HDK, Batı Kordofan'daki Sudan ordu garnizonunun kontrolünü ele geçirdi

İnsan hakları uzmanı sivillerin korunmasına vurgu yaptı

Hızlı Destek Kuvvetleri (AFP)
Hızlı Destek Kuvvetleri (AFP)
TT

HDK, Batı Kordofan'daki Sudan ordu garnizonunun kontrolünü ele geçirdi

Hızlı Destek Kuvvetleri (AFP)
Hızlı Destek Kuvvetleri (AFP)

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) kaynakları, Sudan ordusunun Batı Kordofan eyaletinin Kilik bölgesindeki 90’ıncı Tugay garnizonunun kontrolünü, ordu güçlerinin çatışmaya girmeden teslim olduğunu açıklamasının ardından ele geçirdiklerini bildirdi. Bu, Babanusa bölgesindeki 22’nci Tümen karargahına ait olan ve HDK saldırılarına karşı aylarca direndikten sonra, eyalette HDK tarafından ele geçirilen ikinci garnizon oldu.

Kilik bölgesindeki askeri üssün düşmesi, HDK'nin aynı eyalette bulunan el-Meyrem kentindeki askeri garnizonu ele geçirmesinden ve bu bölgedeki ordu güçlerinin Güney Sudan'a sığınmasından günler sonra gerçekleşti. HDK'ye bağlı hesaplar sosyal medyada garnizondaki ordu güçlerinin tüm askeri teçhizatlarıyla birlikte HDK'nin yanında yer aldıklarını ilan ettiklerini belirten video görüntüleri yayınladı.

Kaynaklara göre Batı Kordofan garnizonlarının peş peşe düşmesi, HDK'nin ordunun Babanusa kentindeki ana tümenini ele geçirmesinin ve ardından Kuzey Kordofan eyaletine ilerlemesinin yolunu açıyor. HDK, bu ayın başlarında petrol zengini Batı Kordofan eyaletinin başkenti el-Fula’nın kontrolünü ele geçirdi.

Öte yandan HDK saha komutanları, güçlerinin Sudan'ın merkezindeki stratejik Sennar eyaletindeki Singa ve ed-Dinder şehirleri ile çevre kasabalar üzerindeki kontrollerini sıkılaştırmasının ardından, önümüzdeki günlerde adı açıklanmayan büyük bir şehre saldırma tehdidinde bulundu. HDK, ülkenin güneydoğusundaki Mavi Nil eyaletinin eteklerinde olduklarını iddia ederek, onlarca askeri araç üzerindeki kuvvetlerinin videolarını yayınladı. Askeri uzmanlar, HDK'nin son hareketlerinin, Mavi Nil eyaletinin başkenti Damazin’e saldırmak üzere olduğuna işaret edebileceğini belirtiyor.

 Kuzey Kordofan’daki bir kampta olası gıda yardımı için kayıt yaptırmak üzere sıraya giren yerinden edilmiş kişiler (AFP)Kuzey Kordofan’daki bir kampta olası gıda yardımı için kayıt yaptırmak üzere sıraya giren yerinden edilmiş kişiler (AFP)

Sivillerin korunması

Sudan Egemenlik Konseyi üyesi İbrahim Cabir, ülkesinin, vatandaşlarına insani yardım ulaştırılmasını kolaylaştırmaya ve yardım ekipleri ile insani yardım alanında çalışan kuruluşların çalışanlarına vize vermeye kararlı olduğunu bildirdi.

Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki geçici hükümetin yerleştiği Kızıldeniz liman kenti Port Sudan'da Birleşmiş Milletler (BM) insan hakları uzmanı Rıdvan Nuveysar ile bir araya gelen Cabir, kendisine geçen yıl Nisan ayı ortasında savaşın patlak vermesinden bu yana Sudan'daki insani durum hakkında kapsamlı açıklama yaptı.

Şarku'l Avsat'ın Egemenlik Konseyi medyasından aktardığına göre toplantıda, sivillerin ordu ve HDK arasındaki silahlı çatışma eylemlerinden korunması, insani yardım ve yardım konvoylarının görevlerinin kolaylaştırılması ve ülkede insan haklarını ihlal edenlerin sorumlu tutuklanması gerektiğinin vurgulandığını belirtti.

Nuveysar ise Sudanlı yetkili ile yaptığı görüşmede, Sudan'daki insan hakları durumuyla ilgili tüm konuları gözden geçirdiğini ve bu konuyla ilgili tüm noktalarda şeffaflık ve açık sözlülükle öneri alışverişinde bulunduğunu bildirdi. BM uzmanı sivillerin korunması, insani yardım konvoylarının görevlerinin kolaylaştırılması, Sudan'da herhangi bir tarafça insan haklarını ihlal edenlerden hesap sorulması ve BM personelinin Sudan içinde hareket edebilmek için vize almalarının kolaylaştırılması gereğini vurguladı.

“Görüşme samimi ve ciddiydi” diyen Nuveysar, önümüzdeki günlerde bu alanda olumlu adımlar atılacağına dair umudunu dile getirdi. Sudan Egemenlik Konseyi üyesinden olumlu bir yanıt aldığını vurgulayan Nuveysar, “Yetkililerin, Sudanlı sivil toplum örgütleri, gazeteciler, avukatlar ve insani yardım kuruluşlarıyla iş birliği yapmaları ve hareketleri, eylemleri ve pozisyonları üzerindeki baskıyı kaldırmaları gerektiğini vurguladık” ifadesini kullandı.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.