عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Lübnan: Sığınmacılara ev sahipliği yapan Arsal zor durumda

Lübnan: Arsal halkı, sığınmacıların geri dönüşünü teşvik etmek ve ülkede kalmalarından faydalanmak arasında ikilemde

Bekaa bölgesindeki Arsal kasabasında kamyonların yanında toplanan Suriyeli aileler, geçen Ekim ayında geri dönüşe hazırlanırken (AP)
Bekaa bölgesindeki Arsal kasabasında kamyonların yanında toplanan Suriyeli aileler, geçen Ekim ayında geri dönüşe hazırlanırken (AP)
TT
TT

Lübnan: Sığınmacılara ev sahipliği yapan Arsal zor durumda

Bekaa bölgesindeki Arsal kasabasında kamyonların yanında toplanan Suriyeli aileler, geçen Ekim ayında geri dönüşe hazırlanırken (AP)
Bekaa bölgesindeki Arsal kasabasında kamyonların yanında toplanan Suriyeli aileler, geçen Ekim ayında geri dönüşe hazırlanırken (AP)

Lübnan’ın Suriye ile doğu sınırında yer alan Arsal beldesinin halkı, yerinden edilmiş Suriyelilerin ülkelerine dönüşü için baskı yapan yeni kampanyayla başa çıkmakta zorlanıyor. Nüfusu 40 bini aşmayan belde, Suriye’deki krizin patlak vermesinden bu yana nüfusunun iki katı Suriyeli sığınmacıya ev sahipliği yaptı. Bu da altyapı üzerinde büyük yankılara yol açtı ve yerel halk  ile sığınmacılar arasında çeşitli sorunlara neden oldu.

Ancak Suriye muhalefeti için kuluçka ortamı oluşturan Arsal, 2014- 2017 yılları arasında DEAŞ ve Nusra Cephesi’nin kasabanın büyük bir bölümünü işgal etmesiyle ve askerleri kaçırıp öldürmesiyle ağır bir bedel ödedi. Halk, ücretsiz sağlık hizmetleri yoluyla ve çocuklarını yerinden edilmiş kişilerle ilgilenen kuruluşlarda çalıştırarak ve ABD doları cinsinden gelir sağlayarak Suriyeli varlığından da yararlandı.

Arsal’ın eski Belediye Başkan Yardımcısı ve aktivist Rima Karnabi, “Belde ayrıca, devletin rolünü terk etmesi ve yerinden edilenlerle birlikte onu korkunç kaderine terk etmesi ortasında, yerinden edilmiş çok sayıda insan nedeniyle kaos ve düzensizliğin yükünü de taşıyor” dedi. Karnabi, “Kurulan sahra hastaneleri, Lübnanlıların yanı sıra Suriyelileri de barındırıyordu. Bu nedenle geçtiğimiz günlerde valilik tarafından meslek icra etme izni olmayan Suriyelilerin işlettiği ve çalıştırdığı gerekçesiyle dükkanları kapatma kararının alınması, iki tarafı da yaralamaktadır. Bu durum, kasabada bir tepkiye yol açmıştır” şeklinde konuştu.

“Bu hastanelerden biri, örneğin, şehirdeki tek özel hastanede bulunmayan hizmetler sunan bir acil servis içeriyor ve bize en yakın hastanenin 40 km uzaklıktaki Baalbek’te bulunuyor” diyen Karnabi, “Bu hastane, kronik hastalıklar için ilaç ve diyaliz bölümü içermemektedir. Bu nedenle taleplerimiz, onları yerinden edilenlerin ülkelerine döndükten sonra kullanılabilecek kurumlar haline getirmek üzere işlerine geri dönmelerini sağlayan izinlerin güvence altına alınmasına bir şans vermekti. Suriyelilerin çalıştığı çevre bölgelerdeki hastaneler için geçerli olan koşullar Arsal için de geçerli” şeklinde konuştu.

Rima Karnabi, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada “Arsal’ın yerinden edilmeler karşısında yaşadıkları, özellikle kanalizasyondan kaynaklanan kirlilik açısından başka hiçbir beldede görülmedi. Bu durum, sağlık felaketlerine yol açtı. Arsal’daki hemen hemen her evde bir kanser vakası var” diyerek, sözlerinin devamında ise “Şu anda bu dosyadaki sürdürülebilir kalkınma hedeflerini ihlal eden Birleşmiş Milletler’den atık su arıtma tesisi kurmasının istenmesi üzerine çalışmalar yoğunlaşmış durumda” dedi.

Foto: Geride kalan iki Suriyeli sığınmacı Arsal sınır bölgesinde ülkelerine dönen Suriyeli konvoyunu fotoğraflıyor (AP)

Karnabi’ye göre yerinden edilmenin olumsuz yansımaları, sağlık ve çevre ile sınırlı değil, kasabadaki sosyal gerçekliğe de yayılıyor. Yerinden edilmişlerin sayısı kasaba sakinlerinin sayısından çok daha fazla olduğu için pek çok istenmeyen Suriye adeti, Arsal kasabasında uygulanmaya başladı. Bu adetler arasında erken evlilik, çok eşlilik ve boşanma vakaları da yer alıyor. Aynı şekilde özellikle erkekler arasında okul terk oranları ve uyuşturucu kullanımı da benzeri görülmemiş düzeyde arttı.

Aktivist, “Krizin başından beri bu sorunların yaşanmaması için yerinden edilenlerin kamplarının kasaba içinde değil de kenar mahallelerde olmasını talep ettik. Ama kimse bizi dinlemedi” dedi.

Gerçekler

Belde sakini bir aktivist olan M.H. “Arsal halkının büyük bir kısmı, yerinden edilmişlerin bölgeden zorla çıkarılmasını reddediyor. Birçoğu, yerinden edilmiş kişiler gibi, özellikle tıp sektöründe yarı ücretsiz hizmet aldıkları için Suriyelilerin varlıklarının ve istihdamlarının düzenlenmesini tercih ediyor” dedi.

40’lı yaşlarındaki adam, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Yaklaşık bin 500 Arsallı, yerinden edilmiş kişilerin işleriyle ilgilenen dernek ve kuruluşlarda çalıştıkları için Suriyeli varlığından yararlanıyor. Ancak özellikle 100 bin kişiyi barındırmaya hazır olmayan altyapı açısından, yoğun Suriyeli varlığının bir sonucu olarak büyük sorunlardan mustaribiz” şeklinde konuştu.

Sözlerinin devamında ise “İstihdam ve ticari rekabet konusu, gerçek bir kriz teşkil ediyor ve hızlı düzenleme gerektiriyor" dedi.

M.H., “Başka bir gerçek kriz, Arsal’da Suriyelilerin arazi ve evlere sahip olmasından kaynaklanıyor. Bu durum, kasaba halkı olarak bizi misafirlere dönüştürmekle tehdit ediyor” diyerek, halihazırda yerinden edilmişlere yönelik kitlesel kampanyanın ciddi bir güvenlik sorununa yol açacağından endişe duyduğunu dile getirdi. M.H. ayrıca, “Suriye’de yaşam koşulları bugün Lübnan’da yaşananlara benzer veya daha iyi değilse, yerinden edilmiş hiçbir insan ülkesine geri dönmeyecektir” ifadelerini kullandı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Kürt heyeti başkanı Şarku’l Avsat'a konuştu: Şam’daki toplantıda parlamentoya katılım sağlamayı teklif ettik… Ayrıca anayasal bildirgeye yönelik çekincemizi gündeme getirdik

Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)
Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)
TT
TT

Kürt heyeti başkanı Şarku’l Avsat'a konuştu: Şam’daki toplantıda parlamentoya katılım sağlamayı teklif ettik… Ayrıca anayasal bildirgeye yönelik çekincemizi gündeme getirdik

Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)
Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)

Suriye'nin başkenti Şam'da bu ayın başında uzun zamandır beklenen ve tarihi olarak nitelenen bir toplantı yapıldı. Bu toplantı, Suriye hükümetinden yetkililer ile Fevze Yusuf başkanlığındaki Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetini bir araya getirdi. Toplantıda, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi arasında, Amerikan himayesinde imzalanan anlaşmanın uygulanması için alt komitelerin oluşturulması ve ihtilaflı meselelerin çözümüne yönelik müzakereler için ortak bir zemin bulunması konuları ele alındı.

Fevze Yusuf Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, görüşmelerin olumlu geçtiğini ve DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu (DMUK), ABD ve bölgesel güçlerin bilgisi ve desteğiyle yapıldığını belirtti. Ayrıca Kurban Bayramı tatilinden sonra alt komitelerin kurulmasına karar verildiğini ifade etti.

Yusuf, “Her iki taraf arasında, merkezi komite denetiminde tüm alanlarda uzmanlaşmış komitelerin oluşturulması konusunda bir uzlaşı sağlandı. Zira birçok konu ve dosya, her iki tarafın uzmanlarına ihtiyaç duyuyor. Böylece Özerk Yönetim’in Suriye devlet yapılarıyla bütünleştirilmesi için ortak bir vizyona ulaşmak hedefleniyor” ifadelerini kullandı.

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi, geçtiğimiz mart ayında Şam’da hükümet ile SDG arasında yapılan anlaşmayı imzalarken (Arşiv – SANA)Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi, geçtiğimiz mart ayında Şam’da hükümet ile SDG arasında yapılan anlaşmayı imzalarken (Arşiv – SANA)

Birleşmeye dair farklı yaklaşımlar

Geçtiğimiz mart ayında Şara ile Mazlum Abdi arasında imzalanan anlaşma, kuzeydoğu Suriye’deki tüm sivil ve askerî kurumların yeni devlet yapısına dâhil edilmesini öngörüyor. Bu kurumlar arasında sınır kapıları, havaalanları, petrol ve gaz sahaları da yer alıyor. Anlaşma kapsamında kurulması planlanan komitelerden biri, Özerk Yönetim’deki kurumların ve bu kurumlarda çalışan personelin devletin resmî kurum ve dairelerine nasıl entegre edileceğini ele alacak ‘idari komite’ olacak. Bir diğer komite, öğrencilerin, okulların ve eğitim kurumlarının Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlanması ile diplomalarının ve eğitim kademelerinin tanınmasını sağlayacak. Ayrıca güvenlik ve askerî güçlerle ilgili bir komite de oluşturulacak ve bu komite, söz konusu güçlerin Savunma ve İçişleri Bakanlığı yapısına nasıl entegre edileceğini belirleyecek. İhtiyaca göre daha sonra başka komiteler de kurulacak.

Özerk Yönetim bölgeleri, Suriye’nin kuzeydoğusunda yer alan dört vilayete dağılmış durumda: Halep’in doğu kırsalı, Deyrizor’un kuzey ve doğu kırsalı, Rakka şehir merkezi ve Tabka. Bunlara ilave olarak Haseke vilayeti ve Kamışlı şehri. Bu bölgeler, yedi sivil yerel meclis tarafından yönetiliyor.

Suriye hükümetinden resmî bir heyet ile Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ni bir araya getiren tarihi toplantıdan (sosyal medyada paylaşıldı)Suriye hükümetinden resmî bir heyet ile Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ni bir araya getiren tarihi toplantıdan (sosyal medyada paylaşıldı)

Söz konusu kurumların ve çalışanlarının geleceği hakkında konuşan Fevze Yusuf, bu yapıların birleşme süreci boyunca geçiş dönemini yöneteceğini açıkladı. Yusuf, “Anlaşılan o ki, bizim birleşme ve bütünleşme anlayışımız Şam’ın bakış açısından farklılık gösteriyor. Hükümet, birleşme meselesini Özerk Yönetim’in lağvedilmesi ve askerî güçlerinin tasfiyesi olarak anlıyor. Oysa biz, bütünleşmeyi mevcut kurumlarımızın bu aşamayı yönetmeye devam etmesi ve ileride devletin bir parçası hâline gelmesi olarak görüyoruz” şeklinde konuştu.

Yerel yönetimlerin, onları yöneten halkın bir parçası olan kişiler aracılığıyla yürütülen bir yönetişim sistemi olduğunu vurgulayan Yusuf, bu kişilerin bölgenin sorunlarını çok iyi bildiklerini belirtti. Yusuf, “Başka bir ifadeyle, bu yönetimlerin gelişme ve Şam’la anayasal düzenlemelere dayalı olarak koordinasyon kurma hakkını korumak ve varlıklarını hukuken ve meşru biçimde sürdürmelerini teminat altına almak istiyoruz” dedi.

Askerî ve güvenlik güçlerinin, Savunma Bakanlığı bünyesinde tek bir yapı olarak birleştirilmesi, ancak özgünlüklerinin ve coğrafi dağılımlarının korunması hakkında ise Yusuf şu yorumu yaptı: “SDG’yi diğer silahlı gruplarla sayı, nitelik, silah ve savaş tecrübesi bakımından karşılaştırmak mümkün değil. SDG güçleri, ABD öncülüğündeki DMUK güçleri tarafından eğitildi. Bu güçler, geleceğin Suriye ordusunun çekirdeğini oluşturacak. Çünkü bu güçler disiplinli, örgütlü ve yıllar boyunca bölgelerini ve Suriye sınırlarını koruma noktasında yeterliliklerini ispatladılar.”

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi bölgelerini gösteren bir trafik levhası (Şarku’l Avsat)Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi bölgelerini gösteren bir trafik levhası (Şarku’l Avsat)

Yusuf, hükümet tarafının anlaşma maddelerini uygulama konusunda ciddiyet gösterdiğini ve askerî seçenekler ile güvenlikçi çözümleri dışladığını belirtti. Her iki taraf da Savunma Bakanlığı’na bağlı güçlerle SDG arasında askerî bir çatışma yaşanmamasının, uzlaşıların ve tüm Suriye topraklarında egemen ve güçlü bir devlet inşasının önünü açacak stratejik bir tercih olduğunu ve bu tercihin korunması gerektiğini vurguladı.

Zaman çizelgesine dair anlaşmazlık noktası

Ancak Şara ile Abdi arasında imzalanan anlaşma, yıl sonuna kadar uygulanması gereken bir takvim öngörüyor. Peki, bu takvim hakkında durum ne? Yusuf, birçok mesele ve dosyanın hâlâ karmaşık olduğunu ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulduğunu, örneğin, askerî ve güvenlik güçlerinin nasıl entegre edileceği meselesinin zamana yayıldığını kaydetti. Yusuf'a göre bu güçler, Suriye topraklarının üçte biri büyüklüğündeki bir alana dağılmış durumda. Hapishanelerin boşaltılması ve kampların tasfiye edilmesi meseleleri ise daha da uzun bir zamana ihtiyaç duyuyor.

Şarku'l Avsat'a konuşan Yusuf, Şara ile Abdi’nin anlaşmayı ilan etmesinin ardından Özerk Yönetim’in hükümet heyetiyle ilk toplantısını Haseke’de gerçekleştirdiğini, burada görüş alışverişinde bulunulduğunu aktardı. En acil çözüm gerektiren meselelerden birinin ortaokul ve lise diplomalarına ilişkin bitirme sınavları meselesi olduğunu ve hükümet heyetinin bunu çözmeye istekli olduğunu, ancak bugüne kadar, yani üç ay geçmesine rağmen, sınav sürecinin Özerk Yönetim bölgelerinde nasıl yürütüleceğine dair hiçbir resmî kararın çıkmadığını ve binlerce öğrencinin geleceğinin tehlikede olduğunu söyledi.

Yusuf ayrıca, Özerk Yönetim’in adem-i merkeziyet talebinin ayrılıkçılık ve bölünme anlamına geldiği yönündeki suçlamalara yanıt vererek, ‘Özerk Yönetim’in Şam’da bulunmasının ve Özerk Yönetim heyetinin orada yer almasının, Suriye devletine bağlılığın en büyük kanıtı ve delili olduğunu’ belirtti.

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetim liderleri, Suriye'nin kuzeyindeki Rakka kentinde yer alan yönetim binası önünde düzenlenen basın açıklaması sırasında (Şarku’l Avsat)Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetim liderleri, Suriye'nin kuzeyindeki Rakka kentinde yer alan yönetim binası önünde düzenlenen basın açıklaması sırasında (Şarku’l Avsat)

Yusuf, “Biz Suriye’nin bir parçasıyız ve bu bizim için ilkesel bir duruş. Adem-i merkeziyetçilik birlikle çelişmez. Hepimiz Suriyeliyiz. Ancak her bölgenin kendine has etnik ve dini çeşitliliğe dayalı özellikleri var” dedi. Yusuf, bu farklılıkların göz önünde bulundurulması gerektiğini, birçok gelişmiş ülkede adem-i merkeziyetçi sistemlerin uygulandığını ve bu ülkelerin güçlü devletler olduğunu söyledi. Adem-i merkeziyetçilik kavramının, sanki bölünme ve ayrılık anlamına geliyormuş gibi çarpıtıldığını ifade etti.

Askerî ve idarî dosyaların yanı sıra bu komiteler, ekonomik meseleleri ve petrol ile enerji sahalarının devrini de ele alacak. SDG, ülkenin petrol zenginliğinin yaklaşık yüzde 85’ini, ayrıca doğal gaz sahalarının ve üretiminin yüzde 45’ini kontrol ediyor. Bu sahalar arasında doğu Suriye’de Deyrizor kırsalında yer alan el-Ömer ve et-Tank sahaları da bulunuyor.

Yusuf, hükümet tarafıyla, hazırlanmakta olan Suriye parlamentosunun yapısına katılımları konusunu görüştüklerini açıkladı. Görüşmelerin, Kurban Bayramı tatilinden sonra başlamasının muhtemel olduğunu belirten Yusuf, Özerk Yönetim heyetinin anayasal bildiri konusundaki çekincelerini hükümet tarafına ilettiğini söyledi.

Yusuf, “Adem-i merkeziyetçilik, parlamentoya katılım ve anayasal bildiri meselelerine bazı satırlarda değindik. Ancak bu toplantı türünün ilkiydi. Bu nedenle genel çerçeveyi ele aldık. Bu oturum bir hazırlık niteliğindeydi. Sonraki toplantılarda daha derin tartışmalara gireceğiz” ifadelerini kullandı.

Özerk Yönetim ve askeri güçlerinin kontrolü altındaki başlıca kentlerden biri olan Kamışlı'nın girişi (Şarku’l Avsat)Özerk Yönetim ve askeri güçlerinin kontrolü altındaki başlıca kentlerden biri olan Kamışlı'nın girişi (Şarku’l Avsat)

Fevze Yusuf, Özerk Yönetim’in, sunulan anayasal bildiri taslağından memnun olmadığını ve bu konuda itirazları olduğunu söyledi. Zira Özerk Yönetim bu bildirinin, merkeziyetçi bir yönetimi dayattığını düşünüyor. Onlara göre anayasa, yetki ve sorumlulukların adil biçimde paylaşılmasını sağlamalı, farklı siyasi görüşlerin özgürce ifade edilmesine izin vermeli, Suriye’deki tüm etnik ve dini toplulukların haklarını tanımalı ve demokratik, adem-i merkeziyetçi bir yönetim sistemini benimsemeli.

Yusuf sözlerini şöyle tamamladı: “Biz diyaloğa hazırız. Hükümet tarafının müzakerelerin yeniden başlatılması için yeni bir tarih belirlemesini ve komitelerin çalışmalara başlamasını bekliyoruz.”