Uluslararası Af Örgütü, Cezayir'e halk hareketi tutuklularını serbest bırakma çağrısında bulundu

Yetkililerin ifade özgürlüğü ve barışçıl toplanma haklarını bastırmaya devam ettiği belirtildi

Cezayir’in çeşitli şehirlerinde gençlerin önderlik ettiği bir kare (Şarku’l Avsat)
Cezayir’in çeşitli şehirlerinde gençlerin önderlik ettiği bir kare (Şarku’l Avsat)
TT

Uluslararası Af Örgütü, Cezayir'e halk hareketi tutuklularını serbest bırakma çağrısında bulundu

Cezayir’in çeşitli şehirlerinde gençlerin önderlik ettiği bir kare (Şarku’l Avsat)
Cezayir’in çeşitli şehirlerinde gençlerin önderlik ettiği bir kare (Şarku’l Avsat)

Uluslararası Af Örgütü dün (Perşembe) Cezayir halk hareketinin beşinci yıldönümü münasebetiyle yaptığı açıklamada, Cezayir yetkililerine, ifade özgürlüğünü kullandıkları için tutuklanan ve yargılanan tüm tutukluları ‘derhal ve kısıtlama olmaksızın’ serbest bırakma çağrısında bulundu.

Açıklamada “Cezayir yetkilileri, Hirak hareketinin (halk hareketi) başlamasından 5 yıl sonra, protestoculardan, gazetecilerden veya sosyal medyada görüşlerini açıklayan kişilerden gelen muhalif sesleri hedef alarak ifade özgürlüğü ve barışçıl toplanma hakkını bastırmaya devam ediyor” ifadelerine yer verildi.

Uluslararası Af Örgütü Orta Doğu ve Kuzey Afrika Direktörü Heba Morayef, “Cezayir yetkilileri, yalnızca ifade, barışçıl toplanma ve örgütlenme özgürlüğü haklarını kullandıkları için gözaltına alınan herkesi derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakmalıdır” ifadelerini kullandı.

Fransız haber ajansı AFP tarafından aktarılan bildiride Morayef “İnsan hakları savunucularının, gazetecilerin, aktivistlerin, sendikacıların ve diğerlerinin haklarını kullanabilmeleri ve misilleme korkusu olmadan eleştirel görüşlerini özgürce ifade edebilmeleri sağlanmalıdır” dedi. Morayef, cesur Cezayir halkının siyasi değişim ve reformlar talep etmek amacıyla sokaklara çıkmasından 5 yıl sonra, yetkililerin korkunç baskı kampanyalarını yürütmeye devam etmesini bir trajedi olarak değerlendirdi. Dün merhum Cumhurbaşkanı Abdülaziz Buteflika’nın beşinci dönem adaylığını protesto etmek amacıyla 22 Şubat 2019'da patlak veren ve yaklaşık bir yıl boyunca haftalık yürüyüşlerle özgürlük ve demokrasi talebiyle yürütülen halk hareketinin başlamasının yıl dönümüydü. 2020 yılında Kovid-19 salgınının yayılması nedeniyle haftalık gösteriler durduruldu. Yetkililer daha sonra protestoların yeniden başlamasına izin vermedi. Örgüt bununla ilgili olarak “Yüzlerce kişinin keyfi olarak tutuklanıp gözaltına alınmasıyla barışçıl muhalefete yönelik baskılarını artırdı. Yetkililere yönelik eleştirileri nedeniyle onlarca barışçıl protestocu, gazeteci, aktivist ve insan hakları savunucusu parmaklıklar ardında kaldı” ifadelerine yer verdi. Ayrıca Cezayir yetkililere ‘Bu baskı ortamına son vererek, keyfi olarak gözaltına alınanların derhal serbest bırakılması için bir emir çıkararak ve barışçıl protestolara izin vererek Hirak protesto hareketinin beşinci yıldönümünü bir dönüm noktası haline getirme’ çağrısında bulundu.

Fotoğraf altı: Uluslararası Af Örgütü, Cezayir yetkililerinin, hareketin başlamasından 5 yıl sonra bile ifade özgürlüğü ve barışçıl toplanma haklarını bastırmaya devam ettiğini söyledi (Şarku’l Avsat)
Uluslararası Af Örgütü, Cezayir yetkililerinin, hareketin başlamasından 5 yıl sonra bile ifade özgürlüğü ve barışçıl toplanma haklarını bastırmaya devam ettiğini söyledi (Şarku’l Avsat)

Geçtiğimiz hafta, Fransız Le Monde gazetesi, 4 yılı aşkın barışçıl hareketin ardından, ‘rejimin son protesto izlerini yakalama çabalarını yoğunlaştırmasıyla Cezayir’deki siyasi iklimin kasvetli hale geldiğini’ belirtti.

Gazete “Hareketten baskıya... Cezayir yeni bir döneme giriyor” manşeti altında, bu baskı karşısında muhaliflerin kitlesel göçü seçtiğini ve büyük topluluklar halinde Cezayir’den kaçtığını belirtti. Ayrıca ‘Cezayir’in 2020 baharında başlayan halk hareketinin Kovid-19 kısıtlamaları kapsamında anti-sosyal adımlar nedeniyle ivme kaybetmesinin ardından hareketi destekleyenlerin, özellikle de mücadeleyi sürdürenlerin tutuklanmasının beklendiği, tam otoriter yönetim halinde olan bir ülke’ olduğu ifade edildi.

Aynı gazete binlerce kişinin Fransa’ya ve Avrupa’nın diğer yerlerine, hatta Kanada'ya sürgüne gitmeyi tercih ettiğini vurgularken, hapis ve sürgün gibi net bir denklemle karşı karşıya kalan muhalif Amira Bourawi meselesini hatırlattı.



Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
TT

Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)

Avrupa Komisyonu Eşitlik, Hazırlık ve Kriz Yönetimi Komiseri Hadja Lahbib bugün yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’nde uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planlarının, hayat kurtaran yardımların bölgeye ulaşmasını engelleyeceğini belirtti.

Lahbib, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Avrupa Birliği’nin (AB) tutumunun net olduğunu vurgulayarak, “Sivil toplum kuruluşlarının mevcut haliyle kayıt altına alınması yasasının uygulanması mümkün değil” dedi.

Lahbib, insani yardımların önündeki tüm engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı ve “Uluslararası insancıl hukuk, herhangi bir belirsizliğe yer bırakmıyor; yardımlar ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmalı” ifadesini kullandı.

İsrail medyası, hükümetin dün yaptığı açıklamaya dayanarak, Sınır Tanımayan Doktorlar, ActionAid ve Oxfam gibi onlarca insani yardım örgütünün lisanslarının iptal edileceğini ve bunların ‘terörle bağlantılı’ olduğu gerekçesiyle kapatılabileceğini duyurmuştu.

Bazı uluslararası yardım kuruluşları, kayıtlarının iptal edilmesi riskiyle karşı karşıya bulunuyor. Eğer 31 Aralık’a kadar İsrail makamlarının belirlediği yeni kriterlere uyum sağlamazlarsa, 60 gün içinde faaliyetlerini durdurmak veya Gazze Şeridi ve Batı Şeria’daki çalışmalarına kısıtlama getirmek zorunda kalabilirler.


Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
TT

Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)

Şarku’l Avsat Suriye devlet televizyonu El-İhbariyye'den aktardığı habere göre bugün (Çarşamba) Süveyda kentinde meydana gelen el bombası patlamasında bir kişi hayatını kaybetti, iki kişi yaralandı.


Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
TT

Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)

Gazze Şeridi'ndeki Hamas hareketi, iki yıl süren İsrail savaşı sırasında liderlerinin suikastlara kurban gitmesinin ardından bir dizi liderlik değişikliği yaşıyor. Bu durum, hareketin eski lideri olan ve Ekim 2024'te Refah'ta İsrail güçleriyle çıkan çatışmalarda beklenmedik bir şekilde öldürülen Yahya Sinvar'a yakın kişilerin daha fazla öne çıkmasına neden oldu.

Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas kaynaklarına göre, serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, siyasi büro üyesi ve savaş öncesinde hareketin medya departmanından sorumlu olan serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, kendisi ve Sinvar'a yakın bir dizi kişinin Gazze Şeridi'ndeki hareketi yönetmekle görevlendirilmesinin ardından, Gazze Şeridi'ndeki siyasi bürosunun başına geçti. Bu kişilerin çoğu, Şeridin güneyindeki Han Yunus'ta yaşıyor.

Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)

2011 Gilad Şalit esir takasıyla serbest bırakılan eski bir mahkum olan el-Amudi, Gazze Şeridi yönetiminin merkez figürü haline geldi. İsrail hapishanelerinde kaldıkları süre boyunca ve serbest bırakıldıktan sonra Sinvar'a çok yakındı ve sık sık toplantılarına ve diğer etkinliklerine eşlik etti.

Bazı kaynaklar, Gazze Şeridi'nde siyasi büro için gerçek bir seçim yapılmadığını, bunun yerine sürecin atama, onaylama ve istişare yoluyla yürütüldüğünü söylüyor.

Bazı kaynaklar operasyonun “iç yönetmelikleri ihlal ederek” gerçekleştirildiğini söylerken, diğerleri amacın “iç eksiklikleri gidermek” olduğunu ve “seçilenlerin hepsinin Tevfik Ebu Naim, Salah Ebu Şarik ve diğerleri gibi Sinvar'a yakın kişiler olduğunu” açıkladı.

Kaynaklar, el-Amudi'nin şu anda Gazze'deki Hamas içinde “devrim” olarak nitelendirilebilecek bir harekete öncülük ettiğini söylüyor. Özellikle İsrail saldırılarında yaralanan ilçe idari organlarının başındaki bazı yerel liderleri görevden aldı ve yerlerine atamalar yaptı. Savaş sırasında sorumluluklarının bir kısmından vazgeçen diğer kişiler için de aynı şeyi yaptı. Suikasta uğrayan, başka nedenlerle görevden alınan veya farklı görevlere atanan eski liderlerin yerine geçecek kişileri aramaya devam ediyor.

Bazı kaynaklara göre, bu adımlar Gazze Şeridi içindeki yerel Hamas liderlerinin yanı sıra yurtdışındaki liderler arasında da öfkeye yol açtı. Şeridin dışındaki siyasi büro üyelerinden bazıları yerel liderlere, "Olanlar kabul edilemez ve iç hukuka aykırıdır; önümüzdeki günlerde hareketin liderinin seçilmesini beklemeliyiz ki, bir yıl sonra yapılacak genel seçimlere kadar bazı bölgelerin liderliğindeki boşlukların geçici olarak doldurulması konusunda bir anlaşmaya varılabilsin" şeklinde bilgi verdi.

İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)

Kaynaklar, Gazze Şeridi'ndeki Hamas içinde siyasi düzeyde hüküm süren "kaosun" aksine, askeri kanadında istikrarlı bir durumun söz konusu olduğunu ve yeniden yapılanmanın sorunsuz ve sistematik bir şekilde devam ettiğini belirtiyor. İzzeddin Kassam Tugayları'nın yeni Genelkurmay Başkanı İzzeddin Haddad'ın savaş sırasında suikasta kurban giden veya öldürülenlerin yerine yeni atamalar yapmak üzere bir dizi toplantı düzenlediğini ve çeşitli kararlar aldığını ifade ediyorlar. Ayrıca, tüm taraflarla sürekli iletişim kurarak siyasi düzeydeki farklılıkların veya anlaşmazlıkların üstesinden gelmeye ve böylece her düzeyde istikrarı sağlamaya çalışıyor.

Kaynaklara göre Haddad, bazı bölgelerdeki tugay komutanları da dahil olmak üzere çeşitli liderlik pozisyonlarındaki boşlukları doldurmak için çalışırken, asıl komutanlarının suikast sonucu öldürülmesinin ardından bu tugayları yönetmek üzere atanmış diğer kişileri de görevde tutuyor.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu, İzzeddin Haddad'ın komuta ettiği Gazze Şehri Tugayı hariç, suikast sonucu öldürdü. Yerine Muhanned Receb atandı.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu suikastla öldürdü. Bunun istisnası, Muhannad Receb'ın yerine geçen İzzeddin el-Haddad'ın komutasındaki “Gazze Şehri Tugayı”ydı.

Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)

Çeşitli kanatları ve kademeleriyle Hamas, İsrail'in çeşitli kaynaklarını hedef alması sonucu mali krizden muzdarip olmuş durumda. Bununla birlikte, savaş sırasında veya sonrasında, farklı oranlarda ve zamanlarda da olsa, maaş ve ödenekleri tamamen kesmedi.

Gerçekte Hamas, 7 Ekim 2023 saldırısının ardından, 1987'deki kuruluşundan bu yana eşi benzeri görülmemiş son derece karmaşık bir dönemle karşı karşıya. Hareketin gözlemcilerine göre, Gazze Şeridi'ne sınır komşusu İsrail tesislerine ve kasabalarına yönelik saldırılarla başlayan bu saldırı, İsrail'i uzun süreli bir savaşa sürükledi.

Yazar ve siyasi analist Mustafa İbrahim, hareketin “askeri yenilginin, örgütsel tükenmişliğin, siyasi karmaşanın ve geleceği ile rolü hakkındaki varoluşsal kaygının iç içe geçtiği bir aşamaya girdiği” değerlendirmesinde bulunuyor.

İbrahim, İsrail savaşının, Hamas'ın siyasi büro üyelerinin ve Gazze Şeridi'ni yıllarca yöneten idari komitelerin başkanlarının çoğunu kaybetmesinin ardından, liderlik ve karar alma yapısını vurduğunu açıkladı. Bu durum, doldurulması kolay olmayan derin bir liderlik boşluğu yarattı ve hareket içinde geleceği ve bir sonraki aşama hakkında anlaşmazlıkları ortaya çıkardı: Bu bir yönetim aşaması mı, örgütsel hayatta kalma aşaması mı yoksa sadece uzun süreli bir krizi yönetme aşaması mı olacak?

Hamas'tan birkaç kaynak Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: "İşlerin iyi ve sorunsuz gittiğini söylemek mümkün değil. Birçok zorluk var ve yaşananlar, hiçbir şey bırakmayan ve hareketin liderlerinin çoğunun suikastına neden olan yıkıcı bir savaşın ışığında normal. Geniş bir liderliğe ve Filistin içinde ve dışında geniş bir halk tabanına sahip bir hareket için liderlik boşluğu normaldir ve bir yıl sonra kapsamlı seçimler yapılana kadar mevcut farklılıklar da normaldir."