Mısır hükümeti sağlık ve eğitim harcamalarındaki düşüş iddialarını yalanladı

Yeni bütçede mali tahsisatlarındaki artışı teyit etti

Mısır Parlamentosu'nun bir önceki oturumu (arşiv)
Mısır Parlamentosu'nun bir önceki oturumu (arşiv)
TT

Mısır hükümeti sağlık ve eğitim harcamalarındaki düşüş iddialarını yalanladı

Mısır Parlamentosu'nun bir önceki oturumu (arşiv)
Mısır Parlamentosu'nun bir önceki oturumu (arşiv)

Mısır hükümeti yeni genel bütçede sağlık, eğitim ve bilimsel araştırma alanlarına yapılan harcamaların azaldığı yönündeki haberleri yalanladı. Hükümet, “bu alanlar için ayrılan ödeneklerin yaklaşık yüzde 30 oranında arttırıldığını” doğruladı.

Mısır Hükümeti, medya merkezi de salı günü yaptığı açıklamada “2023-2024 yeni genel bütçesinde sağlık, eğitim ve bilimsel araştırma sektörlerine yönelik harcamalar için anayasal haklarda düşüş olduğu iddialarının doğru olmadığını” belirtti. Bakanlar Kurulu'nun Facebook'taki resmi sayfasında yer alan basın açıklamasında, “Devletin yeni genel bütçesinde bu sektörler için belirlenen anayasal aidatlar yerine getirilmiştir” denilerek, “sağlık sektörü için mali tahsisatlar yeni bütçede yüzde 30,4 oranında artırılarak, 2022-2023 mali yılında 304,5 milyar liraya (dolar ortalama 30,90 cüneyhe eşdeğer) kıyasla yaklaşık 397 milyar liraya ulaşmıştır” denildi.

Açıklamada ayrıca, “Eğitim sektörü (üniversite öncesi ve üniversite) için ayrılan mali ödenekler, 2022-2023 mali yılındaki 476,1 milyar liraya kıyasla, yeni bütçede yüzde 24,3 oranında artarak yaklaşık 591,9 milyar liraya ulaşmıştır” denildi. Aynı şekilde, “araştırma için ayrılan mali ödenekler de artmıştır.” Yeni bütçede bilimsel ödenekler yüzde 17,5 oranında artarak, 2022-2023 mali yılındaki 84,8 milyar liraya kıyasla yaklaşık 99,6 milyar liraya ulaşmıştır.

Mısır Temsilciler Meclisi 12 Haziran'daki genel kurul oturumunda Mısır devletinin genel bütçesini onayladı. Temmuz ayının birinden başlayarak 2024 Haziran ayının sonuna kadar geçerli olacak yeni bütçenin değeri, 3 trilyon 231 milyon pounddan yaklaşık yüzde 34'lük bir artışla yaklaşık 4 trilyon 349 milyon pounda yükseldi.

Mısır Maliye Bakanı Muhammed Muit ise “yeni bütçede sağlık ve eğitim sektörlerine ayrılan ödeneklerle ilgili olarak anayasal yetkilerin ihlal edildiğini” reddetti. Geçtiğimiz Haziran ayında Temsilciler Meclisi genel kurulunda yeni bütçenin görüşülmesi sırasında yaptığı açıklamada “devletin bütçenin dağıtımında anayasal hakların oranlarına bağlı olduğunu” belirterek “devletin genel bütçesinin sadece yerel standartları değil, aynı zamanda uluslararası standartları da karşıladığını” vurguladı.

Temsilciler Meclisi'ndeki Tecemmu Partisi Parlamento Komitesi Başkanı Temsilci Atıf el-Mağavri ise Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada “yeni bütçede eğitim ve sağlık sektörlerine ayrılan ödeneklerin anayasal hakları karşılamadığını” belirterek “yeni bütçe geçen yıla göre artış göstermesine rağmen beklentileri karşılamıyor” dedi. “Bütçenin yaklaşık yüzde 55'ini kesecek bir taksit ve faiz borcu var ve geri kalan yaklaşık yüzde 45 olacak, Bu da yetersiz ve özellikle maaşlar ile ücretler, bütçenin büyük bir yüzdesini kapsadığı için, yeterli olmamasına rağmen Fiyatlar artmaya devam etti.”

2014 yılında Mısır Anayasası'nın 18. Maddesi sağlık ve sağlık hizmetleri sektörü için “gayri safi milli hasılanın yüzde 3'ünden az olmayacak ve uluslararası standartlara uygun hale gelene kadar kademeli olarak artacak bir oran” tahsis edilmesini öngörüyordu.

Madde 19'da ise “devlet, gayri safi milli hasılanın yüzde 4'ünden az olmamak üzere, uluslararası oranlarla uyumlu hale gelinceye kadar kademeli olarak artan bir oranda devlet harcamalarını eğitime ayırmayı taahhüt eder” hükmü yer alıyor. Mısır Anayasası'nın 21. Maddesinde de “Devlet, üniversite eğitimi için gayri safi milli hasılanın yüzde 2'sinden az olmamak üzere, uluslararası oranlarla uyumlu hale gelene kadar kademeli olarak artan bir devlet harcaması yüzdesi ayırmayı taahhüt eder” hükmünü içeriyor.



Savaş sonrası Gazze'nin geleceği: Fetih ve Hamas sonunda anlaştı mı?

İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)
İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)
TT

Savaş sonrası Gazze'nin geleceği: Fetih ve Hamas sonunda anlaştı mı?

İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)
İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)

Filistin Ulusal Yönetimi ve Hamas'ın, Gazze'de savaş sonrası ortak komite kurulması için anlaşmaya vardığı bildiriliyor. 

Haber sitesi New Arab'a konuşan ve kimliğinin gizli tutulmasını isteyen bir Hamas yetkilisi, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas hükümetiyle Mısır'ın başkenti Kahire'de pazar günü görüşme yapıldığını belirtiyor. 

Görüşmelerde, savaş sonrası dönemde Gazze'nin yönetimi için ortak sivil komite kurulmasına yönelik "büyük ilerleme" kaydedildiği aktarılıyor. Yetkili, sadece "prosedürel işlemlerin" tamamlanması gerektiğini, bunlarla ilgili Hamas ve Abbas'ın partisi Fetih arasında anlaşmazlık yaşanmayacağını ifade ediyor.

Kurulacak komiteyle ilgili taslak belgelere göre, Batı Şeria ve Gazze'nin tek bir siyasi yapı altında toplanması öngörülüyor. Komitenin sağlık, ekonomi, tarım ve altyapı alanlarında denetimi sağlaması hedefleniyor. 

Diğer yandan İsrail'in böyle bir komiteyi kabul etmesi zor görünüyor. Tel Aviv yönetimi savaş sonrası Gazze'nin yönetiminde Hamas'ın yer almasına ilişkin senaryolara defalarca karşı çıkmıştı.

Hamas ve Fetih, Çin'in arabuluculuğuyla 21-22 Temmuz'da görüşme yapmıştı. Toplantılara Fetih ve Hamas'ın yanı sıra İslami Cihat, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi ve Filistin Kurtuluş Demokratik Cephesi'nin de aralarında bulunduğu 14 örgüt katılmıştı. Ulusal birliğin sağlanması ve geçici uzlaşı hükümeti kurma amacıyla mutabakata varan taraflar Pekin Deklarasyonu'nu imzalamıştı. Hamas ve Fetih'i bir araya getiren Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, bunu "Tarihi bir an" diye nitelemişti. 

Gazze Şeridi, 1996-2006'da Filistin Ulusal Yönetimi'ne bağlıydı. Ancak Hamas, 2006'da yapılan seçimlerde, Fetih'i geçerek 132 sandalyeli mecliste 74 koltuk kazanmış, Fetih ise 45 sandalyede kalmıştı. Daha sonra taraflar arasında yaşanan anlaşmazlık nedeniyle 2007'de Gazze'de patlak veren çatışmalarda, Hamas bölgenin kontrolünü ele geçirmişti.

Taraflar, Filistin'in bağımsızlığına dair izlenecek stratejilerde derin görüş ayrılığı yaşıyor. Fetih, bağımsız Filistin devleti için İsrail'le müzakere yolunu tercih ederken, Hamas ise silahlı direnişi destekliyor ve İsrail'i tanımıyor. 

Diğer yandan İsrail'in Gazze'de kurduğu üsler, askerlerin bölgede kalıcı olabileceğine dair endişe uyandırıyor. Amerikan gazetesi New York Times'ın (NYT) analizinde, İsrail ordusunun Gazze'de tampon bölge oluşturmak için son üç ayda yaklaşık 600 binayı yıktığı bildiriliyor. Bunlar yerine iletişim kuleleri ve savunma amaçlı üsler kurulduğu belirtiliyor. 

Askeri yapılanmaların, Gazze Şeridi'nin orta kesiminden geçen ve bölgenin kuzeyiyle güneyini ayıran Netzarim Koridoru'nu genişlettiği ifade ediliyor. NYT, koridor boyunca en az 20 karargah inşa edildiğini aktarıyor. 

İsrail ordusundan emekli Tuğgeneral Amir Avivi, üst düzey askeri yetkililerin Gazze'den "çekilmeyi veya ayrılmayı bir seçenek olarak görmediğine" dikkat çekiyor. 

İsrail Tarım Bakanı Avi Dichter de geçen hafta yaptığı açıklamada ordunun "Gazze'de uzun süre kalacağını" söylemişti. 

Ancak İsrail Ordu Sözcüsü Yarbay Nadav Shoshani, Netzarim Koridoru'ndaki askeri yapılanmaların geçici olduğunu öne sürerek, "Orada inşa ettiğimiz her şeyi bir günde kaldırabiliriz" diyor.

Independent Türkçe, Times of Israel, Cradle, New York Times, Arab News