Hamas Siyasi Büro Başkanı Yahya Sinvar'ın öldürülmesi, İsrail ile 2007'den bu yana bölgeyi kontrol eden Filistin hareketi arasındaki savaşın devam ettiği Gazze Şeridi'nin gelecekteki yönetimine ilişkin spekülasyonları yeniden alevlendirdi.
Filistinliler Gazze Şeridi'nin geleceğinin kendi meseleleri olduğu ve dışarıdan herhangi bir müdahaleyi kabul etmeyecekleri konusunda ısrar ederken, savaştan sonra Gazze Şeridi'nin yönetimine katılmak üzere birçok isim konuşuluyor.
İsrail'in planı ne?
İsrail, savaştan sonra Hamas'ın Gazze Şeridi'nin yönetiminde yer almasını reddediyor, ancak Gazze Şeridi'ni kendisinin yönetmek istemediğini de vurguluyor.
Hamas'ın Gazze Şeridi’ndeki lideri Yahya Sinvar, 13 Nisan 2022 (AP)
Buna karşılık, İsrail'de aralarında hükümet üyelerinin de bulunduğu aşırı sağcı isimler, İsrail'in 2005'te Gazze Şeridi'nden çekilmesinin ardından kaldırılan yerleşim yerlerinin geri verilmesini öneriyor.
İsrailli bir güvenlik kaynağı geçtiğimiz günlerde AFP'ye yaptığı açıklamada, “Ordu gerektiği sürece orada kalacak. Güvenlik sağlandıktan sonra bir sonraki adımı düşünmenin zamanı gelecek. Şu anki amaç, Gazze Şeridi'ni ele geçirmek değil” ifadelerini kullandı.
Bazı İsrail medya organları savaş sonrası dönemde uluslararası güçlerin katılımından söz ederken, bunun Gazze Şeridi'nin yeniden inşası için mali yardım mı, yoksa askeri varlık mı olduğunu belirtmedi.
Filistinlilerin rolü ne olacak?
Mahmud Abbas yönetimindeki Filistin Yönetimi Gazze Şeridi'nde bir varlık göstermeye çalışıyor ve hükümet çalışanlarının halen görev yaptığı belediyeler aracılığıyla varlığını sürdürüyor.
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu kürsüsünde (Reuters)
Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre bir Hamas lideri, hareketin savaşın sona ermesinin ardından kendisinin katılmayacağı ancak oluşumu konusunda kendisine danışılacağı bağımsız bir Filistin hükümetinin kurulmasını kabul ettiğini söyledi.
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas kısa süre önce yaptığı açıklamada, Gazze Şeridi'nin Filistin devletinin ayrılmaz bir parçası olduğunu ve Filistin devletinin sorumluluğu altında bulunduğunu belirterek, Gazze Şeridi'nin Batı Şeria'dan ayrılmasına yol açacak her türlü tedbiri reddetti.
Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nden (ECFR) Muhammed Şehade, 2007'den bu yana Gazze Şeridi'nde çalışan çok sayıda hükümet çalışanına ve Hamas'ın Gazze nüfusunun büyük bir kesiminden aldığı desteğe işaret ederek, ‘Filistin Yönetimi'nin Hamas olmadan Gazze Şeridi'nde faaliyet gösteremeyeceğini’ vurguladı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
Bu arada, Gazze ile Mısır arasında bulunan ve şu anda İsrail ordusunun kontrolü altında olan Refah Sınır Kapısı’nın yeniden açılması konusu, daha önce burada personeli bulunan Avrupa Birliği (AB) de dahil olmak üzere yabancı ortaklarla gayrı resmi olarak görüşülüyor.
Filistin Yönetimi bu sınır kapısında varlık gösterebilirse, ‘İsrail tankıyla’ girmekle suçlanmadan Gazze şehrine ulaşabilir.
Engeller neler?
İsrail'deki Avrupalı bir diplomat, “Sonun başlangıcıyla ilgili zorlu tartışmalara daha yeni başlıyoruz. İsrailliler Filistinli liderlerin ortaya çıkmasını istiyor ama bunu mevcut Filistin siyasi kanallarının dışında yapmaya çalışıyorlar” değerlendirmesinde bulundu.
Bazı diplomatik kaynaklar AFP'ye yabancı ülkelerin ya da Constellis (eski adıyla Blackwater) gibi özel güvenlik şirketlerinin bölgede güvenliği sağlama ihtimalinin tamamen varsayımsal olduğunu vurguladı.
Şehade, ‘Arap ülkelerinin tereddütlü olduğunu, zira güçlerinin silahlı Filistin direnişiyle karşı karşıya kalmasının halkları nezdinde iyi karşılanmayacağının farkında olduklarını’ belirtti.
Filistin toprakları konusunda uzman bir araştırmacı olan Xavier Guignard, “Kimse güvenlik ve siyasi sorunları olan karmaşık bir yeniden yapılanma sürecinin merkezinde yer almak istemiyor ve kimse İsraillilere bağışçı olmak istemiyor” şeklinde konuştu.
Noria Research araştırma kuruluşunda çalışan Guignard, İsrail ordusu orada olduğu sürece Gazze Şeridi'nde bir yönetim sistemi arayışının erken olduğuna inanıyor. Guignard, “Bu askeri bir işgal ve ne kadar süreceğini bilemeyiz” ifadesini kullandı.
Kamuoyu yoklamalarına göre İsrailliler bir Filistin devletinin kurulmasına her zamankinden daha fazla karşı çıkıyor ve Filistin Yönetimi'nin geri dönmesine sıcak bakmıyor.
Guignard sözlerini şöyle noktaladı: “Gazze Şeridi'nde güçlendirilmiş bir Filistin Yönetimi doğal bir tepki olacaktır. Ancak bu İsrailliler için bir kırmızı çizgidir ve Gazze Şeridi ile Batı Şeria'nın yeniden birleşmesine izin verecek siyasi bir çözüme benzeyecektir.”
Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Knesset oturumunda Başbakan Binyamin Netanyahu ile konuşuyor. (Arşiv- Reuters)