Libya: Trablus’ta milis gruplar arasında gerilimhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/4353471-libya-trablus%E2%80%99ta-milis-gruplar-aras%C4%B1nda-gerilim
Dibeybe hükümetine bağlı bir askeri güç, Kaniyat milislerinden olduğunu söylediği iki kişinin görüntülerini yayınladı (44. Muharebe Tugayı)
Libya'nın başkenti Trablus'ta dün Abdülhamid Dibeybe liderliğindeki Ulusal Birlik Hükümeti’ne (UBH) bağlı iki milis grubu arasında tansiyon yükseldi.
UBH’nin 444. Muharebe Tugayı, Yüzbaşı Musab Zurerk isimli subayın kaçırıldığını açıklamasından saatler sonra Tarık eş-Şat yedek güçlerini çağırmaktan söz etti. Görgü tanıkları ve yerel medya, tugay üyelerinin bölge çevresinde ve şehrin diğer bazı bölgelerinde konuşlandırıldığını aktardı.
UBH, başkent içinde milisler ve onlara bağlı güvenlik servisleri arasındaki gerilimin artışını görmezden geldi ancak yerel basın kaynakları kaçırılanların serbest bırakılması için 444. Muharebe Tugayı’na yalnızca birkaç saatlik sınırlı süre verildiğinden bahsetti.
Tugay, talebin yerine getirilmezse başkentteki saha durumunu tırmanacağını ve önceki akşam üyelerinin Kaniyat milislerinin en önde gelen suçluları arasında olduğunu söylediği iki kişiyi gözaltına aldığını duyurduğunu kaydetti.
Açıklamada, sanıkların "cinayet, adam kaçırma, hırsızlık ve toplu mezar" olaylarına karışmaktan Cumhuriyet Savcılığı tarafından arandığını bildirildi.
444. Muharebe Tugayı, sanıklardan birinin 2017 yılında onlarca kişinin öldürüldüğü saldırının yanı sıra 2014 yılında Tarhuna şehir merkezinde bir yerleşim yerine düzenlenen ve çok sayıda sivilin hayatını kaybettiği saldırının emrini Kaniyat milislerinin lideri Muhammed el-Kani’nin verdiğini iddia etti. Kani, 2020 yılında bir cinayet davasıyla itham edilmesinin yanı sıra Tarhuna şehrinde iki sivili evlerinden kaçırmak ve eşyalarını çalmakla da suçlanıyor.
444. Muharebe Tugayı açıklamasında, bahsi geçen iki kişinin Karbulli sahil yolunun kapatılmasına ve iki vatandaşın öldürülerek cesetlerinin sahil yoluna atılmasına karıştığını bildirerek, son zamanlarda toplu mezarlarda bulunan birçok vakaya şahit olunduğunu aktardı.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Kaniyat milisleri, 2011 Şubat Devrimi’nden sonraki ilk yıllarda 2020 ortalarına kadar başkentin 90 km güneyinde yer alan Tarhuna’nın kontrolünü ele geçirdi. Libya Ulusal Ordusu’nun (LUO) çekilmesinden sonra ise vatandaşlar her yaştan yüzlerce cesedin bulunduğu toplu mezarlar keşfetti.
Bu bağlamda, Dibeybe’ye bağlı 55. Piyade Taburu Komutanı Ömer ez-Zavi, Caydırıcılık Gücü ve 444. Muharebe Tugayı’nın liderleriyle görüştüğünü ve Varşovana’yı teslim etme niyetiyle ilgili haberleri yalanladı.
Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-bek Yevkurov’un geçtiğimiz yıl Bingazi'nin Benina Havaalanı'na Bingazi'nin Benina Havaalanı'na gelişinden bir kare (LUO)
Rusya, Esed rejiminin düşmesinden sonra Afrika'daki hedeflerini gerçekleştirmek için Libya'ya yöneldi
Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-bek Yevkurov’un geçtiğimiz yıl Bingazi'nin Benina Havaalanı'na Bingazi'nin Benina Havaalanı'na gelişinden bir kare (LUO)
Suriye’de Beşşar Esed'in devrilmesi Rusya’nın Afrika’daki projelerini sekteye uğrattı ve onu Akdeniz havzasında alternatif bir destek noktası aramaya, Libya'ya yönelmeye zorladı. Esed ve Şam'ın uzun süredir müttefiki olan Moskova'nın Suriye kıyılarında Akdeniz, Ortadoğu, Orta Afrika ve Sahra Altı Afrika'daki faaliyetlerini kolaylaştıran bir askeri liman ve hava üssü vardı, ancak Esed'in çeyrek asırlık iktidarının devrilmesinin ardından sahip olduğu askeri imkanlar tehlikeye girdi.
Rusya'yı ‘önemli’ bir ülke olarak tanımlayarak güven tazelemeye çalışan Suriye'deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera, “Rusya'nın bazılarının istediği şekilde Suriye'den çıkmasını istemiyoruz” ifadelerini kullandı.
Libya'ya doğru stratejik geri çekilme
Yeni Suriye'nin siyasi oluşumu belirsizliğini korurken, Moskova Libya'ya doğru stratejik bir geri çekilme başlatmak zorunda kaldıKraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'den (Royal United Services Institute/RUSI) Araştırmacı Jalel Harchaoui, Fransız Haber Ajansı AFP'ye yaptığı açıklamada bu geri çekilmenin ‘esasen Rusya’nın Afrika'daki mevcut askeri misyonlarını korumak için’ olduğunu söyledi. Aynı zamanda bunun ‘Suriye’de sahip olduğu konumun aşınmasını hafifletmek’ isteyen Moskova'nın ‘kendini koruma tepkisi’ olduğunu da sözlerine ekledi.
İsviçre merkezi araştırma merkezi All Eyes On Wagner, 2024 mayısında yayınladığı bir raporda geçtiğimiz yılın şubat ve nisan aylarında askeri teçhizatın geldiği Tobruk Ticari Limanı da dahil olmak üzere Rusya’nın Libya’da yaklaşık 10 noktada faaliyetlerini sürdürdüğünü ortaya çıkardı. Rapora göre 2024 şubatında 800 civarında olan Rus askerlerinin sayısı aynı yılın mayıs ayında bin 800'e yükseldi.
Adamlar ve ekipmanlar
ABD gazetesi The Wall Street Journal (WSJ) 18 Aralık'taki sayısında Libyalı ve ABD'li yetkililere dayandırdığı bir haberde S-300 ve S-400 gibi Rus yapımı radar ve hava savunma sistemlerinin Suriye'den Libya'ya transfer edildiğini yazdı. Jalel Harchaoui, Esed rejiminin 8 Aralık'ta düşmesinden bu yana Rusya'dan ve Belarus’tan Libya'ya büyük miktarda askeri teçhizat ve unsur transfer edildiğini söyledi. Ukrayna istihbaratı ise 3 Ocak'ta Moskova'nın Sparta ve Sparta II adlı kargo gemilerini askeri teçhizat ve silah taşımak için kullanmayı planladığını bildirdi.
Washington merkezli düşünce kuruluşu Atlantik Konseyi (Atlantic Council) uzmanlarından Emadeddin Badi, bu değişimin basit bir bölgesel müttefik değişikliğinden değil, bir süreklilik arayışından kaynaklandığını söyledi. Badi’ye göre bu adım, Libya'nın uzun vadeli bir strateji çerçevesindeki önemini ve Esed'in Moskova'ya NATO'nun doğu kanadında bir dayanak noktası ve yeteneklerini test edebileceği bir alan sağlıyor. Rusya'nın bu hamleleri, Trablus hükümetini ve eski sömürgeci güç olarak İtalya'yı alarma geçirirken, Avrupa Birliği (AB) ve NATO da endişeyle izliyor. İtalya Savunma Bakanı Guido Crocetto, Moskova'nın Suriye'deki Tartus Deniz Üssü’nden Libya'ya transferler gerçekleştirdiğini doğruladı.
Rusya’nın varlığı daha da görünür olurdu
Bazı kaynaklar, ABD'nin Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter'i, 2023 yılından beri istediği Tobruk Ticari Limanı’nda Rusya’nın kalıcı olarak konuşlanmasını reddetmeye ikna etmeye çalıştığını, ancak Kremlin'in Esed dönemindeki rahatlığa sahip olamayacağını söylediler.
Konrad Adennauer Stiftung Derneği’nin Mali'deki Sahel Bölgesel Programı Başkanı Ulf Laessing, ‘yabancı diplomatların ve gazetecilerin olmadığı bir kara kutu’ olarak nitelendirdiği Suriye'nin pratik bir uyum olduğunu söyledi. Rusların temelde ne isterlerse onu yaptıklarını belirten Laessing, “Libya'da işler çok daha karmaşık olurdu. Orada sır saklamak zor. Rusya’nın varlığı daha görünür olurdu” değerlendirmesinde bulundu.
Bunun yanında Moskova, Libya’nın önceki hükümeti Ulusal Mutabakat UMH'nin müttefiki olan Türkiye ve ardından geçici UBH de dahil olmak üzere diğer güçlerle de uğraşmak zorunda kalacak. Ayrıca işler kötü giderse kendi geleceğini de tehlikeye atmaktan kaçınacaktır. Bu bağlamda Kremlin’e yakınlığıyla bilinen Tsargrad televizyon kanalının internet sitesinin askeri muhabiri Vlad Klepchenko, “Suriye'deki hataları tekrarlamamalı ve alternatif bir seçenek olmadan yerel bir diktatöre bel bağlamamalıyız” ifadelerini kullandı.
Konrad Adennauer Stiftung Derneği’nden Laessing, 2011 yılında Muammer Kaddafi rejiminin düşmesinden sonra patlak veren çatışmalar nedeniyle bölünen Libya'da her iki tarafın da diğerlerine karşı seçeneklerini açık tutmaya çalıştığını vurguladı. Ankara’nın son bir yıldır ekonomik projeler ve diplomatik görüşmeler yoluyla Hafter ile yakınlaşmaya çalıştığını, ancak Hafterin siyasal İslamcılığın yayılmasını durdurabileceği inancıyla kendisini gizlice destekleyen Batı'ya sırtını dönmeyi göze alamayacağını belirten Laessing, “Rusya'nın Libya'da yapabileceklerinin kesinlikle bir sınırı var” diye ekledi.