Mısır-Katar arabuluculuk çabaları, Gazze’deki savaşı durdurma ve Gazze Şeridi’ne daha fazla yardım ulaştırma hususunda bir anlaşmaya varmak için zamana karşı yarışıyor. Bu sırada, Paris’te ABD’li ve İsrailli yetkililerin yanı sıra Mısır ve Katarlı yetkilileri de bir araya getiren ‘dörtlü bir toplantıya’ ilişkin bilgiler geliyor.
Fransız Haber Ajansı’na (AFP) konuşan bir güvenlik kaynağı, Gazze’deki krizi ele almak için Paris’in dörtlü bir toplantıya ev sahipliği yaptığını bildirdi. ABD Başkanı Joe Biden, cuma günü Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ve Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Beyaz Saray’ın açıklamasına göre Washington yönetimi, Hamas’ın Gazze’de tuttuğu esirleri serbest bırakmasına ilişkin müzakerelerde ilerleme kaydedilmesi yönündeki umudunu ifade etti.
CNN ağına konuşan bir ABD’li yetkili, ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Direktörü William Burns’un; İsrail dış istihbarat servisi Mossad’ın Başkanı David Barnea, Mısır İstihbarat Servisi Başkanı Abbas Kamil ve Katar Başbakanı Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile pazar günü Paris’teki toplantıya katıldığını söyledi.
El-Ehram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi'nden araştırmacı Dr. Said Ukkaşe’ye göre toplantı, geçici de olsa sükunete ulaşmak için baskı yapma girişimi çerçevesinde yapıldı. Şarku’l Avsat’a konuşan Ukkaşe, İsrail’in talepleri ile Hamas’ın istekleri arasındaki farkın, en azından şimdilik hızlı sonuç almayı zorlaştırdığını söyledi.
Ukkaşe, Hamas ‘büyük tavizler’ vermeden İsrail’in hemen ateşkes yapılmasına yanaşmayacağına dikkat çekmekle birlikte, özellikle Gazze Şeridi’ndeki rehinelerle bağlantılı büyük baskı kartlarına sahip olduğu için Hamas’ı şu anda hiçbir şeyin bu tavizleri vermeye zorlayamayacağını söyledi.
Öte yandan uluslararası ilişkiler uzmanı Dr. Tarık el-Berdisi, toplantıyı aktif tarafların bakış açılarını birbirine yakınlaştırma fırsatı olarak görüyor ve şu anda durumda köklü değişiklik yapabilecek tek gücün bir araya gelen taraflar olduğuna dikkat çekiyor.
El-Berdisi, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, bu istişarelerin günlük olarak ancak daha düşük seviyelerde devam ettiğini ve bunların yüksek düzeyde tutulmasının uygulanabilir önerilere ulaşma ve İsrail ile Hamas arasında fikirleri yakınlaştırma olasılığını yansıttığını belirtti.
ABD’nin The New York Times gazetesi dün (Pazar) yaptığı bir haberde, ABD’li müzakerecilerin Paris toplantısında, üzerinde tartışılan çerçeveyi oluşturmak üzere, İsrail ve Hamas’ın esirlerin serbest bırakılması hususundaki önerilerini kapsayan olası bir anlaşmanın taslağını hazırladıklarını kaydetti. Gazeteye göre taslak, önümüzdeki iki hafta içinde çatışmada dönüm noktasına yol açacak fiili bir anlaşmanın imzalanması ile sonuçlanabilir.
İsrail ve Hamas arasındaki taleplerin ortak bir paydada buluşamaması sebebiyle son zamanlarda arabuluculuk çabalarında birçok ‘aksaklık’ yaşandı. Tel Aviv, tam bir ateşkes olmadan Gazze’deki bütün ‘rehinelerin’ serbest bırakılmasını isterken, Hamas, rehinelerin serbest bırakılması için koşulsuz bir ateşkes talep ediyor.
Hamas liderlerinden İzzet er-Rişk, İsrail’in ‘rehinelerin Gazze’den güvenli bir şekilde geri dönmesini sağlamak için savaşını durdurması’ gerektiğini söyledi. Rişk, basına verdiği demeçte ‘bu konudaki her türlü erteleme ve oyalamanın, İsrail’in kendi ordusunun eliyle ve askeri operasyonları nedeniyle ölümünü duyurduğu kişilerin sayısını artırmaktan başka bir işe yaramayacağını’ vurguladı.
ABD’nin The Wall Street Journal gazetesinin dünkü haberine göre Mısırlı yetkililer hem İsrail hem de Hamas’a, tüm İsrailli esirlerin serbest bırakılması karşılığında Gazze Şeridi’nde dört aylık ateşkes ilan edilmesini içeren yeni bir teklifte bulunulduğunu söylediler.
Teklif, İsrail’in çok sayıda Filistinli tutukluyu serbest bırakması ve yardımların artırılması karşılığında, acil tıbbi bakıma ihtiyaç duyan çocuklar, kadınlar ve yaşlılar da dahil olmak üzere İsrailli esirlerin serbest bırakılması için ilk aşama olarak, İsrail saldırılarının altı hafta süreyle durdurulmasını içeriyor.
ABD gazetesine göre yeni teklif, Hamas’ın, Gazze Şeridi’ne yönelik saldırıları kesin olarak durduracak kapsamlı bir anlaşmaya varma olasılığına ilişkin uluslararası garantiler almasını da içeriyor. Teklifin ayrıntılarına bakıldığında, Mısır’ın geçen ay öne sürdüğü girişime oldukça benziyor.
Tarık el-Berdisi, ateşkese yönelik tüm girişimlerin detaylarında benzerlik olduğuna ve gerek Hamas gerek İsrail tarafının taleplerinin çıtasının yükselmesi çerçevesinde uygulanabilir bir vasata ulaşmak için zaman zaman değişiklikler yapıldığına dikkat çekti.
El-Ehram merkezinden bir uzman ise hiçbir tarafın feragat edemeyeceği ‘kırmızı çizgiler’ olduğuna dikkat çekiyor. Uzmana göre İsrail, esirlerin dosyasında ilerleme sağlanmadan ateşkesi kabul etmeyecektir. Hamas ise Gazze’deki siyasi varlığını garantiye almadan siyasi çözüme yönelik bir anlaşmayı kabul etmeyecektir. Dolayısıyla, çatışmanın iki tarafının farklı talepleri göz önüne alındığında, bir çözüme ulaşmak hala uzak görünüyor.
Han Yunus'ta bir yardım kuruluşunun aşevinden yiyecek almak için çocuklarla birlikte bekleyen yaşlı bir Filistinli kadın (AFP)
ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'ndan aldıkları yardımı taşıyan Filistinliler (DPA)
