Mısır'da düzenlenecek cumhurbaşkanlığı seçimlerinin muhtemel adaylarından Ahmed el-Tantavi'nin seçilmesi halinde Müslüman Kardeşler (İhvan-ı Müslimin) örgütünün siyaset sahnesine geri dönebileceğini ima etmesi geniş çaplı tepkilere yol açtı. Müslüman Kardeşler’le bağlantılı isimlerin Tantavi’yi desteklediğine dair işaretler, partinin önde gelen isimleri ile aktivistlerin eleştirilerini beraberinde getirdi.
Mısır’ın resmi makamları tarafından yasaklanan örgütün ve destekçilerinin gerek yarışacak adaylardan birini destekleyerek gerekse önümüzdeki aralık ayında yapılması planlanan seçimlere katılarak süreçte meydana getirebilecekleri etkilerin boyutları hakkında çeşitli sorular gündeme taşındı.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Tantavi, seçilmesi halinde Müslüman Kardeşler’in siyasi arenaya dönme ihtimaline kapıyı açık bıraktı. Bir medya platformuna verdiği röportajda “’erhangi bir fraksiyonu siyasi arenadan dışlamayı reddettiğini’ belirten Tantavi, bu bağlamda ‘2011'den önce Mısır'da iktidardaki Ulusal Demokrat Parti ile yaşananlar sonucunda, bazı liderlerinin (diğer parti üyeleri siyasi çalışmalardan dışlanmadan) yargılanmasını’ örnek gösterdi.
Mısır hükümeti, 2013’ün aralık ayının sonunda Müslüman Kardeşler’i terör örgütü ilan etti. Söz konusu dönemde gösteriler de dahil olmak üzere örgütün tüm faaliyetleri yasaklandı. Ağustos 2014'te Mısır Yüksek İdare Mahkemesi, örgütün siyasi kolu olan Özgürlük ve Adalet Partisi'nin feshedilmesine karar verdi.
Ulusal Diyalog Genel Koordinatörü Ziya Raşvan'ın belirttiğine göre, Mısırlı siyasi güçler Müslüman Kardeşler’i, ‘örgüt unsurlarının şiddete teşvik ettiği’ gerekçesiyle Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi'nin davetiyle aylar önce başlatılan Ulusal Diyalog’un da dışında bıraktı. Ayrıca Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti’nin birden fazla kez Müslüman Kardeşler'in dışlanması konusunda oybirliğiyle karar aldığı belirtildi.
Tantavi'nin Müslüman Kardeşler’e sempati duymakla suçlanması ilk kez karşılaştığı bir durum değil. Nitekim seçim kampanyası kapsamında daha önce yaptığı açıklamalarda, ‘seçim programının Müslüman Kardeşler örgütünü ve Mısır siyaset sahnesine geri dönüşünü memnuniyetle karşıladığını ve Mısır kimlik kartına sahip olduğu sürece hiç kimseyi dışlamanın doğal olmadığını’ ifade etti.
Tantavi, 2019 yılında Mısırlı yetkililere, o dönemde ‘siyasi reform’ olarak tanımladığı bir çerçevede, Müslüman Kardeşler ile uzlaşma çağrısında bulundu. Ayrıca örgütün siyasi çalışmalara geri dönmesi ve ‘ülke dışına kaçan örgüt üyeleriyle geniş çaplı bir uzlaşma yolunun açılması’ konusunu da dile getirdi. 40 partiden oluşan Mısır Partiler İttifakı'nın bir açıklama yayınlayarak ‘Tantavi'nin girişimini reddettiklerini’ ilan etmelerine neden olan da bu durumdu. Açıklamaya göre bu ‘Mısır devletini yıkmak isteyenlerin, özellikle de yeniden siyaset sahnesine dönmeye çalışan Müslüman Kardeşler'in arkasına saklandığı açık bir girişim’ olarak değerlendirildi.
Aynı bağlamda Mısır medyasında yer alan haberlerde, Tantavi'nin seçim kampanyasının önde gelen liderlerinin örgütün üyeleri arasında yer aldığı belirtildi. Bu haberlerde seçim kampanyasının genel koordinatörü Muhammed Ebu Diyar ve eğitim sekreteri İslam Behiyyüddin’in daha önce sosyal medya platformlarında Müslüman Kardeşler’e sempati duyduklarını belirten blog yazılarına dikkat çekilirken, Tantavi tarafının haberlere ilişkin herhangi bir yalanlama yayınlamadığı kaydedildi.
Tantavi’nin Müslüman Kardeşler konusundaki tutumuna ilişkin açıklamaları, örgütün önde gelen liderlerinden Hilmi Cezzar'ın Mısır sınırları dışından yayın yapan Müslüman Kardeşler’e bağlı kanallardan birinde Tantavi’ye duyduğu hayranlığı dile getirdiği bir televizyon programından günler sonra geldi. Tantavi’nin konuşmasının dengeli ve tutumlarının ulusal olduğunu belirten Cezzar, röportaj sırasında Müslüman Kardeşler’in cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday çıkarmayacağını da sözlerine ekledi.
Eski bir Müslüman Kardeşler örgütü lideri olan avukat ve yazar Muhtar Nuh ise ‘Müslüman Kardeşler adında bir örgütten bahsetmenin mümkün olmadığına’ işaret ederek, “Sayı ve etki bakımından en az olduğu tahmin edilen Hilmi Cezzar cephesi Tantavi’yi destekliyor. Sosyal medya platformlarında da bazı aktif Müslüman Kardeşler üyeleri açıkça Tantavi tarafındalar” dedi.
Nuh, Tantavi’nin adaylık prosedürlerini tamamlayabileceğinden şüphe duyuyor. Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada Müslüman Kardeşler’in Mısır'daki merkezlerinin ‘teşkilatlarını özgürleştirme eğiliminde olmayacağını’ ifade eden Nuh, liderliğinin dağılması, aralarındaki çatışma, merkezlerinin dağılması ve asıl meseleden uzaklaşmaları nedeniyle örgütün harekete geçme kabiliyetini kaybetmesinin akabinde bu merkezlerin katılımının ‘sınırlı ve bireysel’ olacağını öne sürdü. Müslüman Kardeşler'in eski lideri, örgütün medya platformlarının potansiyel cumhurbaşkanı adaylarından birine destek vermesinin ‘ters sonuçlar doğuracağını’ vurguladı.
Diğer yandan Müslüman Kardeşler örgütünü destekleyen medya platformlarıda Tantavi lehine dikkat çekici bir haber yoğunluğuna tanık olundu. Müslüman Kardeşler lideri Abdullah Şerif, X platformundaki (eski adıyla Twitter) hesabı aracılığıyla takipçilerini Tantavi için toplanmaya çağırdı. Daha sonra Tantavi'nin kişisel kimliğinin bir fotoğrafını yayınladı.
Bu destek, Müslüman Kardeşler’in siyasi arenaya dönüşüne karşı olan ve Tantavi'nin bu konudaki tutumunu eleştiren pek çok tepkiye yol açarken, Mısırlı gazeteci ve parlamenter Mustafa Bekri de bir televizyon kanalında yaptığı açıklamalarla Tantavi’ye mesaj göndererek şunları söyledi:
“Tehlikeli bir oyun oynuyorsunuz. Sen ve diğerleri aday gösterildiniz. Bakış açınızı ortaya koyun, ancak Müslüman Kardeşler'in bir aracı olarak kalmayın ve Müslüman Kardeşler’in ne yaptığını hatırlayın.”
El-Ahram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Müdür Yardımcısı ve siyasi sistemler konusunda uzman bir araştırmacı olan Dr. Amr Haşim Rebi ise Müslüman Kardeşler örgütünün yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde herhangi bir rolü olacağına ihtimal vermedi. Ayrıca Müslüman Kardeşler örgütünün, liderlerinin hapse atılmasından ya da Mısır dışına kaçmasından rahatsızlık duyduğunu, içerideki unsurlarının ise güvenlik kovuşturmalarından korktuğunu belirtti.
Rebi, Şarkul Avsat’a yaptığı açıklamada, bazı Müslüman Kardeşler örgütü liderlerinin ya da Müslüman Kardeşler’e bağlı kişilerin potansiyel adaylardan birini desteklemesinin ‘bir tür siyasi çekişme ya da gündeme gelme arzusu veya varlığını kanıtlama çabasından başka bir şey olmadığını’ söyledi. Rebi, örgütün bir zamanlar sahip olduğu etki araçlarına, özellikle de seçimlerde destekçilerini harekete geçirme kabiliyetine artık sahip olmadığını vurguladı.
Lübnan'ın Cel el Dib kentindeki Psikiyatri Hastanesi'nde Papa XIV. Leo'yu tasvir eden poster (Reuters)
Papa XIV. Leo'nun Beyrut'ta karşılanışı için 21 Kasım'da asılan bir poster, (AP)
İsrail askerlerinin Beyt Cin'den çekilmeleri sırasında imha ettikleri bir askeri araç (AFP)
İsrail askerlerinin Suriye'nin Beyt Cin kasabasında bombaladığı bir evde meydana gelen yıkım (Suriye Sivil Savunma Müdürlüğü – AP)
