Gazze’deki insani ara… Uzatma seçeneği kendini dayatıyor

Suudi Arabistan, Filistin devletinin kurulmasını vurgularken, şu ana kadar 150 yardım tırı Gazze Şeridi’nin kuzeyine girdi.

Han Yunus’un doğusundaki Huzaa köyünde İsrail’in bombalamasının yol açtığı yıkımın ortasında yemek yiyen Gazzeliler (AFP)
Han Yunus’un doğusundaki Huzaa köyünde İsrail’in bombalamasının yol açtığı yıkımın ortasında yemek yiyen Gazzeliler (AFP)
TT

Gazze’deki insani ara… Uzatma seçeneği kendini dayatıyor

Han Yunus’un doğusundaki Huzaa köyünde İsrail’in bombalamasının yol açtığı yıkımın ortasında yemek yiyen Gazzeliler (AFP)
Han Yunus’un doğusundaki Huzaa köyünde İsrail’in bombalamasının yol açtığı yıkımın ortasında yemek yiyen Gazzeliler (AFP)

Gazze’deki dört günlük insani aranın son günü, İsrail’in savaşı yeniden başlatma tehditleri arasında insani aranın uzatılması konusunda neredeyse bir anlaşma sağlanamadan geçiyordu ki, yoğun iletişimle geçen uzun bir günün ardından arabulucuların çabaları, insani aranın iki gün daha uzatılmasını sağladı.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres insani aranın uzatılmasını memnuniyetle karşıladı ve bunu “savaşın karanlığında bir umut ve insanlık ışığı” olarak niteledi. Beyaz Saray da “insani aranın uzatılmasını” memnuniyetle karşıladı ancak bunu “Hamas’ın ek rehineleri serbest bırakmasıyla” ilişkilendirdi.

Bu açıklamalar, Katar ve Hamas’ın insani arayı iki gün daha uzatma konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurmasının ardından geldi. Hamas, Katar ve Mısır ile insani arayı “öncekiyle aynı koşullar altında” uzatma konusunda anlaştığını doğruladı. Önceki insani aranın bugün sabah saat 7’de bitmesi gerekiyordu. Yeni uzatma kapsamında Hamas’ın, İsrail’deki 60 Filistinli mahkûm karşılığında iki gün içinde 20 kadın ve çocuk rehineyi serbest bırakması bekleniyor.

İnsani aranın süresinin uzatıldığı duyurulmadan önce, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ABD Başkanı Joe Biden ile yaptığı telefon görüşmelerinin ardından, “Her gün 10 rehinenin daha serbest bırakılmasına yönelik düzenlemeler var ve bu da bir nimet. Ancak başkana, anlaşma sonrasında şu hedefimize geri döneceğimizi de söyledim: Hamas’ı ortadan kaldırmak ve Gazze Şeridi’nin artık eskisi gibi olmadığından emin olmak” açıklamasını yapmıştı.

Mısır sınırından Gazze Şeridi’ne yardım girmeye dün de devam ederken, Kızılay, ateşkesin başlangıcından bu yana Gazze Şehri ve kuzey bölgelerine yaklaşık 150 yardım tırı ulaştırabildiğini duyurdu.

Gazze’deki benzeri görülmemiş insani felaketi durdurmak için birden fazla cephede diplomatik çabaların yoğunlaştığı bir dönemde, Barselona dün Akdeniz İçin Birlik Forumu olağan toplantısına ev sahipliği yaptı. Avrupa Birliği’nin (AB) ve Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerin dışişleri bakanlarının katıldığı bu toplantının gündemindeki ana maddelerden biri, İsrail ile Hamas arasındaki savaşın sona ermesinden sonra Gazze Şeridi’nin ve tüm Filistin’in geleceği için bir yol haritası çizmekti.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, çatışmaya “siyasi bir çözüm” bulmak için çalışmak üzere İsrail ile Hamas arasındaki insani aranın uzatılması çağrısında bulunurken, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, uluslararası toplumun Gazze Şeridi’ndeki askeri operasyonların derhal sona erdirilmesine, insani yardımın yeterli ve güvenli geçişinin sağlanmasına ve tüm sivil rehinelerin serbest bırakılmasına öncelik vermesinin önemini vurguladı. Bin Ferhan, barış sürecini canlandırmak ve kardeş Filistin halkının onur ve refahının sağlandığı, bağımsız ve egemen bir Filistin devletinin kurulmasını sağlamak için ciddi ve güvenilir bir plana doğru ilerlemenin önemine dikkat çekti.



İsrail saldırılarının ardından Hamas “gizlilik politikasını” devreye soktu

İsmail Haniye'nin Tahran'da öldürülmesinin ardından İran'da İsrail karşıtı protestolar düzenlenmişti (Reuters)
İsmail Haniye'nin Tahran'da öldürülmesinin ardından İran'da İsrail karşıtı protestolar düzenlenmişti (Reuters)
TT

İsrail saldırılarının ardından Hamas “gizlilik politikasını” devreye soktu

İsmail Haniye'nin Tahran'da öldürülmesinin ardından İran'da İsrail karşıtı protestolar düzenlenmişti (Reuters)
İsmail Haniye'nin Tahran'da öldürülmesinin ardından İran'da İsrail karşıtı protestolar düzenlenmişti (Reuters)

İsrail ordusunun örgüt liderlerini öldürmesinin ardından Hamas, üst kademedeki yetkililerin kimliklerini gizli tutuyor.

İsrail ordusunun geçen yılki saldırılarında Hamas lideri İsmail Haniye, onun yerine geçen Yahya Sinvar ve örgütün silahlı kanadı İzzeddin Kassam Tugayları’nın komutanı Muhammed Dayf öldürülmüştü.

Fransız haber ajansı AFP’nin analizinde, art arda gelen kayıpların ardından Hamas’ın “gizlilik politikasıyla” hareket ederek üst kademeye getirilen kişilerin kimliklerini açıklamadığını yazıyor.

İzzeddin Kassam Tugayları, 7 Ekim 2023’te Aksa Tufanı saldırısını düzenleyerek Gazze savaşının fitilini ateşlemişti. Kimliğinin açıklanmaması şartıyla ajansa konuşan bir Hamas yetkilisi, “İzzeddin Kassam Tugayları komutanının adı gizli tutulacak” diyor.

Diğer yandan Dayf’ın yerine Yahya Sinvar’ın küçük kardeşi Muhammed Sinvar’ın geçtiği düşünülüyor.

Fransız üniversitesi Doğu Dilleri ve Medeniyetleri Enstitüsü’nden (INALCO) Laetitia Bucaille, Hamas savaşçılarının Yahya Sinvar’ı “kahraman” olarak gördüğüne dikkat çekerek, Muhammed’in eski lidere kan bağının yanı sıra savaş deneyimi nedeniyle İzzeddin Kassam Tugayları’nın başına getirilmiş olabileceğini söylüyor.

Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan bir Hamas yetkilisiyse, Siyasi Büro’nün örgütün “yürütme kolu” gibi çalıştığını, alınan kararları oyladığını ve harekete geçtiğini anlatıyor. Siyasi Büro üyeliğine, Şura Konseyi tarafından karar verildiğini de sözlerine ekliyor.

AFP’nin analizinde, Hizbullah’ın aksine Hamas’ın “karizmatik liderliğe” dayalı bir hareket olmadığı, örgütün “kolektif bir gücü elinde tutmak istediği” değerlendirmesi paylaşılıyor.

Gazze’nin savaş sonrası yönetimi de Hamas’ın akıbetini şekillendirecek sorunlardan biri. İsrail ve ABD, Gazze Şeridi’nin Hamas tarafından yönetilmesine karşı çıkıyor ve yetkinin, El Fetih’in kontrolündeki Filistin Ulusal Yönetimi’nden “yeniden yapılandırılmış” bir kadroya verilmesini istiyor.

ABD merkezli düşünce kuruluşu Soufan Merkezi’nin martta yayımladığı bir raporda, Gazze’nin geleceği konusunda Hamas’ın ihtilaf yaşadığı savunulmuş, örgütün sürgündeki siyasi liderlerinin askeri kanatla arasının açıldığı iddia edilmişti.

Öte yandan Gazze’de 25 Mart’ta Hamas karşıtı gösteriler düzenlenmişti. Yaklaşık bir hafta süren küçük çaplı protestolarda, “Hamas defol” ve “Savaşı durdurdun” sloganlarıyla yürüyüş yapılmıştı. Örgüt, protestolara müdahale etmezken, eylemlerin arkasında İsrail ve Filistin Ulusal Yönetimi’nin olabileceğini savunmuş, protestoları körükleyenlerin “cezalandırılacağını” bildirmişti.

2006'daki Filistin seçimlerini kazanan Hamas'ın El Fetih'le çıkan çatışmaların ardından Gazze Şeridi'nde yönetimi ele geçirdiği 2007'den bu yana, iki hareket arasında büyük bir siyasi bölünmüşlük yaşanıyor. 

O dönemden bu yana Gazze Şeridi, Hamas'ın, işgal altındaki Batı Şeria ise Filistin Yönetimi'nin kontrolünde.

Independent Türkçe, AFP, Times of Israel