Gazze’de açlık sosyal çöküntüye yol açıyor

Gazzelilerin Mısır'a gönderileceğine dair korku arttı.

İsrail saldırıları Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta büyük bir yıkıma yol açtı. (AFP)
İsrail saldırıları Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta büyük bir yıkıma yol açtı. (AFP)
TT

Gazze’de açlık sosyal çöküntüye yol açıyor

İsrail saldırıları Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta büyük bir yıkıma yol açtı. (AFP)
İsrail saldırıları Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta büyük bir yıkıma yol açtı. (AFP)

Filistinliler ve uluslararası yardım kuruluşları, Gazze Şeridi'ndeki kamu düzeninin açlığın artmasıyla bozulduğu, Mısır'a kitlesel göçten endişe edildiği uyarısında bulundular.

İsrail, çatışmaların iki aydan uzun bir süre önce başlaması itibariyle kıyı şeridine kapsamlı bir abluka uyguluyor. Mısır sınırı, Gazzelilerin tek çıkış noktası.

Gazze Şeridi’nin 2,3 milyon sakininin çoğu evlerinden edildi. Bölge sakinleri şu ana kadar 18 bin kişinin öldürüldüğü, barınak veya yiyecek bulmanın imkansız olduğunu söylüyor.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre Gazzeliler, defalarca kaçmak zorunda kalan insanların açlıktan, soğuktan ve bombalamalardan öldüğünü bildirdiler. Ayrıca yardım kamyonlarına yapılan umutsuz saldırılara ve artan fiyatlara işaret ettiler.

Şaşkınlığını sosyal medyada dile getiren Rula Ganim, “Hangimiz halkımızın açlıktan ölmesini beklerdik? Bu fikir daha önce kimsenin aklına geldi mi?” diye sordu.

Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Gıda Programı (WFP) İcra Direktörü Yardımcısı Carl Skau, yardım kamyonlarının kavşaklarda yavaşlamaları nedeniyle, çaresizlik yaşayan vatandaşlar tarafından durdurulma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını kaydetti. Cumartesi günü Reuters'a konuşan Skau, “Nüfusun yarısı açlıktan ölüyor. 19 kişiden dokuzu her gün yiyeceğe ulaşamıyor” ifadelerini kullandı.

Misilleme korkusuyla isminin yayınlanmamasını isteyen bir Filistinli, cep telefonu aracılığıyla Reuters'a yaptığı açıklamada, üç gündür yemek yemediğini, çocuklarına ekmek alabilmek için yalvarmak zorunda kaldığını söyledi. “Güçlü gibi davranıyorum ancak her an onların önünde yıkılmaktan korkuyorum” ifadelerini kullandı.

Geçen hafta, 1 Aralık'ta ateşkesin bozulmasının ardından güneye kara harekatı başlatan İsrail, o zamandan bu yana doğudan Han Yunus'un merkezine doğru ilerledi. Savaş uçakları batıdaki bölgelere saldırıyor.

Fotoğraf Altı: İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki el-Megazi Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısı ardından evlerin enkazını inceleyen iki Filistinli. (EPA)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki el-Megazi Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısı ardından evlerin enkazını inceleyen iki Filistinli. (EPA)

Silahlı unsurlar ve bölge sakinleri dün yaptıkları açıklamada, savaşçıların İsrail tanklarının şehrin batısına ilerlemesini engellediğini, kuzey Gazze'de İsrail güçleriyle çatıştığını söyledi. İsrail, burada görevlerinin büyük ölçüde tamamlandığını aktardı.

Onlarca Hamas savaşçısının teslim olduğunu açıklayan İsrail, diğerlerini de kendilerine katılmaya çağırdı. Hamas hareketinin askeri kanadı, İsraillilerin barınaklara sığındığı Tel Aviv'e roket atıldığını duyurdu.

1,9 milyon kişinin yani Gazze nüfusunun yüzde 85'inin yerinden edildiğini belirten BM yetkilileri, güney bölgelerdeki yaşam koşullarını dayanılmaz olarak nitelendiriyor.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres pazar günü yaptığı açıklamada, yakın zamanda kamu düzeninin tamamen çökebileceğini, salgın hastalıklar ve Mısır'a kitlesel göçe yönelik baskının artması gibi kötü bir durumun ortaya çıkabileceğini ifade etti.

İsrail ise Gazze Şeridi'ni boşaltmak istediği iddialarını yalanlıyor

BM Yakın Doğu'daki Filistin Mültecilerine Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini cumartesi günü kaleme aldığı makalede, Gazzelileri sınıra giderek daha da yaklaştırmanın Filistinlileri Mısır'a nakletme girişimlerine işaret ettiğini vurguladı.

Mısır sınırı sıkı bir şekilde güçlendirilmiş, ancak Hamas savaşçıları bu sıkı kuşatmayı kırmak için 2008'de duvarda delikler açmıştı. Yiyecek ve diğer malları satın almak için sınırı geçen Gazzeliler ardından ise hızla geri döndü. Hiçbiri kalıcı olarak ayrılmadı.

Fotoğraf Altı: Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta evler, İsrail saldırıları sonucu yıkıma uğradı. (AFP)
 Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta evler, İsrail saldırıları sonucu yıkıma uğradı. (AFP)

Mısır, Gazzelilerin geri dönemeyecekleri korkusuyla bu kez topraklarına girmelerine izin vermeyeceği uyarısında bulunmuştu.

İsrail'in 1948'de kurulmasının ardından Filistinlilerin büyük bir kısmını misafir eden Ürdün, pazar günü İsrail'i ‘Gazze'yi Filistinlilerden boşaltmaya çalışmakla’ suçladı.

İsrail Hükümet Sözcüsü Eylon Levy, söz konusu suçlamayı açık ve asılsız olarak nitelendirerek, ülkesinin 7 Ekim katliamını gerçekleştiren canavarlara karşı kendisini savunduğunu, onları adalete teslim ettiğini savundu.

İsrail istatistiklerine göre 7 Ekim'de bin 200 kişiyi öldüren Hamas silahlı unsurları 240 kişiyi ise rehin aldı. Ateşkes sırasında yaklaşık 100 rehine serbest bırakıldı.

İki küçük kızıyla birlikte serbest bırakılan Sharon Aloni Cunio, Reuters'a verdiği demeçte, eşinin hayatta olmadığına dair kötü bir haber almaktan korktuğunu söyledi.

İsrail, 2007'den bu yana Gazze Şeridi'ni yöneten ve İsrail'i yok etmeye çalışan Hamas hareketini ortadan kaldırma sözü verdi.

Gazze Sağlık Bakanlığı, 7 Ekim'den bu yana Gazze'de en az 18 bin 205 Filistinlinin öldürüldüğünü, 49 bin 645 Filistinlinin yaralandığını bildirdi. Ölü sayısı Gazze'nin kuzeyini kapsamıyor. Bölgede ve başka yerlerde yaşayanların çoğu enkaz altında mahsur kaldı.

Tahliye talimatlarının bölge sakinlerini korumaya yönelik tedbirler arasında yer aldığını belirten İsrail, Hamas militanlarını sivilleri canlı kalkan olarak kullanmak ve insani yardımları çalmakla suçluyor. Hamas ise bunu reddediyor.

İsrail ordusu Hamas'ı Cebaliye’deki UNRWA tesislerinde silah saklamakla suçladı. Hamas'a bağlı silahlı kişilerin Gazze Şehri'ndeki Şucaiyye bölgesinde insanları dövdüğünü ve yardımları aldığını gösterdiğini iddia ettiği bir video kaydı yayınladı.

İsrail, Hamas’ın saldırılarının artmasına neden olacağından endişelendiğini söyleyerek yardımların çoğunun Gazze'ye ulaşmasını engelledi.

İsrail'in, savaştan önce yardımların çoğunun geçtiği Kerem Şalom geçiş noktasını açmak için çalıştığını öne süren Levy, Mısır'dan bireylerin geçişi için belirlenen geçişin engellenmesinden uluslararası kuruluşları sorumlu tuttu.

İsrail işgali altındaki Batı Şeria'da ve komşu Ürdün'de çoğu dükkan ve işletme, Filistinlilerin grev çağrılarına yanıt olarak kepenklerini kapattı. Ancak bu grevin İsrail üzerindeki etkisi net değildi.

Gazze Sağlık Bakanlığı, dün gece Han Yunus'ta 32 Filistinlinin öldürüldüğünü açıkladı. Hamas'ın askeri kanadı, iki İsrail tankını füzelerle vurduğunu, ayrıca İsrail kuvvetlerine havan topu attığını duyurdu.

İsrail, bölge sakinlerinden Deyr al-Balah bölgesindeki bilinen barınaklara doğru hareket etmelerini istedi. Sağlık yetkilileri, Mescid-i Aksa Şehitleri Hastanesi'nde 40 kişinin öldüğünü bildirdi.

Sağlık görevlileri ayrıca İsrail'in hava saldırısında Refah'taki bir evde dört kişinin öldüğünü aktardı. Burası, İsrail'in Filistinlilerin gitmesi gerektiğini söylediği Mısır'a yakın iki bölgeden biri sayılıyor.



Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
TT

Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)

Hamas Hareketi ve İsrail’den müzakereciler Katar’ın başkenti Doha'da Gazze'de ateşkes konusunda dolaylı müzakerelere başlamaya hazırlanırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ordusundan Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını istedi.

Netanyahu'nun adamları, cumartesi akşamı savaşı yönetmek için yapılan güvenlik toplantılarında yaşananları sızdırdılar. Toplantıda şiddetli tartışmalar, bağırışmalar ve masaya vurmalar yaşandığını söylediler. Ayrıca Başbakan’ın Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'e Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını ve ateşkesin ilan edilmesi muhtemel görünen Washington ziyaretinden döndükten sonra kendisine sunması talimatı verdiğini aktardılar.

İsrailli analistler bu sızıntının amacına ilişkin farklı görüşlere sahipler. Bazıları, bunun sadece ‘Hamas liderliğine Doha turunda önerileri kabul etmesi için son anda baskı yapmayı amaçladığını’ bazıları ise Netanyahu'nun ‘hükümetin kendisine Gazze'yi işgal etmesi ve Filistinlilere karşı şiddetli operasyonlarının dozunu artırması için baskı uyguladığını sızdıran ordu kademesine öfkesini göstermeyi amaçladığını’ söylediler.

Üçüncü bir analist grubu ise bu gidişatın ‘hükümetin ateşkesi reddetme tutumunun gerçeğini’ yansıttığı görüşündeydi.

Birden fazla sebep

Ancak tüm bu nedenlerin bir araya gelmesi Netanyahu'nun Zamir'den taleplerinin arkasında yatan neden gibi görünüyor. Netanyahu, Hamas'a baskı uygulayarak kalıcı ateşkes şartından vazgeçmesinin yanı sıra (Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in temsil ettiği) Dini Siyonizm akımının hükümetten çekilmemesi için işgal ve sürgün tehdidini masada tutmak ve böylece sağcı tabanını memnun etmek istiyor.

Jfkfjf
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Kudüs'ün eski kentinde dolaşıyor (Arşiv - Reuters)

Son olarak Netanyahu, ordunun kendini savunma konumunda kalmasını istiyor ve başarısızlıkla suçlanmaktan korkuyor. Ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump’a da Netanyahu’nun kendisi gibi ‘sadece güç yoluyla barış istediği’ mesajını veriyor.

Toplantıda neler oldu?

Toplantı, ateşkes anlaşmasına varılamaması durumunda askeri planların görüşülmesi üzerineydi. İsrail merkezli televizyon kanalı Kanal 12'nin haberine göre toplantı, İsrail ordusunun ‘Gideon'un Arabaları Operasyonu’nun hedeflerine ulaşmaya yaklaştığını açıklamasının ardından, ‘savaşın, rehineleri kurtarma ve Hamas'ı hezimete uğratma hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla siyasi düzeyde sunacağı çeşitli olasılıkların ve planların ortaya çıkmasının ardından gerçekleşti.

Kanal 12, toplantıda Başbakan Netanyahu ile Genelkurmay Başkanı Zamir arasında sert bir tartışma yaşandığını, bakanlar Ben Gvir ve Smotrich'in ise başbakanı desteklediğini bildirdi.

Ben Gvir ve Smotrich'in Genelkurmay Başkanı'nı siyasi düzeydeki tavsiyeleri uygulamamakla suçladığını aktaran Kanal 12, Genelkurmay Başkanı'nın ise “Gazze'de oyalanacak zaman yok... Sözlerinize dikkat edin. Savaşlarda askerler ölüyor” şeklinde yanıt verdiğini kaydetti.

Toplantı sırasında Netanyahu'nun sesini yükselterek masaya yumruğunu vurduğunu ve Gazze halkı için geniş çaplı bir tahliye planı hazırlanarak onların Gazze'nin güneyine yerleştirilmesini talep ettiğini iddia eden Kanal 12’ye göre Netanyahu, “Taviz vermeyeceğim. Hamas hiçbir koşulda Gazze'de kalmayacak” dedi.

Kanal 12 ayrıca Genelkurmay Başkanı Zamir’in İsrail'in Gazze halkı üzerinde kontrolünü sürdürmesine karşı çıktığını ve kontrolün kaybedileceği konusunda uyardığını bildirdi.

İsrail Genelkurmay Başkanı toplantıda, “Askeri yönetim mi istiyorsunuz? İki milyon aç ve aşağılanmış insanı kim yönetecek?” diye sordu. Bunun üzerine Netanyahu yüksek sesle “Ordu ve İsrail Devleti” yanıtını verdi ve ardından “Askeri yönetim istemiyorum, ancak Hamas'ı hiçbir şekilde kabul etmeyeceğim” diye ekledi.

Zamir, Netanyahu'nun sözlerine “Bunu konuşmalıyız, bu konuda anlaşamadık. Aç ve öfkeli insanları kontrol etmek, kontrolün kaybedilmesine ve ordunun saldırıya uğramasına yol açabilir” diye yanıt verdi. Zamir ayrıca, bu planın İsrail ekonomisi ve toplumu üzerinde muazzam etkileri olacağını ve düzenli ve yedek kuvvetlerin konuşlandırılması açısından büyük kaynaklar gerektireceğini belirtti.

Netanyahu, toplantı sırasında Zamir'den, ABD Başkanı Donald Trump ile Gazze ve İran konusunda görüşmeler yapmak üzere Washington'a gittikten sonra geri dönene kadar Gazze Şeridi için tahliye planı hazırlamasını istedi. Netanyahu, hafta sonuna kadar Washington'da kalacak.

Zafer pozu arayışı

İsrail ordusu Gazze'deki operasyonlarını korkunç bir şekilde yoğunlaştırdı. Çünkü savaşı güçlü bir zafer pozuyla bitirmek istiyor.

Şimdiye kadar onun Lübnan, Suriye ve İran cephelerinde ‘başarılı’, ancak Gazze cephesinde ‘başarısız’ olduğu yönünde bir tablo ortaya çıktı. Savaşın Hamas'a ağır darbeler indirilmeden sona ermesini hayal edemeyen İsrail ordusu, Gazze'de şimdiye kadar elde ettiği başarıların hükümet tarafından siyasi kazanca dönüştürülmesi için yeterli olduğuna inanıyor.

Netanyahu’nun öfkesinin sebebi de tam olarak bu eğilim. Çünkü bu durum topu kendi sahasına atıyor. Oysa sorumluluğu başkalarına yükleme konusunda gerçek bir usta olan Netanyahu 7 Ekim 2023’ten bu yana görevden aldığı çoğu komutan ve güvenlik yetkilisiyle de aynısını yapmıştı.

Hem Netanyahu hem de Zamir, Hamas'ın İsrail askerlerinin hayatına kasteden operasyonlarını sürdürmesinden dolayı bir miktar hayal kırıklığı yaşıyor. Halbuki Hamas büyük suikastlara uğramış, kalesi olan Gazze ile halkı katliama ve yıkıma maruz kalmıştı.

Kcjfj
Gazze'de yaralanan bir İsrail askerini taşıyan İsrail Hava Kuvvetleri askerleri, Ocak 2024 (AFP)

Ancak Genelkurmay Başkanı Zamir, Gazze'deki başarısızlıkları diğer cephelerdeki kazanımlarla telafi etmenin mümkün olduğunu düşünüyor. Savaşı bu aşamada sona erdirmeyi tercih eden Zamir, “Gazze'de kalmak bir kumar ve dünyanın en güçlü orduları bile işgalci örgütlerle savaşamaz” diyor.

Bununla birlikte Zamir, farklı bir görüşe sahip olsa bile siyasi liderliğin emirlerine uymaya hazır olduğunu söyledi.

Sızıntılar öfkeye neden oldu

Ancak sorun şu ki, Netanyahu'nun hükümetteki arkadaşları, sadece Ben-Gvir ve Smotrich değil, Likud Partisi’nden milletvekilleri ve bakanlar da Netanyahu'nun açıklamalarıyla yetinmiyor ve bunları Beyaz Saray'da olacakları örtbas etme girişimi olarak görüyorlar.

Bu yüzden pazar günü Zamir ve Netanyahu'yu eşit şekilde eleştiren açıklamalarda bulunan Smotrich, “Kabinet’ten sızdırılan bilgiler, devletin güvenliğini tehdit eden kabul edilemez bir durumdur ve buna bir son verilmeli” ifadelerini kullandı.

Jgjfj
Netanyahu ve Smotrich Kabinet toplantılarından birinde (Reuters)

İsrail Maliye Bakanı Smotrich, eleştşirilerini şöyle sürdürdü:

“Gerçek şu ki tüm cephelerdeki büyük başarılara rağmen, insani yardımların Hamas'a ulaşmasını engellemek konusunda Genelkurmay Başkanı görevini yerine getirmiyor ve siyasi liderliği Hamas'a yardım ulaştırmaya zorluyor. Bu yardımlar savaş sırasında düşmanın lojistik tedarikine dönüşüyor. Tüm saygımla, eleştirilerim aynı zamanda savaşın sürdüğü aylar boyunca siyasi düzeyde alınan kararları uygulamaya koyamayan ve ordunun üst düzey komutanlarına dayatamayan Başbakan’a da yöneliktir. Bu kararlar, Hamas'ı ortadan kaldırmak ve rehineleri geri almaktı.”