Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan'ın devrik Devlet Başkanı Ömer el-Beşir'in liderliğini yaptığı İslamcı Ulusal Kongre Partisi'ni savaşa girmemeleri ve iktidara dönme arayışlarına karşı uyardığı konuşmasına ilişkin yorum ve analizler çeşitlilik gösterdi.
Bazı analistler, Burhan'ın konuşmasını, İslamcıların iktidardaki varlığını reddeden dış dünyaya bir ‘güvence mesajı’ olarak değerlendirdi. Diğer bazı analistler de bunu savaşı destekleyen ittifak içindeki gizli çatışmanın kontrollü bir şekilde patlaması ya da İslamcıların iktidara dönmesinden ve ordu ile devletin kararları üzerindeki kontrollerinden endişe duyan sesleri susturmak için bir manevra olarak değerlendirdi. Analistler bu durumu, İslamcılar ile Burhan'ın şahsı arasındaki gerçek bir çatışmanın yansıması olarak yorumladı.
İslamcılar tarafından birçok tepki geldi. Ulusal Kongre Partisi cenahı da Burhan'ın konuşmasında belirtilenleri kınamakta gecikmedi. Parti tarafından yapılan açıklamada, “Burhan, iktidara geri dönmek istediğimiz yönünde bizi suçluyor. Bu suçlama, iktidardan barışçıl bir şekilde çekilmeye karar verdiğimiz Nisan 2019'da meydana gelen değişimle çelişmektedir” denildi.
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından aranan parti lideri Ahmed Harun'un imzasını taşıyan açıklamada, savaşın sona ermesinin ardından iradelerine el konulmasına izin vermeyecekleri sözü verilerek şöyle denildi: “Biz Sudan toplumunda derin kökleri olan bir partiyiz. Seçimlerle sona erecek bir geçiş döneminden bahsettiğimiz sürece, sandıkları memnuniyetle karşılarız. Sonrasında her olay hakkında konuşuruz.”
Manevra ve yatıştırma
Ordu Komutanı ile doğrudan karşı karşıya gelmekten kaçınmak için yapılan bir manevra ile tekrar bir açıklama geldi. Açıklamada bu sefer uzlaştırıcı bir vizyon benimsenerek, “Burhan'ın konumuna ve savaştaki mücadelesine büyük değer veriyoruz. Burhan'ın silahlı kuvvetlere liderlik etmesini takdir ediyoruz” denildi. Açıklamada ayrıca, savaş henüz bitmediği için safların birleştirilmesi çağrısında bulunuldu.
Ancak İslamcı hareket ve destekçileri, Burhan'ın konuşmasını ihanet olarak değerlendirdi ve geri çekmesini talep etti. Ulusal Kongre Partisi’ne yakın gazeteci el-Hindi İzzeddin, Burhan'ın konuşmasının anlamsız, gerekçesiz, mantıksız ve uygunsuz olduğunu söyledi. İzzeddin, Burhan’ın geçen ay bin 385 şehit veren İslamcıların rolünü ve fedakarlıklarını görmezden geldiğini söyledi.
Sosyal medya platformlarında dolaşan bir videoda İzzeddin, konuşmasının dış dünyaya güvence verme amacı taşıdığı iddialarıyla alay ederek Burhan'a şöyle seslendi: “Şu anda ABD tarafından cezalandırılıyorsunuz. Bu nedenle, sözde dış dünyaya güvence verilmesi anlamsızdır. Sudan halkının İslamcılara büyük saygı duyduğu ve iktidara dönmelerini umduğu gerçeği göz ardı edilmektedir.”
Ordunun yanında savaşan İslamcı taburlardan biri olan el-Bera Bin Malik Tugayı’nın komutanı el-Misbah Talha ise Burhan'ın konuşmasını küçümseyerek destekçilerine “Birinin çalışmalarımızı değerlendirmesini beklemiyoruz” dedi.
Sudan Kongre Partisi Siyasi Sekreteri ve Sivil Demokratik Güçler Koordinasyonu (Tekaddum) liderlerinden Şerif Muhammed Osman ise Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Burhan'ın ilk kez İslamcılara doğrudan saldırması, İslamcıların ordunun zaferlerini gasp etme ve kendilerine mal etme girişimlerini teyit etmektedir. Zira savaşları onlar yönetmekte ve zaferler elde etmektedir; kazanan ordu değildir” ifadelerini kullandı.
İslamcı lider ve vaiz Abdulhay Yusuf daha önce Türkiye'de katıldığı bir siyasi forumda zaferlerin ordu tarafından değil halk direnişi tarafından kazanıldığını ve Allah'ın bu savaşı İslamcı hareketin parlaklığını ve gücünü yeniden tesis etmek için çıkardığını ifade etmişti. İslamcı hareketin Burhan’a dindar olmadığı için kesinlikle güvenmediğini ve onun İslamcıları ortadan kaldıramayacak kadar zayıf olduğunu da kaydetmişti.
Zaferler için rekabet
Şerif Osman, Burhan'ın doğrudan suçlamasının Hızlı Destek Kuvvetleri'ne (HDK) karşı kazanılan son zaferlerin silahlı kuvvetlerin zaferi olduğunu teyit ettiğine inanıyor. Osman, böylece Burhan'ın, İslamcıların ordunun zaferlerini kendilerine mal etme girişimlerine sessiz kalmasına kızan ordu içindeki baskıyı hafifletmek ve kamuoyunun baskısını hafifletmek istediğini düşünüyor.
Osman, İslamcıların Burhan'ın konuşması karşısında gösterdikleri şiddetli tepkileri, ordu ile ittifaklarının orduya destekle değil otoriter projeleri ile bağlantılı olduğunun bir kanıtı olarak değerlendirdi. Osman, “Açıklama karşısında gösterdikleri ajitasyon hali, savaşın ordunun yanında durmakla değil, kendi otoriter projeleriyle bağlantılı olduğunu ortaya koyuyor” şeklinde konuştu.
Siyasi analist Muhammed Latif ise Şarkul Avsat’a yaptığı açıklamada, “Burhan'ın konuşmasının en belirgin yönü, Ulusal Kongre Partisi ve İslamcı hareketi Sudanlıların kalıntıları üzerinden iktidara dönmeye çalışanlar olarak tanımlamasıydı” dedi.
Gelen şiddetli tepkilere rağmen Latif, Burhan'ın açıklamalarının savaşı destekleyen saflar arasındaki bir dizi gerilim ve çelişkiye dayanan büyük bir anlaşmazlık olarak yorumlanmasını küçümsedi ve şunları söyledi: “İslamcıların askeri operasyonların gidişatı ve silahlı kuvvetlerin liderliği üzerindeki kontrollerini dayatma çabaları kimseden gizlenmiyor. Bu nedenle suçlamaları temel bir anlaşmazlık olarak değerlendiren bazı analizler tamamen yanlış değilse bile hatalıdır.”
Boğuk kriz
Latif, İslamcı kadroların elde edilen herhangi bir askeri zafer sırasında sancaklarını ordunun sancaklarından daha yükseğe kaldırmasını iki taraf arasındaki gizli bir kriz olarak değerlendirdi. Latif, “El-Faşir'deki silahlı hareketlerin ortak güçleri, ordu ve istihbarat arasında, ordunun müttefiklerini vurduğu hava saldırıları nedeniyle, kasıtlı mı yoksa bir hata mı olduğu belli olmayan bir kriz ve gerginlik var” dedi.
Latif, ordu komutanı ile İslamcılar arasında bir kriz olduğuna dair işaretler olduğunu kabul etmekle birlikte bunu bir tür rol değişimi olarak değerlendirdi ve şunları söyledi: “Siyaset ve medya söylemi İslamcıların iktidara geri dönemeyeceğinden bahsediyor. Ama Burhan'ın devrimin ilk günlerinden beri yaptıkları ve attığı adımlar onların lehineydi. Burhan, İslamcı hareketin tüm kadrolarını iktidara geri getirdi, paralarını iade etti ve aleyhlerinde verilen tüm kararları iptal etti.”
Rakka'nın tarihi surlarını restore etmek için artan yerel çabalar (Şarku'l Avsat)
Restorasyon kültürel mirası korumayı ve canlandırmayı amaçlıyor. (Şarku'l Avsat)
Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi Kültür Kurumu Başkanı Sarafraz Şerif, restorasyon ekibinin arkeoloji uzmanlarından oluştuğunu söyledi. (Şarku'l Avsat)
Surların güney bölümünde sökülen tuğla miktarının 65 metreküp olduğu tahmin ediliyor (Şarku'l Avsat)
Bu tarihi sur, Eski Şehri yaklaşık 5 kilometre boyunca çevreliyor. (Şarku'l Avsat)