Lübnan, ‘üçüncü bir cumhurbaşkanlığı seçeneği’ için Le Drian’ın ziyaretini bekliyor

Allula, Riyad’da Le Drian ile görüştü. Le Drian, pazartesi günü Doha’da düzenlenecek Beşli Komite toplantısına katılacak.

ssc
ssc
TT

Lübnan, ‘üçüncü bir cumhurbaşkanlığı seçeneği’ için Le Drian’ın ziyaretini bekliyor

ssc
ssc

Lübnan çevreleri, gelecek hafta Beyrut’a gelmesi beklenen Fransa’nın Lübnan’daki Özel Temsilcisi Jean-Yves Le Drian’ın siyasi güçlerle görüşmek üzere beraberinde ne getireceğini bekliyor. Le Drian, ziyareti sırasında ülkedeki ana siyasi güçlerin temsilcilerini bir diyalog masasında bir araya getirmeye çalışacak. Ayrıca Marada Hareketi lideri Süleyman Franciyye’nin adaylığını destekleyen ekibin ve eski bakan Cihad Azur’un adaylığını destekleyen ekibin bu konu çerçevesinde bir araya geleceği üçüncü bir seçenekte uzlaşma hususunda bir ihlal gerçekleşebileceğine ilişkin şüpheler mevcut.

Fransız Temsilcinin hareketine eşlik eden Lübnanlı kaynaklara göre Le Drian’ın gelecek pazartesi günü Lübnan’daki cumhurbaşkanlığı krizini takip etmekle ilgilenen ülkelerden oluşan Beşli Komite’nin Doha’da düzenlediği bir toplantıya katılmasının ardından Beyrut’a gelmesi bekleniyor. Beşli Komite, Suudi Arabistan, ABD, Fransa, Katar ve Mısır’ın temsilcilerini içeriyor.

Suudi Basın Ajansı SPA’ya göre Suudi Arabistan Bakanlar Konseyi Genel Sekreterliği Danışmanı Nizar bin Süleyman el-Alula, geçen salı günü Fransa Cumhurbaşkanı’nın Lübnan Özel Temsilcisi Jean-Yves Le Drian ile Riyad’daki Dışişleri Bakanlığı ofisinde bir araya geldi. Alula, görüşmede Krallık ile Fransa arasındaki ikili ilişkilerin ve Lübnan meselesine dair son gelişmelerin ele alındığını açıkladı. Aynı şekilde ortak öneme sahip bölgesel ve uluslararası gelişmelerin de gündeme geldiği belirtildi.

Le Drian, Doha toplantısı sonrasında, şiddetli iç siyasi krizin ortasında siyasi güçlerin temsilcilerini bir araya getiren bir diyalog masası oluşturmak üzere Beyrut’a yöneliyor. Öyle ki başta Hizbullah ve Emel Hareketi olmak üzere Marada Hareketi lideri Süleyman Franciyye’nin destekçileri, diyalog için aday listesinde Franciyye’nin adının yer almasını şart koşarken, Özgür Yurtsever Hareket ise Franciyye’nin adının aday listesinden çıkarılmasını ve diyaloğun üçüncü bir kişiyle yürütülmesini şart koşuyor.

Özgür Yurtsever Hareket kaynakları, hareketin diyaloğa katılacağı imasında bulunurken, Lübnan Kuvvetleri Partisi Başkanı Samir Caca da ‘cumhurbaşkanlığı seçimlerini engelleyenlerin’ diyalog çağrısı yapması karşısında şaşkın olduğunu dile getirdi. Caca, yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Anayasanın kendilerini yönlendirdikleri şeye bağlı kalsalar ve çoğunluğu bozmak için parlamento salonunu terk etmeselerdi, Lübnan bugün Lübnan’ı kurtuluş yoluna nasıl sokacağını planlayan yeni bir cumhurbaşkanı ile kutsanacaktı. Muhalefet ekibinin öne sürdüğü şekildeki diyalog, dikkatleri dağıtmak içindir ve Lübnanlıları cumhurbaşkanı seçme fırsatından mahrum bırakmaktır. Bu durum ise bunu engellemek amacıyla ortaya çıktıkları 14 Haziran oturumunda adeta gerçekleşti. Buna dayanarak bugün diyalog masaları yerine seçim çağrısı yapmaları zorunludur. Tıpkı geçen ocak ayında ABD Temsilciler Meclisi başkanını seçerken olduğu gibi, cumhurbaşkanı yetiştirmenin tek yolunun bu olduğu düşünülürse, art arda oturumlar düzenlenmelidir.”

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Caca, açıklamasında Lübnan Kuvvetleri’nin diyaloga katılmayacağı imasında bulundu. Lübnan Kuvvetleri medya ve iletişim yetkilisi Charles Cabbur ise açıklamasında “Le Drian, bize diyaloğa katılmayacağımızı bildirdi” dedi. El-Cedid kanalına konuşan Cabbur, “Fransa’nın anayasayı destekleyen bir konuma gelmesini ve anayasaya karşı darbeyi teşvik eden bir konuma gelmemesini umuyoruz” ifadelerini kullandı.

Hizbullah ile Özgür Yurtsever Hareket arasında da ayrı bir diyalog hattı başlatıldı. Kaynaklar, Hizbullah’ın halen Basil’i koşulsuz diyaloga ikna etmeye bel bağladığını belirtti.

İlerici Sosyalist Parti ise diyaloğa katılıma destek veriyor. Öyle ki Demokratik Buluşma bloğunun başkanı Temsilci Teymur Canbolat, Meclis Başkanı Nebih Berri ile görüşmesinin ardından şu açıklamada bulundu:

“Başkan Berri ile Velid Canbolat’la başlayan tarihi ve ulusal bir ilişki içindeyiz ve böyle devam edeceğiz. Cumhurbaşkanlığı gibi bazı konularda farklılıklar olsa da samimiyet ve saygıya dayalı bir ilişkimiz var. Ama özellikle cumhurbaşkanlığı konusunda bu ilişki devam edecektir ve temelde, Meclis Başkanı Berri’nin daha önce de söylediği gibi bu konuda kendisi ile aramızda olan diyalog esastır.”

Cumhurbaşkanlığı meselesindeki çıkmaz, başta geçici hükümet toplantıları ve parlamentodaki yasama oturumları olmak üzere cumhurbaşkanlığındaki boşluğun bir sonucu olarak ortaya çıkan diğer bölünmeleri artırdı. Aynı şekilde bu ayın sonunda Merkez Bankası başkanlığı pozisyonunun boşalması da dahil kilit noktalarda boşluklar baş göstermeye başladı. Hükümet, Başkan Riyad Selame’nin yerine birini atayamazken, dört yardımcısı da görevlerinden istifa etmekle tehdit ediyor.



Witkoff'un önerisi: Hamas arabuluculara cevabını ‘notlarla’ iletti

Dün Gazze şehrine düzenlenen İsrail hava saldırısının ardından feryat eden Filistinli bir kadın (Reuters)
Dün Gazze şehrine düzenlenen İsrail hava saldırısının ardından feryat eden Filistinli bir kadın (Reuters)
TT

Witkoff'un önerisi: Hamas arabuluculara cevabını ‘notlarla’ iletti

Dün Gazze şehrine düzenlenen İsrail hava saldırısının ardından feryat eden Filistinli bir kadın (Reuters)
Dün Gazze şehrine düzenlenen İsrail hava saldırısının ardından feryat eden Filistinli bir kadın (Reuters)

Hamas kaynakları bugün, hareketin ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un 60 günlük ateşkes önerisiyle ilgili cevabını arabuluculara ilettiğini doğruladı.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar, Hamas'ın ortak bir Filistin pozisyonu oluşturmak amacıyla Katar'da ve Beyrut dahil diğer başkentlerde Filistinli grupların liderleriyle yoğun temaslarda bulunduğunu ve toplantılar düzenlediğini bildirdi.

Kaynaklar, Hamas liderliği ve gruplar açısından cevabın olumlu olarak nitelendirilebileceğini, ancak İsrail işgaline karşı açık bir önyargı taşıyan teklifin taşıdığı tüm olumsuzluklara rağmen, uygulanmasının başarılı olması için bazı notların da eklenmesi gerektiğini belirtti.

Kaynaklar, teklifle ilgili yapılan tüm düzenlemelerin oybirliğiyle kabul edildiğine dikkat çekerek, İsrail'e baskı yapma konusunda samimi bir Amerikan iradesi olması halinde teklifin kabul edileceğini ifade ettiler.

Kaynaklar, yanıtta yer alan notlardan birinin, İsrailli esirlerin Witkoff belgesinde belirtildiği gibi ilk hafta sadece iki gün içinde teslim edilmesini önlemeyi, bunun yerine son anlaşmada olduğu gibi aşamalı olarak iki ay boyunca anlaşmanın tam olarak etkili olmasını sağlamayı amaçladığını açıkladı.

Hareket kaynakları dün Şarku’l Avsat'a yaptıkları açıklamada, teklife ilişkin yorumlarla birlikte olumlu bir yanıt verileceğini belirttiler.

Filistinli bir kadın, Cuma günü Gazze Şehri'ne düzenlenen İsrail hava saldırısının ardından çığlık atıyor (Reuters)Filistinli bir kadın, Cuma günü Gazze Şehri'ne düzenlenen İsrail hava saldırısının ardından çığlık atıyor (Reuters)

Kaynaklar o dönemde teklifin birçok ‘tuzak’ taşıdığını ve birçok koşulunun Filistinliler için durumu daha da karmaşık hale getirdiğini ifade etmişti. Kaynaklar, 60 günlük sürenin ateşkes anlaşmasını açıkça bağlayıcı hale getirmemesi ve İsrail'i buna bağlamadan, hatta başarılı olması halinde süreyi uzatmadan gevşek bir şekilde ortaya koyması da dahil olmak üzere, sunulan metinde birçok ikilemin belirgin olduğuna dikkat çekti. Bu durum, İsrail'in kalan esirlerin teslimi için belirlenen yedinci günden sonra istediği zaman Gazze'de Lübnan tarzı saldırılar gerçekleştirmesine ve altmış günün ardından savaşı tamamen yeniden başlatmasına açıkça izin verecektir.

Teklif ayrıca esir takası için üzerinde anlaşmaya varılmış herhangi bir kriter olmaksızın belirli bir sayı belirliyor ve sadece 125 müebbet ve yüksek cezalı mahkûmun serbest bırakılmasını öngörüyor ki bu sayı hayatta kalan ve ölen İsraillilerin sayısıyla orantılı olmadığı gibi bir önceki ateşkes aşamasında kullanılan kriterlere bile ulaşmıyor.

Kaynaklar o dönemde Hamas liderliğinin teklifin metnini inceledikten sonra, canlı ve ölü esirlerin serbest bırakılmasının bedeli konusunda bile İsrail'in ateşkes vizyonunu benimsediğini gördüklerini söyledi.

Kaynaklar, teklifte savaşı sona erdirecek net bir garantiden bahsedilmediğini, konunun müzakerelerin kaderine bırakıldığını, bunun da esasen savaşı sona erdirmek istemeyen ve herhangi bir anlaşmaya uymayı reddeden İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun elinde kalacağı anlamına geldiğini açıkladı.

Anlaşma metninin İsrail'in çekilmesi ve hatta yardım girişinin devam etmesi konusunda da herhangi bir garanti vermediğini belirten kaynaklar, insani yardım maddesinin de bir önceki anlaşmada kabul edilen insani yardım protokolünün uygulanmasına atıfta bulunmadığına, bunun yerine müzakereler ve anlaşmanın uygulanması sırasındaki gelişmelere göre devreye sokulmasını öngördüğüne dikkat çekti. Başka bir deyişle anlaşma metni, tüm ihtiyaçları karşılamadan ve enkazı kaldırmak için ağır ekipman ve diğerlerini getirmeden, İsrail'in bu insani dosyada üstünlüğünü korumasına izin veriyor.

İsrailli siyasi kaynaklar anlaşma metninin ne savaşın sona ermesini ne İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesini ne de insani yardımın serbestçe girişine izin verdiğini doğruladı.

Hamas kaynakları, teklifin herhangi bir anlaşma için İsrail'in ve Netanyahu hükümetinin koşullarını öne sürdüğünü, Filistinlilere ise hiçbir şey garanti etmediğini ve sadece hareketten net bir ödül olmaksızın esirleri teslim etmesini istediğini söylüyor.

Yeni anlaşma ateşkesin 60 gün sürmesini, ABD Başkanı Donald Trump'ın taraflara bu süre zarfında taahhütte bulunma garantisi vermesini ve ilk gün 5 İsrailli esir ile 9 cesedin, yedinci gün de aynı sayıda kişinin serbest bırakılmasını öngörüyor.

Anlaşma, insani yardımın iki tarafın üzerinde mutabık kalacağı bir anlaşma yoluyla yapılmasını ve sadece Birleşmiş Milletler (BM) ve Kızılay gibi mutabık kalınan kanallar aracılığıyla dağıtılmasını, yani özel sektöre hiçbir malın verilmemesini öngörüyor.