Libya’da bazı siyasetçiler ve gözlemciler ister eski Başbakanlar ister bakanlar veya diplomatlar olsun, bazılarının gösterdiği çabalara rağmen, herhangi bir devrik rejim yetkilisinin iktidara geri dönme şansının ‘çok sınırlı’ olabileceği konusunda hemfikir. Zira görevden ayrıldıkları tarihten itibaren isimlerini öyle ya da böyle medyanın gündeminde tutmak büyük bir çaba gerektiriyor.
Bu kişilerin, zamanı geldiğinde seçimlere katılmaya karar verirlerse neden yüksek oy oranları elde etmelerinin beklenmediğini açıklamak için birçok okuma öne sürüldü.
Libya Temsilciler Meclisi (TM) üyesi Hasan ez-Zerka, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, “Libya sokaklarının 17 Şubat Devrimi’nden bu yana devleti yöneten ardışık hükümetlerin çoğunun genel performansından duyduğu memnuniyetsizlik, bu hükümetlerin bakanlarının değerlendirilmesine olumsuz yansıdı ve bu, vatandaşların hafızasına kazındı” ifadelerini kullandı.
“Ülkenin siyasi ve silahlı çatışmalar açısından yaşadıklarının, bazı bakan ve yetkililerin sokağa tatmin edici ve kabul edilebilir bir çaba göstermesine izin vermediğini” anlamaya çağıran ez-Zerka, “Bu çatışmalar, bazılarının popülaritesini tüketti ve her zaman takdir edilen ve övülen konumlarını üstlenmeden önceki yıllarda oynadıkları roller ve pozisyonlar hızla unutuldu. Şimdi herkes sorumluluk almadaki başarısızlıklarını hatırlıyor” dedi.
17 Şubat Devrimi’nden bu yana, altı hükümet arka arkaya Libya devletini yönetti. Merhum Mahmud Cibril tarafından kurulan hükümetle başlayıp Abdurrahim el-Kib ile devam eden süreç Abdulhamid ed-Dibeybe başkanlığındaki Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) ile son buluyor.
Ez-Zerka, “neredeyse tüm bakanlıkları kuşatan yolsuzluk şüphelerinin, bu bakanların ve üst düzey yetkililerin popülaritesini kaybetmesine katkıda bulunduğuna” inanıyor. Ez-Zerka, “Özellikle bazıları, baskıya maruz kalmaktan kaçınmak için silahlı oluşumların liderlerine ve üyelerine kapsamlı faydalar sunmak zorunda kalıyor” dedi.
“Eski yetkililerin seçim portalı aracılığıyla geri dönme fırsatlarının, daha önce herhangi bir resmi görevde bulunmamış şahsiyetlerin fırsatlarına kıyasla çok sınırlı olacağı” sonucuna varan ez-Zerka, “İyi siyasi projeleri var ve özellikle güçlü finansal ve medya desteğine sahiplerse seçmenleri buna ikna edebiliyor” dedi.
Libya Ulusal Meclis Partisi lideri Esad Ziyu ise, 2021 yılının sonunda yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı yarışına kendilerini aday gösteren bazı eski yetkililerin “halk tarafından reddedildiklerini ve gerçek bir başarı şansları olmadığını çok iyi bildiklerini” söyledi.
Ziyu, Şarku’l Avsat'a “bu eski yetkililerden ve bakanlardan bazılarının, daha sonra siyasi anlaşmalar yoluyla hükümet pozisyonlarını üstlenmeden önce, geçmişte yapılan yasama seçimlerinde seçim bölgesinde sandalye kazanamaması” olarak adlandırdığı süreci anlattı.
Ziyu, “Her zaman gizli siyasi ittifaklar olur. İki akım kısa bir süre için ittifak kurabilir ve eyalette yüksek bir pozisyon almak için kendi saflarından bir rakamı zorlamayı kabul edebilir. Elbette, iktidar koltuklarına geri dönmek isteyenlerin, özellikle de ana siyasi akımlarla geniş kabul görenlerin (Yani 17 Şubat Devrimi taraftarları, eski rejim taraftarları ve Onur Hareketi taraftarları) listesinde önlerinde geniş seçenekler bulacaklar” dedi.
Cumhurbaşkanı adayı olan Ziyu, “bu listenin mevcudiyetinde ulusal figürler için fırsatların azalması” hakkında söylenenleri küçümseyerek bunu, “halkın son on yılda edindiği farkındalık ve deneyime ve ulusal projenin sahibi ile yerel taraflarca ve belki de yabancı ülkelerle yönetilen bir anlaşmanın parçası veya cephesi olmayı kabul eden birini nasıl ayırt edebildiğine” bağladı.
Genel Ulusal Kongre’nin eski üyesi Abdulmunim el-Yesir ise ‘ganimet kültürü’ olarak tanımladığı son 12 yılda sorumluluk üstlenen birçok şahsiyetin popülaritesindeki düşüşe katkıda bulunan sosyal bir boyutu vurguladı.
El-Yesir, Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: “Herkesin kamu hazinesinden yağmalama mücadelesi olduğu bir dönemde, vatanseverlik duygusuna sahip ve durumu düzeltmek isteyen herhangi bir yetkili, yolsuzluğun kapılarını kapatmak, devletle sözleşme yapan hayali projelerin sahiplerini ifşa etmek, zahmetsizce maaş alanların işten çıkarılması ve bunların yargılanması da dahil olmak üzere birçok zorlukla karşı karşıyadır.”
El-Yesir, “Bu, özellikle vatandaşın ülke servetindeki adil payının paralel olarak tüm bölgelerde kalkınma projeleri oluşturmak değil, kamu hazinesinden para almak ve kişisel banka hesaplarının bakiyelerine koymak olduğuna inananlar olmak üzere çok geniş bir muhalif çevresi yaratacaktır” diye ekledi.
El-Yesir, “bu kültürün pekişmesi, belediye başkanından başbakana kadar herhangi bir yetkilinin akrabalarının ve destekçilerinin özellikle yüksek mevkiler olsun, istediklerini vermediği takdirde muhaliflerine dönüşümü için bile bir garantör haline geldiğine” inanıyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü raporlarına göre son yıllarda Libya, dünyanın en yozlaşmış on ülkesi arasında yer aldı.
Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)
Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)