Gazze Şeridi’ndeki askeri operasyonun başlangıcından bu yana İsrail güçleri, Hamas hareketinin siyasi ve askeri liderlerini hedef alan bir dizi suikast ve saldırı düzenledi. Bunun yanı sıra yüzde 70’i çocuk ve kadın olmak üzere 18 bin Filistinli, Şerid’deki akademik isimleri de etkileyen, benzeri görülmemiş yıkıcı bir savaşta öldürüldü.
Eğer İsrail istihbaratı şu ana kadar mevcut Ekim saldırılarının arkasında olduğunu söylediği Gazze’deki Hamas hareketinin lideri Yahya es-Sinvar’a ve El-Kassam Tugayları başkomutanı Muhammed ed-Dayf’a ulaşamadıysa da birçok önde gelen siyasi ve askeri lidere ulaştı.
İsrail, savaşın 67. gününe kadar üst düzey yetkililere ve Hamas siyasi bürosu üyelerine suikast düzenledi. Bunların başında İsrail’in finanstan sorumlu olduğunu söylediği Zekeriyya Ebu Muammer ve Cevad Ebu Şamala, yasi bürodaki ilk kadın Cemile eş-Şanti, hareketin Şura Konseyi’nin üst düzey yetkilisi ve başkanı Usame el-Mazini, hareketin liderlerinden ve kurucularından biri olan ve Yasama Konseyi başkan yardımcısı Ahmed Bahr bulunuyor.
El-Kassam Tugayları’nın kayıpları
El-Kassam Tugayları’na gelince İsrail, şu ana kadar Kuzey Tugayı Komutanı Ahmed el-Gandur’u, Kassam Tugayları’nın üçüncü adamı ve Cibaliye Taburu Komutanı Rafet Selman’ı, Beyt Lahya Taburu Komutanı Vail Receb’i, Şerid’in üst düzey füze birimi komutanı Eymen Siyam’ı öldürdü. Söz konusu isimler, 2014 yılında asker Oron Şaul’un yakalanmasından sorumlu olan Şucaiyye Taburu komutanı Visam Ferhat ve İslami Cihad’ın askeri kanadı Kudüs Seriyyeleri ve diğer örgütlerdeki yetkililer gibi tabur komutanları da dahil olmak üzere onlarca saha komutanıyla birlikte Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki tünelde tasfiye edildiler.
Ancak hedeflenen suikastlar, önde gelen siyasi yetkilileri hedef almaktan ziyade, çoğu Hamas hareketine bağlı en önde gelen bilim kurumu olan ve 1978 yılında kurulan İslam Üniversitesi’nde çalışan doktorları, mühendisleri, gazetecileri, yazarları, edebiyatçıları ve akademisyenleri etkiledi. İslam Üniversitesi, Filistin’in en önde gelen üniversitelerinden biriydi ve İsrail tarafından yerle bir edildi.
İsrail’in öldürdüğü bilim insanları
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre İsrail, başta Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Cibaliye kampında kaçtığı bir binada ailesiyle birlikte İsrail tarafından öldürülen İslam Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sufyan Taye’yi öldürdü. Aile mensuplarından bir kısmı 2 Aralık’ta öldürülmüştü.
Taye, Gazze’deki İslam Üniversitesi’nin başkanı olmasının yanı sıra fizik ve uygulamalı matematik alanında da önde gelen bir araştırmacıydı ve 2021 yılında dünya genelindeki araştırmacılar arasında ilk yüzde 2 arasında yer almıştı. Genç Arap Bilim insanları için Abdul Hamid Şoman Ödülü’nü aldı.
Filistin Kültür Bakanlığı, Taye’nin her yıl prestijli bilimsel dergilerde yayınlanan bilimsel çalışmalar ve araştırmalar alanında önemli katkılar sağladığını ve 2023 yılında UNESCO Filistin’deki Fizik Bilimleri, Astrofizik ve Uzay Bilimleri Kürsüsü’ne atandığını belirtti.
11 Ekim’de İsrail, uluslararası hukuk ve Filistin meseleleri uzmanı olan ve ‘İsrail’e nasıl dava açarız?’ başlıklı kitabın yazarı Dr. Said Talal ed-Dahşan ve ailesini öldürdü. Söz konusu kitap, İsrail ve liderlerinin nasıl yargılanması gerektiğine değiniyor.
İsrail ayrıca, İslam Üniversitesi eski Rektörü Prof. Dr. Muhammed Şabir’e de 14 Kasım’da Gazze’deki evinde suikast düzenlemiş ve ailesinden çok sayıda kişi öldürülmüştü. Şabir, Gazze’nin önde gelen bilimsel isimlerinden biri ve ABD’deki Marshall Üniversitesi'nden bir mikrobiyolog. Şabir, İslam Üniversitesi’nde öğretim görevlisiydi. Fen Fakültesi Tıbbi Analiz Anabilim Dalı’nda Yardımcı Doçentlik kadrosuna atanıncaya kadar kademe kademe yükseldi, ardından Anabilim Dalı Başkanlığı’na atandı. Daha sonra 1993 yılında Üniversite Rektörlüğü görevini üstlenene kadar Fen Fakültesi Dekanı olarak görev yaptı. Üniversite başkanlığı döneminde tıbbi analiz alanında 15’ten fazla araştırma makalesi tamamlayarak Ağustos 2005’te emekli oldu.
2006 yılında Hamas ve El Fetih hareketleri, Şabir’in iki harekete de yakın olması nedeniyle, onu on birinci Filistin hükümetinin başbakanlığına aday gösterme konusunda uzlaşı sağladı, ancak o dönemde hükümeti kurma çabaları başarısızlıkla sonuçlandı.
Hamas Yargı Dairesi Başkanı
Hamas Hareketi, 17 Ekim’de, İsrail’in Gazze Şeridi’nin merkezindeki Nuseyrat kampına düzenlediği hava saldırısında hayatını kaybeden hareketin Yargı Başkanı Prof. Dr. Tayser İbrahim’in yasını tuttu. Dr. İbrahim bir üniversite profesörüydü ve daha önce İslam Üniversitesi’nde Şeriat ve Hukuk Fakültesi Dekanı olarak görev yapmıştı.
İsrail ayrıca, 22 Ekim’de Han Yunus’taki evlerine düzenlenen bombalı saldırıda İslam Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İbrahim el-Astal’ı, eşini ve aile üyelerini de katletti. Matematik müfredatı ve öğretim yöntemleri alanında araştırmacı olan Astal, İslam Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı ve İslam Üniversitesi Eğitim ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi’nin Genel Yayın Yönetmeni olarak çalıştı. Ayrıca yerel ve uluslararası dergilerde Arapça ve İngilizce olarak çok sayıda araştırma makalesi yayımlandı.
Tıpkı İslam Üniversitesi, el-Ezher Üniversitesi, el-Aksa Üniversitesi ve El-Kudüs Açık Üniversitesi’nde olduğu gibi, çeşitli Filistin üniversitelerindeki önde gelen öğretim görevlileri de İsrail’in füzelerinden kurtulamadı. Söz konusu üniversitelerin binalarının çoğu ve tüm fakülteleri yıkıldı. Bu ayın başında evlerini hedef alan hava saldırısında Dr. Hitam el-Vasifi, eşi Dr. Mahmud Ebu Daf ve aile üyeleri öldürüldü.
Fizik alanında profesörlüğe sahip olan Vasifi, İslam Üniversitesi Fen Fakültesi Dekan Yardımcısı olarak görev yaparken, kocası Ebu Daf, İslam Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nin eski dekanıydı.
İsrail tarafından öldürülen akademisyenler arasında, dili dış dünyaya hitap etmek için kullanan, Gazze İslam Üniversitesi’nde İngiliz Edebiyatı Profesörü Dr. Rıfat el-Arîr de var. Öğrencileriyle ve diğer öncülerle birlikte, savaş altındaki Gazze Şeridi’ndeki Filistinlilerin yaşamı hakkında gerçekçi hikayeleri İngilizce olarak yayınlamak için ‘Biz Sayı Değiliz’ projesini hayata geçirmişti.
Gazze'deki gıda yardımı dağıtımına akın eden aç çocuklar (Arşiv-AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde Gazze İnsani Yardım Vakfı tarafından dağıtılan gıda paketini taşıyan bir çocuk (AFP)