Mısırlılar neden gümüşü tercih ediyor?

Külçe gümüş (Reuters)
Külçe gümüş (Reuters)
TT

Mısırlılar neden gümüşü tercih ediyor?

Külçe gümüş (Reuters)
Külçe gümüş (Reuters)

İmân adlı 40 yaşındaki öğretmen, okuldaki meslektaşlarıyla katıldığı bir dernekten toplu tasarruf yöntemi ile aylarca maaşından kesilerek toplanan 30 bin cüneyh (Mısır lirası egp) ile bir altın cüneyh alabileceğini görünce şaşırdı. Ancak bir arkadaşı ona cüneyh’in değerindeki düşüşe ve Mısırda altın fiyatlarındaki dalgalanmaya karşı riskten korunmak için "külçe gümüş" almasını tavsiye etti.

İman, Şarku'l Avsat'a, “geçen Kasım ayında 29  bin cüneyh değerinde üç adet 750 gramlık gümüş külçe satın aldım" ve ‘unutulan servet’teki artışla birlikte bunların değeri artık 33 bin cüneyhin üzerine çıktı” dedi.

Daha fazla devalüasyon beklendiği bir ortamda, cüneyhin değerindeki düşüşten kaçınmak için gümüş, Mısırlılar için bir sığınak olarak altınla ortak haline geldiği görülüyor.

Şarku’l Avsat’ın Reuters haber ajansından aktardığı habere göre gözlemcilerin "gerçekçi olmayan" olarak tanımladığı fiyatlardaki artışa tanık olunan gümüşün, Mısırlılar tarafından altına alternatif olarak tercih edildiği görülüyor. Reuters haberinde, Mısırlıların kâğıt parayı altın, döviz ve gayrimenkul satın alarak (cüneyhin değeri 2022'nin ilk çeyreğinden bu yana yarıdan fazla düştükten sonra) yatırım değerine aktardıkları ancak daha az paraya sahip olanların gümüşe yatırım yaptıkları ifade edildi.

Mısır Kuyumcular Sendikası Başkanı George Michel, gümüş alımına yönelmeyi kâğıt paranın değer kaybetmesiyle eş zamanlı olarak altın piyasasında yaşanan “kaos” durumuna bağladı ve Şarku'l Avsat'a: “Talep mücevheri değil külçe gümüşü etkiledi çünkü gümüşün değeri küçük yatırımcıya uygun. Dünya çapında altın ve gümüşün yükselişiyle aynı zamana denk gelen Mısır’daki değerlerinin yükselmesi sınırlı miktardaki parayla yatırım yapmak için güvenli bir sığınak haline geldi. Gümüşe yönelme yeni bir olgu değil. Yaklaşık bir yıldır gümüş piyasası gözle görülür bir yükselişe sahne oldu ama altın kadar bilinmeyebilir” dedi.

Gümüş fiyatları, 2023 yılı başında 18,68 cüneyh olan gram fiyatına kıyasla iki kat artışla 999 gram saf gümüşün fiyatının 46,27 cüneyhe ulaşmasının ardından geçtiğimiz yıl dikkat çekici bir artışa sahne oldu. El sanatlarına olan talebin azalmasına rağmen bu durumu piyasada bir hareketlenme olarak değerlendiren Michel: "Gümüş sektörü, yatırıma gerek olmadığı düşünülerek uzun süre ihmal edildi, ancak geçtiğimiz yıl küresel fiyattaki yükselişin arkasında külçe alım satımına sahne oldu" dedi.

Kahire'de, özellikle de gümüş endüstrisiyle ünlü El-Hüseyin ve Han el-Halili bölgelerinde çok sayıda dükkânı olan gümüş tüccarı Muhammed Fevzi, yüksek fiyatların ve cüneyhin değerindeki düşüşün gümüşün değerini geri getirdiğine inanıyor. Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada: "Son yıllarda gümüş sanayisi bazı tüccarları piyasanın dışına itecek şekilde çöküyordu, ancak cüneyhin değerindeki düşüş ve altın piyasasındaki dalgalanmanın ekonomik sonuçları dikkatleri külçe gümüş yatırımına yöneltti. İyileşen bir piyasadan bahsettiğimiz ve uyum sağlamak amacıyla yatırım davranışlarının geliştiği doğru, ancak Mısırlılar hâlâ sarı metale takılıp kalıyor" dedi.  Fevzi’nin mağazasından gümüş takı satın alan yirmili yaşlarındaki genç bir kadın olan Sarah da aynı fikirde ve şöyle diyor: "Mücevher olarak gümüşü seviyorum ama altına yatırım yapmayı tercih ediyorum çünkü artış oranları hızlı ve garantili. Daha önce gümüş satmayı hiç düşünmemiştim.”

Mısır'daki altın piyasası, geçtiğimiz yıl boyunca gram fiyatında rekor seviyelere tanık oldu; öyle ki, Ticaret Odaları Federasyonu Altın Bölümü piyasa fiyatlarının "gerçek dışı" düzeyde manipülasyona tanık olduğunu belirterek bu duruma karşı uyarıda bulundu. Ancak bu durum Mısırlıların riskten korunma amaçlı altın alma taleplerini olumsuz etkilemedi. Reuters’in Dünya Altın Konseyi'nin yıllık raporundan aktardığına göre Mısır'da altın ve külçeye olan talep 2022-2023 yılları arasında yüzde 57,8 arttı. Gram altının fiyatında benzeri görülmemiş yükselişler yaşanırken, bu durum bir önceki dönemde ticaretin birden fazla kez durmasına neden oldu. Ekim 2022'de cüneyh altın yaklaşık 11 bin cüneyh civarında seyrederken, bugün fiyatı yaklaşık 30 bin cüneyhe yükseldi.

Gümüş piyasasının geleceğine ve bir yatırım seçeneği olma beklentileriyle ilgili olarak Kuyumcular Sendikası başkanı: “Bir sonraki aşamada gümüş, özellikle altın yükselişinin paralel gitmesi nedeniyle Mısır pazarında bir rakip haline gelecek. Sonra sarı metale duyulan güven (fakirlerin altınına) kadar uzanacak. Gümüşün yatırım aracı olarak öne çıkan özelliği, tıptan güneş enerjisine, otomotivden otomotive kadar pek çok sektörde kullanılan bir metal olmasıdır" dedi.

Mısır Merkez Bankası verileri enflasyonda düşüşe işaret etse de, Mısır emtia fiyatlarında zam dalgasına tanık oluyor. Geçtiğimiz perşembe günü Merkez Bankası, Mısır'da yıllık bazda çekirdek enflasyon oranının aralık ayındaki yüzde 34,2'den ocak ayında yüzde 29'a düştüğünü açıklamıştı.

Doların resmi fiyatı 1 dolar 30,9 cüneyh olarak istikrara kavuşurken, Mısır ile İMF arasında Mısır turizm bölgelerinde beklenen yatırımlara paralel olarak yeni bir kredi konusunda kısa zamanda anlaşmaya varılacağı yönündeki söylentilerden sonra piyasada dalgalanma yaşandı.



Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

TT

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Amerikan yönetimi Sudan’daki çatışmanın taraflarına ülkedeki savaşı durdurmaya yönelik bir yol haritasını kabul ettirmeye çalışırken, ABD ve Sudanlı kaynaklar, Port Sudan yönetiminin Rusya’dan silah desteği almak için Moskova ile temas kurduğunu bildirdi. Kaynaklara göre Port Sudan, gelişmiş silahlar karşılığında Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma imkânı ve maden ile altın yatırımları teklif etti. Bu durum, Sudan’daki savaşın, küresel ölçekte kritik öneme sahip deniz geçişlerinden birinde, ABD baskıları ile Rusya’nın cazip teklifleri arasında daha geniş bir güç mücadelesine dönüşmesi riskini artırıyor.

Bu gelişmelerle eş zamanlı olarak, ABD’nin Sudan’da ateşkes için hazırladığı yeni öneriye ilişkin daha fazla ayrıntı ortaya çıktı. Teklifin, İslamcı akım ve Müslüman Kardeşler’i dışarıda bırakan, askeri, insani ve siyasi alanları kapsayan üç paralel yol haritası içerdiği belirtildi.

Rusya için deniz üssü ve altın

ABD’nin yoğun diplomatik girişimleri sürerken, Wall Street Journal dün yayımladığı haberinde, geçici başkent olarak Port Sudan’ı kullanan hükümetin Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma ve maden ile altın alanlarında yatırım yapma teklifinde bulunduğunu aktardı. Habere göre bu teklif, Sudan ordusunun Rusya’dan gelişmiş silahlarla yeniden donatılması karşılığında yapıldı.

fvbg
Kızıldeniz'deki Port Sudan limanı (Getty Images)

Gazetenin adını vermediği Sudanlı yetkililere dayandırdığı habere göre, Sudan’ın Rusya’ya ilettiği teklif, 25 yıllık bir anlaşmayı kapsıyor. Buna göre Rusya, Port Sudan Limanı’nda veya Kızıldeniz kıyısındaki başka bir deniz tesisinde, aralarında nükleer güçle çalışan savaş gemilerinin de bulunduğu dört deniz unsurunu ve en fazla 300 askeri konuşlandırabilecek.

Amerikan gazetesi, böyle bir üssün Rusya’ya Süveyş Kanalı üzerinden geçen ve küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturan deniz hattını izleme imkânı vereceğine dikkat çekti.

ABD uyarısı

Gazete ayrıca, üst düzey bir ABD yetkilisinin, Port Sudan ya da Libya’da kurulacak bir Rus askeri üssünün Moskova’nın güç kullanma kapasitesini artırabileceği ve daha az kısıtlamayla hareket etmesine yol açabileceği uyarısında bulunduğunu aktardı. Emekli Tümgeneral Mark Hicks’in değerlendirmesine göre ise böyle bir deniz üssü, Rusya’nın uluslararası konumunu güçlendirecek ve bölgedeki nüfuz alanını genişletecek.

fv
Sudan Ordusu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Bu gelişme, Port Sudan’daki askeri yönetimin yeni silah kaynakları arayışını sürdürdüğü bir dönemde ortaya çıktı. Gazetenin adını açıklamadığı bir Sudanlı yetkili, ülkenin gelişmiş silah sistemlerine ve hava savunma kapasitesine ihtiyaç duyduğunu, ancak bu tür bir anlaşmanın ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile sorun yaratabileceğini belirtti.

Gazetenin değerlendirmesine göre Washington, savaşı durduracak ve sivil yönetime geçiş sürecini başlatacak bir yol haritasına odaklanırken, Port Sudan yönetimi ise Rusya ile yakınlaşmanın getireceği askeri ve ekonomik kazanımları önceliklendiriyor.

Ateşkes ve uluslararası mekanizma

Bu çerçevede, ABD’nin Sudan’da ateşkese yönelik yeni önerisine ilişkin ayrıntılar da ortaya çıkmaya devam ediyor. Al Arabiya’ya konuşan kaynaklar, teklifin askeri, insani ve siyasi başlıklardan oluşan üç paralel süreci kapsadığını ve İslamcı akım ile Müslüman Kardeşler’in bu süreç dışında tutulduğunu aktardı.

Mısır kaynaklarına dayandırılan habere göre, askeri başlık, ülke genelinde kapsamlı bir ateşkesi öngörüyor. Buna göre ateşkesten sonra geniş ölçekli bir insani operasyon başlatılacak, yardım kuruluşlarının erişimi sağlanacak ve temel hizmetler yeniden tesis edilecek. Ayrıca ateşkesi denetlemek üzere, sahada gözetim mekanizmalarına sahip bir uluslararası komite kurulması planlanıyor. Bu komite, insani koridorların güvenliğini sağlamak, sivilleri korumak ve olası ihlalleri takip etmekle görevlendirilecek.

cdfrgt
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Başdanışmanı Massad Boulos (AFP)

İnsani sürecin başarısı, ateşkesin kalıcılığına ve yardımın ülke geneline etkin biçimde ulaşmasına bağlanıyor. Buna göre sağlam bir ateşkes, insani operasyonların başlaması için temel koşul olacak; bu da yardım ekiplerinin erişimini kolaylaştırarak yerinden edilmiş kişiler ile mültecilerin güvenli dönüşü için gerekli ortamın hazırlanmasına katkı sağlayacak.

Siyasi sürece ilişkin öneri ise eski rejim mensupları ve İslamcılar hariç, sivil güçlerin öncülüğünde bir geçiş süreci öngörüyor. Bu süreç, ordunun ve Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) ateşkese onay vermesiyle eş zamanlı olarak başlayacak ve savaşın sonlandırılmasına giden yolun ilk adımını oluşturacak.

Askeri alanda kapsamlı reform

Yol haritası ayrıca kapsamlı bir askeri reform sürecini de içeriyor. Buna göre Sudan İslami Hareketi ve Müslüman Kardeşler çizgisine yakın isimlerin ordu ve güvenlik kurumlarından çıkarılması, silahlı grupların entegrasyonu ve iki tarafla birlikte savaşan milis yapılanmalarının tasfiyesi planlanıyor. Amaç, sivil otoriteye tabi, birleşik ve profesyonel bir ordu ile yeniden yapılandırılmış güvenlik kurumları oluşturmak. Bu süreçte karar merciinin ordu veya HDK olmayacağı özellikle vurgulanıyor.

Öte yandan, eylül ayında ABD’li arabulucu Massad Boulos tarafından sunulan planın, Sudan hükümeti ile HDK temsilcilerine ateşkes ve kapsamlı bir insani süreç önerdiği biliniyor. Ancak Boulos 25 Kasım’da her iki tarafın da plana henüz onay vermediğini açıklamıştı.

Boulos o dönemde yaptığı açıklamada, tarafların ateşkesi ‘ön koşul olmadan’ kabul etmesinin önemine dikkat çekmiş; bunun can kayıplarını azaltmak, siyasi sürecin yeniden başlamasını sağlamak ve ülkenin sivil yönetime geçişi için gerekli koşulları oluşturmak açısından kritik olduğunu ifade etmişti.


Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
TT

Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)

Papa 14. Leo'nun uçağı Beyrut'tan ayrılır ayrılmaz İsrail'e ait insansız hava araçlarının (İHA) yeniden şehrin semalarında uçmaya başlaması, ziyarete eşlik eden sakinliğin hesaplanmış, geçici ve ziyaretle ilgili kaygılarla dayatılan bir durum olduğunu gösteriyor.

İsrail Yayın Kurumu, Başbakan Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın, Lübnan'a yönelik İsrail tehditleri arasında, ABD elçisi Morgan Ortagus'la, Lübnan'ın başkenti Lübnan'a yapacağı ziyaret öncesinde bir araya geldiğini bildirdi.

Ayrıca İsrail ordusu sözcüsü Avichay Adraee, "X" hesabından paylaştığı videoda, "Hizbullah"ın 121. Birimi'nin, 2020'deki Beyrut limanı patlamasıyla ilgili ipuçlarını ortaya çıkarmak üzere oldukları için Joseph Skaff, Munir Ebu Racili, Joe Bejjani ve Lokman Slim olmak üzere dört önemli Lübnanlı ismin öldürülmesinin arkasında olduğunu söyledi.

Papa Leo, liman patlamasının yaşandığı yeri ziyaret ederek, patlamada hayatını kaybedenlerin ruhları için sessizce dua etti ve kendisini gözyaşlarıyla karşılayan, ellerinde sevdiklerinin fotoğrafları olan çok sayıda vatandaşla tokalaştı.


İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
TT

İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)

İsrail, Lübnanlı Hizbullah örgütünü, 2020 yılında Beyrut limanında meydana gelen ölümcül patlamada örgütün rolünü ifşa edebilecekleri gerekçesiyle çok sayıda Lübnan vatandaşını öldürmekle suçladı.

İsrail ordusunun dün yaptığı açıklamaya göre dört kurban, patlamanın Hizbullah'ın yüksek patlayıcı amonyum nitrat depolamasından kaynaklandığını ortaya koymuş olabilir.

İsrail ordusu, ölen kişilerin Hizbullah ile patlama arasında bir bağlantı olduğunu ileri süren gümrük memurları ve gazeteciler olduğunu iddia etti.

Bilgiler bağımsız kaynaklarca doğrulanamadı. Hizbullah daha önce patlamanın sorumluluğunu reddetmişti.

Ağustos 2020'de Beyrut limanında meydana gelen patlamada 200'den fazla kişi hayatını kaybetmiş, 6 bin kişi yaralanmış ve mahalleler yerle bir olmuştu.

Patlamaya, güvenlik önlemleri alınmadan yıllarca depolanmış yüzlerce ton yüksek patlayıcı amonyum nitrat neden oldu. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu, dünyanın en büyük nükleer olmayan patlamalarından biriydi.

Patlamadan bugüne kadar kimse sorumlu tutulmadı.

Soruşturma, öncelikle siyasi nüfuz, yargısal engeller ve yaygın yolsuzluk nedeniyle tıkandı.

Yetkililer soruşturmadan kaçıyor ve hâkimler engelleniyor.

Hükümet, yılın başında soruşturmayı yeniden başlatacağını duyurdu. Bu girişim, siyasi açıdan güçlü Hizbullah'ın İsrail'le savaş nedeniyle zayıflaması ve soruşturmaların yıllardır ilerlemesinin engellenmesiyle de desteklendi.