistemleri tahrip ediyor ve yakındaki topluluklara zarar veriyor, su kaynaklarını bozuyor ve sel risklerini artırıyor. Yasadışı kum ticaretinin değerinin yılda yaklaşık 200 ila 350 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor ve bu ticaret inşaat sektörü ile elektronik ve cam endüstrilerinin ihtiyaçlarını karşılıyor. Dergi bu konuda, inşaatlarda daha az miktarda kum kullanılması ve sınır ötesi kum ticaretinin izlenmesi için yeni teknolojilerin geliştirilmesi gibi bir dizi çözüm öneriyor.

BBC Science Focus

BBC Science Focus, insan faktörünün gezegenin iklimini ve ekosistemlerini değiştirmede önemli bir oyuncu olarak kabul edildiği Dünya'daki "Antroposen Çağı" ile karşılaştırıldığında, Ay'ın insan tarafından keşfedilmesinden kaynaklanan Ay Antroposeni olarak tanımlanabilecek durumu tartıştı. Keşif amaçlı roket yakıtı Ay'ın sürekli gölgede kalan bölgelerindeki buzu kirletiyor ve Ay'ın ince, kırılgan dış atmosferi üzerinde potansiyel insan etkisini ortaya çıkarıyor. Ayrıca roketlerin nereye ineceğini tahmin etmek her zaman mümkün değil ve bu da uzay mirasını savunmasız hale getiriyor.

Science News

Antarktika'daki Thwaites Buzulu, 1850'den bu yana dünya genelinde buzulların geri çekilmesinin en önemli örneklerinden biri. Science News, yeni sayısında bu nehrin geleceğine ilişkin umut ışığı taşıyan bir haber sunuyor. Sismik araştırmalar, buzulun dibinde beklenmedik "çıkıntılar" ortaya çıkardı; bu çıkıntılar okyanusa doğru akışını yavaşlatabilir ve gelecekte deniz seviyesindeki yükselmeyi azaltabilir. ABD'nin Florida eyaletine eşdeğer büyüklükteki Thwaites Nehri, iklim bilimcilere göre erimesi küresel deniz seviyesinin üç metreden fazla yükselmesine neden olabileceği için "Kıyamet Günü Buzulu" olarak biliniyor.

How It Works

Nehir ortamının güvenliği How It Works'ün çarpıcı konularından biriydi. Sakin nehir sularının altında görünmez kayalar, batık yapılar ve yüzücüleri tuzağa düşürüp boğabilecek karışık bitki örtüsü gibi tehlikeler gizlidir. Buna ek olarak, hayvan atıkları, kimyasallar ve alg patlamalarından kaynaklanan su kirliliği hastalıklara ve hatta ölüme neden olabilir; bu da nehirlerin sağlığının sadece yüzeysel görünümlerinin ötesinde değerlendirilmesi gerektiğinin altını çizmektedir. Dergi, dünyanın en derin nehri olan (220 metre) ve akıntılar ve şelalelerle dolu Kongo Nehri ile elektrikli yılan balıkları, piranalar ve anakondalar gibi birçok benzersiz ve tehlikeli canlıya ev sahipliği yapan Amazon Nehri de dahil olmak üzere bazı nehirlerin tehlikeleri hakkında bilgi veriyor.

The Economist

The Economist dergisi, küresel sıcaklıkların artması ve yağış düzeninin değişmesi sonucunda kahvenin karşı karşıya kaldığı tehditleri ele aldı. İklim değişikliği, en popüler kahve türü olan Arabica kahve çekirdeklerinin yetiştirilmesini her geçen yıl daha da zorlaştırıyor. Dergi, kahvenin karşılaştığı zorlukların üstesinden gelmek için kahve çiftliklerinin daha yüksek rakımlara taşınması, gölgede tarım tekniklerinin kullanılması ve ısıya daha dayanıklı yeni çeşitlerin geliştirilmesi gibi bir dizi çözüm öneriyor. Bu çözümlerin hiçbiri mükemmel değil ve daha sıcak bir dünyada gelişebilecek bir kahve bitkisi geliştirmek uzun zaman alabilir.



ABD'de göçmen operasyonları: "Vudu bebeği" bulundu

Federal göçmenlik operasyonunun devam ettiği New Orleans'ta, ICE memurunun "vudu bebeği" bir ağaca bağlanmış halde bulundu (Eyalet Başsavcısı Liz Murrill / X)
Federal göçmenlik operasyonunun devam ettiği New Orleans'ta, ICE memurunun "vudu bebeği" bir ağaca bağlanmış halde bulundu (Eyalet Başsavcısı Liz Murrill / X)
TT

ABD'de göçmen operasyonları: "Vudu bebeği" bulundu

Federal göçmenlik operasyonunun devam ettiği New Orleans'ta, ICE memurunun "vudu bebeği" bir ağaca bağlanmış halde bulundu (Eyalet Başsavcısı Liz Murrill / X)
Federal göçmenlik operasyonunun devam ettiği New Orleans'ta, ICE memurunun "vudu bebeği" bir ağaca bağlanmış halde bulundu (Eyalet Başsavcısı Liz Murrill / X)

ABD İç Güvenlik Bakanlığı'nın (DHS) sınır dışı etme operasyonu New Orleans'ta sürüp giderken, Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza (ICE) memurlarını andıran bir "vudu bebeği" ağaca bağlanmış halde bulundu.

ABD Başkanı Donald Trump'ın göçmen baskınlarının son hedefi New Orleans. DHS'e göre "Catahoula Crunch" Operasyonu kapsamında 3 Aralık'tan bu yana 250'den fazla kişi gözaltına alındı.

Fotoğraflarda görüldüğü üzere "ICE" yazılı siyah bir yelek ve buna uyumlu şapkasıyla maskeli bir memuru tasvir eden, keçeden yapılmış bir bebek ağaca bağlanmış ve onlarca iğne batırılmış halde bulundu. Vudu, Louisiana'da yaygın bir uygulama ve New Orleans'taki dükkanlar bu dini uygulamayla ilgili eşyalar satıyor.

Bebeği kimin yaptığı veya ağaca kimin bağladığı henüz bilinmiyor.

Louisiana'nın Cumhuriyetçi başsavcısı Liz Murrill bir sosyal medya gönderisinde "Yasadışı göçmenlik yanlısı radikallerin tartışmayı kaybettiğini, @ICEgov'un vudu bebeklerini kullanmalarından ve New Orleans'taki Çocuklara Karşı İnternet Suçları Görev Gücü'ne rahat vermemelerinden anlayabilirsiniz" yazarak sözkonusu bebeğin fotoğrafını paylaştı.

The Independent cevap hakkı için DHS'le iletişime geçti.

Şikago, Charlotte ve Los Angeles'taki benzer operasyonların ardından Trump'ın göçmenlik politikasının son hedefi New Orleans. Louisiana'nın en büyük şehrine yapılan federal konuşlandırma protestolara yol açtı.

New Orleans'ın müstakbel belediye başkanı Helena Moreno, Catahoula Crunch Operasyonu'nun şehirde "ciddi endişeye" yol açarak bir "korku kültürü" yarattığını söylüyor.

Moreno, federal göçmenlik görevlileri tarafından durdurulduklarında ne yapmaları gerektiğiyle ilgili vatandaşlara tavsiye veren ve yasal kaynaklara bağlantılar sağlayan "Haklarınızı Bilin" adlı bir internet sitesi açtı; New Orleans Belediye Meclisi de yurttaşların, federal memurların suiistimallerini veya görevi kötüye kullanmalarını bildirmesi için bir portal oluşturdu.

DHS, baskınların "suçlu yasadışı göçmenleri" hedef aldığını söylese de Associated Press'in ele geçirdiği kolluk kuvvetleri kayıtları, New Orleans operasyonunun ilk iki gününde gözaltına alınan 38 kişinin üçte birinden azının sabıkası olduğunu göstermişti.

New Orleans'ı temsil eden Demokrat Partili Senatör Royce Duplessis, önceki haftalarda AP'ye yaptığı açıklamada, "Bu, zaten bildiğimiz şeyi doğruluyor; mesele kamu güvenliği değil, mesele kaos ve korkuyu körüklemek, toplulukları terörize etmek" demişti. 

Göçmenlerin şiddet yanlısı olduğu yönündeki hastalıklı klişeyi daha da güçlendiriyor.

New Orleans'tan gelen haberler, ülke genelindeki daha büyük bir örüntüye uyuyor gibi görünüyor.

Kâr amacı gütmeyen veri toplama kuruluşu Transactional Records Access Clearinghouse'a göre, 30 Kasım itibarıyla ICE tarafından gözaltında tutulan kişilerin yaklaşık yüzde 73'ünün sabıka kaydı yok.

New Orleans göçmen operasyonunun bitiş tarihi henüz açıklanmadı.

Independent Türkçe


Güney Kore’de kellik tartışması: “Ölüm kalım meselesine dönüştü”

Lee'nin teklifini eleştirenler, kelliğe kıyasla daha önemli hastalıklara yoğunlaşılmasını istiyor (Reuters)
Lee'nin teklifini eleştirenler, kelliğe kıyasla daha önemli hastalıklara yoğunlaşılmasını istiyor (Reuters)
TT

Güney Kore’de kellik tartışması: “Ölüm kalım meselesine dönüştü”

Lee'nin teklifini eleştirenler, kelliğe kıyasla daha önemli hastalıklara yoğunlaşılmasını istiyor (Reuters)
Lee'nin teklifini eleştirenler, kelliğe kıyasla daha önemli hastalıklara yoğunlaşılmasını istiyor (Reuters)

Güney Kore Devlet Başkanı Lee Jae-myung, kellikle mücadelenin "ölüm kalım meselesi" haline geldiğini söyledi.

Lee, kamu sağlık sigortasının saç dökülmesi tedavilerini de içerecek şekilde genişletilmesini istediğini belirtti.

62 yaşındaki lider, salı günkü açıklamasında kelliğin sadece gençler için "kozmetik bir sorun" olmadığını, toplum için bir "ölüm kalım meselesine" dönüştüğünü savundu.

Ülkede sadece alopesi areata gibi tıbbi nedenlerle oluşan saç dökülmelerine yönelik tedavilerin masrafları devlet tarafından karşılanıyor. "Saçkıran" diye de bilinen bu hastalık, genellikle bağışıklık sisteminin kendine saldırması sonucu kişinin saç, sakal, kirpik ya da kaşlarının kısa süre içinde dökülmesine yol açıyor.

Diğer yandan yaygın erkek tipi kellik için uygulanan tedavilerin çoğu, sigorta kapsamı dışında kalıyor. Lee, sigorta kapsamının genişletilmesi gerektiğini belirterek şunları söyledi:

Sigorta primlerini ödedikleri halde yardım alamamalarını haksızlık olarak gören gençler olabilir. Bu durum yabancılaşma hissini ciddi boyutlara çıkarabilir.

Güney Kore'nin sağlık sigortası sistemi halihazırda mali sorunlarla boğuşuyor. Sistem, geçen yıl 11,4 trilyon won'la (yaklaşık 330 milyar TL) rekor açık vermişti. Yaşlanan nüfusun da etkisiyle 2026'da açığın 4,1 trilyon won (yaklaşık 119 milyar TL) daha artabileceği öngörülüyor.

Öte yandan Kore Tabipler Birliği'nden yapılan açıklamada, Lee'nin saç dökülmesi tedavisini önceliklendiren yaklaşımı eleştirildi:

Sağlık sigortası fonlarını saç dökülmesi tedavisine harcamak yerine, kanser ve diğer ciddi hastalıkların tedavisine öncelik verilmesi daha uygun olacaktır.

Katı güzellik standartlarıyla tanınan Doğu Asya ülkesinde kellikten muzdarip gençler toplumsal dışlanmayla karşılaşabiliyor. Yetkililere göre, geçen yıl saç dökülmesi nedeniyle hastanelere başvuran 240 bin kişinin yüzde 40'ı 20'li veya 30'lu yaşlardaydı.

Sağlık Bakanı Jeong Eun Kyeong ise saç dökülmesi yaşayan gençlerin iş arama sürecinde özgüvenlerini yitirebileceğini, bunun da ruh sağlıklarını olumsuz etkileyeceğini savunuyor.

Lee, 2022'de düzenlenen devlet başkanlığı seçimleri için yürüttüğü kampanyada da saç dökülmesi tedavisi masraflarının devlet tarafından ödeneceği vaadiyle gündem olmuştu. Lee, o dönemki seçimleri Yon Suk-yol karşısında kaybetmişti.

Independent Türkçe, Guardian, BBC


Tom Cruise'un "dünyanın en güçlü adamını" canlandırdığı Digger'dan ilk görüntüler

Hollywood'un en büyük yıldızlarından Tom Cruise, sinema sektöründe geçirdiği yaklaşık 40 yıl boyunca, beyazperdede 9 bin metreden fazla koştu (Paramount Pictures)
Hollywood'un en büyük yıldızlarından Tom Cruise, sinema sektöründe geçirdiği yaklaşık 40 yıl boyunca, beyazperdede 9 bin metreden fazla koştu (Paramount Pictures)
TT

Tom Cruise'un "dünyanın en güçlü adamını" canlandırdığı Digger'dan ilk görüntüler

Hollywood'un en büyük yıldızlarından Tom Cruise, sinema sektöründe geçirdiği yaklaşık 40 yıl boyunca, beyazperdede 9 bin metreden fazla koştu (Paramount Pictures)
Hollywood'un en büyük yıldızlarından Tom Cruise, sinema sektöründe geçirdiği yaklaşık 40 yıl boyunca, beyazperdede 9 bin metreden fazla koştu (Paramount Pictures)

Alejandro G. Iñárritu'nun merakla beklenen yeni filminin bilinmeyenleri yavaş yavaş gün yüzüne çıkıyor.

Başrolünde Tom Cruise'un oynayacağı yapımın adının Digger olacağı ve 2 Ekim 2026'da vizyona gireceği bildirildi. 

Yayımlanan afişte film, "felaket boyutunda bir komedi" diye tanımlanıyor.

Çekimleri Birleşik Krallık'ta yapılan ve 6 ayda tamamlanan film, Meksikalı yönetmenin 2015 yapımı Diriliş'ten (The Revenant) sonra çektiği ilk İngilizce film. 

Paramparça Aşklar Köpekler (Amores Perros), 21 Gram (21 Grams) ve Babil gibi pek çok övgü toplayan projeye imza atan Iñárritu'yla birlikte Cruise da filmin yapımcıları arasında yer alıyor. 

62 yaşındaki yönetmen senaryoyu yazarken Birdman'deki ekip arkadaşları Nicolas Giacobone ve Alexander Dinelaris'in yanı sıra Sabina Berman'la da çalıştı. 

fgtyh
Türkçe'de "Kazıcı" anlamına gelen Digger'ın afişi de yayımlandı (Warner Bros.)

63 yaşındaki Hollywood yıldızının Digger Rockwell karakterini canlandıracağı filmin konusu henüz tam olarak bilinmiyor. 

Warner Bros. Cruise'un "dünyanın en güçlü adamını" canlandırdığını ve "insanlığın kurtarıcısı olduğunu kanıtlamak için çılgınca bir göreve çıkan" Digger Rockwell'in "sonrasında neden olduğu felaketin her şeyi yok ettiğini" bildiriyor. 

Filmde Sandra Hüller, John Goodman, Michael Stuhlbarg, Jesse Plemons, Sophie Wilde, Riz Ahmed ve Emma D’Arcy gibi önemli oyuncular da yer alıyor. 

Cruise son olarak Mission: Impossible - Son Hesaplaşma (Mission: Impossible - The Final Reckoning) ve Top Gun: Maverick'le izleyicilerin karşısına çıkmıştı.

Iñárritu ise Diriliş sonrasında yalnızca tek bir uzun metraj film çekti: 2022'de vizyona giren Bardo, Bir Avuç Doğrunun Yalan Yanlış Güncesi (Bardo, falsa crónica de unas cuantas verdades) 4 Oscarlı yönetmenin önceki filmleri kadar beğeni toplamadı. 

Independent Türkçe, Variety, TheWrap