Sudan’da çatışan taraflara ateşkes ve ceza talebi

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Ferhan, 21 Mart'ta Cidde Anlaşması'nın imzalanması sırasında Sudanlı tarafların temsilcileriyle bir araya geldi. (Reuters)
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Ferhan, 21 Mart'ta Cidde Anlaşması'nın imzalanması sırasında Sudanlı tarafların temsilcileriyle bir araya geldi. (Reuters)
TT

Sudan’da çatışan taraflara ateşkes ve ceza talebi

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Ferhan, 21 Mart'ta Cidde Anlaşması'nın imzalanması sırasında Sudanlı tarafların temsilcileriyle bir araya geldi. (Reuters)
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Ferhan, 21 Mart'ta Cidde Anlaşması'nın imzalanması sırasında Sudanlı tarafların temsilcileriyle bir araya geldi. (Reuters)

Hızlı Destek Kuvvetleri’nden üst düzey bir yetkili, arabulucu konumundaki ABD ve Suudi Arabistan'ın ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında 24 saat süreli bir ateşkes önerisi sunacağını bildirdi. Böylece hava kontrolünün ve engelleyen taraf için cezaların öngörüldüğü maddelere iki tarafın da bağlılığının test edileceğini kaydetti.

HDK Komutanı’nın danışma ofisi üyesi Mustafa Muhammed İbrahim dün Arab Haber Ajansı’na (ANA) yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Teklif, ateşkesi ihlal edecek tarafa yaptırım uygulanmasını içeriyor. İki taraf da bunlara uymadığı takdirde müzakereler kalıcı olarak askıya alınacak. Müzakere sürecini kolaylaştıran ABD ve Suudi Arabistan bu kısa süreli ateşkesi gözetleme uçakları aracılığıyla daha sıkı bir şekilde izleyecek.”

Suudi Arabistan ile ABD’nin salı günü yaptığı açıklamada, ordu ve HDK heyetlerinin Cidde’de insani yardımı kolaylaştırmanın yolları ve Cidde müzakerelerini resmen yeniden başlatmadan önce atılması gereken adımlar konusunda anlaşılması yönündeki dolaylı görüşmelere devam ettiğini doğruladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili, Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte, Sudan'daki çatışma taraflarının ‘adım adım’ sistemi izleyerek Cidde müzakerelerine devam etmeden önce güven artırıcı adımlar atmasının önemini vurguladı. İsmini vermek istemeyen yetkili şunları söyledi:

“Cidde görüşmelerinin resmi olarak dondurulmasına ve ateşkes anlaşmasının sona ermesine rağmen ordu ve HDK heyetleri halen Cidde'de. İki heyet ile günlük olarak iletişim halindeyiz. Bu iletişim, insani yardımı kolaylaştırmaya, ateşkes anlaşması için zorlamaya ve güven artırıcı adımlar atmaya odaklanıyor. Cidde görüşmelerine devam etmeden önce taraflar bunu göz önüne almalı.”

Fotoğraf Altı: Hartum'un güneyindeki el-Ezheri mahallesinde bir ev yıkıldı salı günü yıkıldı. (AFP)
Hartum'un güneyindeki el-Ezheri mahallesinde bir ev yıkıldı salı günü yıkıldı. (AFP)

Sudan'ın Dostları grubu, Sudan ihtilafındaki tarafları ihlallerle ilgili sorunları çözmek ve tamamen saygı duyulan bir ateşkes anlaşmasına varmak için Cidde'deki diyalog masasına dönmeye çağırdı. ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Norveç, Suudi Arabistan, İsveç, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Avrupa Birliği (AB) tarafından imzalanan açıklamada, Sudan'da devam eden şiddet ve feci insani durumun yanı sıra insan hakları ihlalleriyle ve insani yardımın yağmalanmasıyla ilgili derin endişelerini dile getirdi. Söz konusu ülkeler, insani yardımın hızlı ve güvenli bir şekilde ulaştırılmasını, uluslararası insancıl hukuka saygı gösterilmesini ve siyasi yola dönüşü sağlamak için çatışma taraflarını çatışmaları ve sivillere yönelik saldırıları durdurmaya, etkili ve sürdürülebilir bir ateşkes anlaşmasını kabul etmeye çağırdı.

Aynı zamanda, 11 Mayıs’ta sivillerin korunmasına ilişkin yayınlanan bildirgede ve 20 Mayıs’ta imzalanan ateşkes anlaşmasında üzerinde anlaşmaya varılan taahhütlere acilen bağlı kalınması istendi. Anlaşmazlıkları çözmek ve tamamen saygı duyulacak bir ateşkese varmak için Cidde görüşmelerine geri dönülmesi, yardımın ihtiyacı olan insanlara ulaşmasını sağlamak için yardımların ve insani yardım personelinin korunması talep edildi.

Düşmanlıkların durdurulması ve çatışmanın çözümüne yönelik bölgesel ve uluslararası çabaları destekleyen açıklamada aynı zamanda Birleşmiş Milletler'in (BM) Sudan'daki Entegre Geçiş Yardım Misyonu'nun (UNITAMS) ve BM Genel Sekreteri'nin Sudan Özel Temsilcisi Volker Perthes’in desteğine, sivil geçiş, özgürlük, barış ve adalet arzularında Sudan halkına yardımcı olma yönünde bitmek bilmeyen çalışmalarına vurguda bulunuldu. Ayrıca şu ifadelere yer verildi:

“Sudan’da çatışan tarafları siyasi diyalogu yeniden tesis etmek amacıyla anlaşmazlıklarını barışçıl yollarla çözerek özgürlük, barış ve adalet talep eden Sudan halkının çağrılarına kulak vermeye çağırıyoruz.”



Gazze hastaneleri kapanma tehdidiyle karşı karşıya

Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırısında hayatını kaybeden yakınlarının cenazeleri başında yas tutan Filistinliler (Reuters)
Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırısında hayatını kaybeden yakınlarının cenazeleri başında yas tutan Filistinliler (Reuters)
TT

Gazze hastaneleri kapanma tehdidiyle karşı karşıya

Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırısında hayatını kaybeden yakınlarının cenazeleri başında yas tutan Filistinliler (Reuters)
Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırısında hayatını kaybeden yakınlarının cenazeleri başında yas tutan Filistinliler (Reuters)

Gazze Şeridi'ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü, bu sabah İsrail'in Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerine düzenlediği saldırılar ve ağır topçu bombardımanında aralarında çocukların da bulunduğu 19 kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi. Bu arada Gazze Şeridi'ndeki Sağlık Bakanlığı dün (Cuma) yaptığı açıklamada, yakıt yetersizliği nedeniyle 48 saat içinde tüm hastanelerin çalışmayı durduracağı ya da hizmetlerini azaltacağı uyarısında bulundu. Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre İsrail, bir yıldan uzun bir süredir savaş yürüttüğü Gazze Şeridi'ne yakıt girmesine izin vermiyor.

Sivil Savunma Müdürlüğü Sözcüsü Mahmud Basal AFP'ye yaptığı açıklamada, “İsrail'in gece yarısından sonra sabaha kadar Gazze Şeridi'ne düzenlediği bir dizi şiddetli hava saldırısında 19 vatandaş şehit oldu ve 40'tan fazla kişi de yaralandı” dedi.

Daha önce Filistin televizyonu, Gazze şehrinin doğusundaki ez-Zeytun mahallesinde bir evi hedef alan İsrail bombardımanında altı kişinin öldüğünü ve birkaç kişinin de yaralandığını bildirmişti.

Gazze Şeridi'ndeki Sağlık Bakanlığı, İsrail'in dün şafak vaktinden bu yana Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerine düzenlediği saldırılarda 38 kişinin öldüğünü açıkladı.

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) perşembe günü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, eski Savunma Bakanı Yoav Gallant ve Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları Komutanı Muhammed ed-Dayf hakkında, Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail yerleşimlerine eşi benzeri görülmemiş bir saldırı başlatmasından bu yana Gazze Şeridi'ndeki çatışmalarda insanlığa karşı suç ve savaş suçu işledikleri şüphesiyle yakalama kararı çıkarmasının ardından uluslararası tepkiler devam ediyor.

Gazze Şeridi'ndeki Sahra Hastaneleri Genel Müdürü Dr. Mervan el-Hams, “İşgalcilerin yakıt girişini engellemesi nedeniyle Gazze Şeridi'ndeki tüm hastanelerin 48 saat içinde çalışmayı durduracağı ya da hizmetlerini azaltacağı konusunda acil bir uyarıda bulunuyoruz” dedi.

Sivil Savunma Müdürlüğü, İsrail'in biri Gazze Şehri'nin doğusunda diğeri de şehrin güneyinde bulunan iki evi hedef alan saldırısında ölen on iki kişinin cesedine ulaşıldığını ve onlarca kişinin de yaralandığını duyurdu.

İsrail ordusu dün yaptığı açıklamada, 7 Ekim 2023'teki saldırıya karışan beş Hamas mensubunu öldürdüğünü bildirdi.

Filistinli tıbbi kaynaklara göre saldırıda onlarca kişi öldü ve yaralandı.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), sekizi yoğun bakımda olmak üzere 80 hastanın ve Gazze Şeridi'nin kuzeyinde kısmen faaliyet gösteren iki hastaneden biri olan Kemal Advan Hastanesi'ndeki personelin durumuyla ilgili ‘ciddi endişelerini’ dile getirdi.

WHO Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus'a göre, hastane perşembe günü bir insansız hava aracı (İHA) saldırısının hedefi oldu. Söz konusu saldırı, bir elektrik jeneratörünün ve bir su deposunun tahrip olmasına yol açtı.

Kemal Advan Hastanesi Müdürü Hüsam Ebu Safiye AFP'ye yaptığı açıklamada, kurumunun dün yine İsrail hava saldırılarının hedefi olduğunu, bir doktor ve hastaların yaralandığını söyledi.

İsrail ordusu, Hamas savaşçılarının yeniden toparlanmasını önlemek amacıyla 6 Ekim'de Gazze Şeridi'nin kuzeyinde büyük bir kara operasyonu başlattı.

‘Masum çocuklar’

Bilal isimli Filistinli, kurbanların götürüldüğü el-Ehli Arap Hastanesi'nin salonlarından birinde şunları söyledi: “Tüm ailem öldürüldü. Aileden geriye bir tek ben kaldım. Adaletsizliği durdurun.”

AFP'ye konuşan bir başka adam ise hastane yatağında hareketsiz yatan bir çocuğun yanında otururken, “Orada masum çocuklar vardı (...) Onların suçu neydi?” diye sordu.

Birleşmiş Milletler’in (BM) güvenilir bulduğu Hamas yönetimindeki Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda şimdiye kadar çoğu sivil kadın ve çocuk olmak üzere en az 44 bin 56 kişi hayatını kaybetti.

AFP'nin İsrail'in resmi verilerinden aktardığına göre, Hamas'ın İsrail yerleşimlerine yönelik saldırısında çoğu sivil bin 206 kişi öldü.

Saldırı sırasında 251 kişi esir alınarak Gazze Şeridi'ne götürüldü. Bunlardan 97'si Gazze Şeridi'nde kaldı ve İsrail ordusu kalan esirlerden 34'ünün öldüğünü tahmin ediyor.

‘Tehlikeli bir emsal’

Savaşın başlamasından bir yıldan fazla bir süre sonra, UCM'nin perşembe günü aldığı karar İsrail'i çileden çıkardı.

Netanyahu perşembe akşamı yaptığı açıklamada, “Hiçbir bariz İsrail karşıtı karar bizi, özellikle de beni, ülkemizi savunmaya devam etmekten alıkoyamaz. Baskılara boyun eğmeyeceğiz” ifadelerini kullandı.

Gallant kararı, ‘terörizmi teşvik eden tehlikeli bir emsal’ olarak değerlendirdi.

ABD Başkanı Joe Biden, ‘utanç verici’ olarak nitelendirdiği kararı kınadı. Macaristan Başbakanı Viktor Orban ise dün yaptığı açıklamada, Netanyahu'yu karara ‘meydan okuyarak’ Macaristan'ı ziyaret etmeye davet edeceğini söyledi.

Netanyahu, Orban'ın tutumunu memnuniyetle karşılayarak, bunun ‘ahlaki netliği’ yansıttığını söyledi.

Macaristan da dahil olmak üzere UCM'ye üye 124 ülke teorik olarak üç yetkiliyi kendi topraklarına girmeleri halinde gözaltına almakla yükümlü.

İngiliz hükümeti dün Netanyahu'nun yakalama kararı kapsamında gözaltına alınabileceğini ima etti.

İrlanda Başbakanı Simon Harris, ülkesini ziyaret etmesi halinde Netanyahu'yu gözaltına alacağını söyledi.

Harris, RTE devlet televizyonunda UCM üyesi olan İrlanda'nın Netanyahu'yu ülkeyi ziyaret etmesi halinde gözaltına alıp almayacağı sorusuna “Evet, kesinlikle” yanıtını verdi.

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni dün yaptığı açıklamada, G7 dışişleri bakanlarının pazartesi ve salı günleri Roma yakınlarında bir araya geldiklerinde mahkemenin yakalama kararlarını görüşeceklerini duyurdu.

İran kararı, ‘Siyonist varlık için siyasi bir ölüm’ olarak değerlendirirken, Çin mahkemeyi ‘objektif ve adil bir duruş’ sergilemeye çağırdı.

Hamas mahkemenin kararını memnuniyetle karşılayarak, bunu ‘tarihi ve önemli’ bir adım olarak nitelendirdi.