Sudan'ın kuşatma altındaki el-Faşir kenti sakinleri, bombardımandan korunmak için kendi elleriyle kazdıkları sığınaklara giriyor

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'de çatışmaların yol açtığı yıkımdan (Arşiv - AFP)
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'de çatışmaların yol açtığı yıkımdan (Arşiv - AFP)
TT

Sudan'ın kuşatma altındaki el-Faşir kenti sakinleri, bombardımandan korunmak için kendi elleriyle kazdıkları sığınaklara giriyor

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'de çatışmaların yol açtığı yıkımdan (Arşiv - AFP)
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'de çatışmaların yol açtığı yıkımdan (Arşiv - AFP)

Nefise Malik, Sudan'ın batı Darfur bölgesinde kuşatma altındaki el-Faşir kentine yağan top mermilerinden korumak için beş çocuğunu dar bir sığınakta kucaklıyor.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığına göre bu küçük sığınağın girişi evinin yanına kazılmış ve tahta ve demir parçalarıyla güçlendirilmiş. Kum torbaları ise mermi parçalarından korunmak için açıklığı çevreliyor.

DCFRGT
El-Faşir'de toprak altına yapılmış bir sığınağın girişi (AFP)

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir, ordu ve müttefik silahlı gruplar tarafından kontrol edilen müstahkem bir bölge ve Darfur bölgesinde Nisan 2023'ten bu yana orduyla savaşan Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) kontrolü dışında kalan tek büyük şehir.

Binlerce bölge sakini kendilerini topçu ateşinden ve insansız hava araçlarından (İHA) korumak için evlerin, dükkanların ve hatta hastanelerin altına aceleyle sığınaklar kazmak zorunda kaldı.

Evlad er-Rif mahallesinde yaşayan 54 yaşındaki Muhammed İbrahim, Mayıs 2024'teki kuşatmanın başlangıcında yatakların altına saklanmanın yeterli olacağını düşünmüştü. Muhammed, “Bazı evlere isabet eden bombalar sonucu komşularımızı kaybettik ve sesler çocukları panikletiyor” dedi. Ailesini korumaya kararlı olan Muhammed, bahçesine bir sığınak kazdı.

Yale Üniversitesi laboratuarı bombardıman, yangınlar ve hava saldırıları nedeniyle el-Faşir kentinde ‘yoğun hasar’ tespit etti. Kentteki pazarlar neredeyse terk edilmiş durumda, aileler yiyecekleri karneyle alıyor ve hastaneler faaliyetlerini yeraltına taşıdı.

dscfgrt
El-Faşir'deki bir ev ve önündeki sığınak (AFP)

Şehirdeki son faal sağlık tesislerinden biri olan Suudi Hastanesi'nde personel ekim ayında bir sığınak kazdı. Bombardıman başladığında cerrahlar hastaları sığınağa taşıdı. AFP'ye isminin açıklanmaması koşuluyla konuşan bir doktor, “Bombardımanın ortasında burayı telefonlarımızdan aydınlattığımız bir ameliyathane olarak kullanıyoruz. Her patlama sığınağı ve ekipmanları sarsıyor; bu sinir bozucu oluyor” dedi.

18. yüzyılda kurulan el-Faşir, Darfur Sultanlığı'nın başkentiydi. Bugün şehir stratejik bir öneme sahip. Eğer HDK şehri ele geçirirse, Darfur'un tamamı üzerindeki kontrolünü tamamlayacak ve doğu ve kuzey Sudan'ı kontrol eden orduya karşı güçlü bir konumda olacak.

‘Varoluşsal bir tehdit’

El-Faşir'de ordu için yerel halkın, özellikle de bölgesel ticaret ve siyasette aktif olan ve HDK'nin elinde etnik şiddete maruz kalan Zaghawa kabilesinin desteği hayati önem taşıyor. Darfur Valisi Minni Minawi ve Maliye Bakanı Cibril İbrahim de dahil olmak üzere bu kabileden isimler savaşın başında tarafsız kalarak şehrin savunulmasına destek verdiler.

cdfrgt
Sudan'ın Kuzey Darfur bölgesindeki el-Faşir yakınlarında yerlerinden edilmiş insanların kaldığı Zemzem Kampı’ndaki kadın ve çocuklar (Arşiv - Reuters)

Sudanlı siyasi analist Hulud Hayr, “El-Faşir'in düşmesi Zaghawa için varoluşsal bir tehdit. Şehrin kontrolünü ele geçirirlerse HDK'nin tarafsızlıklarını terk ettikleri için kendilerine misilleme yapacağından korkuyorlar. Ancak ordu ve müttefikleri bir ikilemle karşı karşıya: Ya yüksek bir maliyetle şehri ellerinde tutacaklar ya da stratejik bir kaleden vazgeçecekler. Bu karmaşık bir durum. Şehri elde tutmak kaynakları tüketiyor ama kaybetmek felaket olur” değerlendirmesinde bulundu.

‘Kayıp bir nesil’

El-Faşir’de siviller açlıktan ölüyor ve şehir kıtlığın eşiğinde. Tüccar Ahmed Süleyman, “Mal taşımak neredeyse imkânsız hale geldi. Risk alsanız bile, kontrol noktalarında rüşvet ödemek zorundasınız, bu da fiyatları yükseltiyor ve çoğu sivil kaynaklara ulaşmakta yoksun” şeklinde konuştu.

Birleşmiş Milletler (BM), el-Faşir çevresinde yerinden edilmiş insanların kaldığı üç kampta kıtlık ilan etti. Kıtlığın mayıs ayına kadar el-Faşir de dahil olmak üzere beş bölgeye daha yayılması bekleniyor.

sdcfrgt
El-Faşir'in eteklerindeki Zemzem Kampı’nda su taşıyan iki kız (AP)

BM tahminlerine göre Kuzey Darfur'da yaklaşık iki milyon insan ciddi gıda güvensizliği ile karşı karşıya ve 320 bin kişi halihazırda kıtlık çekiyor. Yardım neredeyse yok denecek kadar az ve kalan az sayıdaki insani yardım kuruluşu da HDK’nin saldırıları karşısında faaliyetlerini askıya almak zorunda kaldı.

Dünya Gıda Programı (WFP) İletişim Sorumlusu Leni Kinzli şunları söyledi: “Yardım kesintileri devam ederse, sonuçları felaket olacak. Kayıp bir nesille karşı karşıyayız. Çocukların maruz kaldığı kronik yetersiz beslenmenin yaşamları üzerinde uzun vadeli etkileri olacak ve iyileşmeleri on yıllar alacak.”



İsrail'in Suriye'nin güneyindeki Dera’ya düzenlediği baskınlarda iki kişi hayatını kaybetti

 İsrail'in Suriye'ye baskınları (Arşiv- Reuters)
İsrail'in Suriye'ye baskınları (Arşiv- Reuters)
TT

İsrail'in Suriye'nin güneyindeki Dera’ya düzenlediği baskınlarda iki kişi hayatını kaybetti

 İsrail'in Suriye'ye baskınları (Arşiv- Reuters)
İsrail'in Suriye'ye baskınları (Arşiv- Reuters)

Suriye resmi haber ajansı SANA, dün akşam İsrail'in güneydeki Dera kenti çevresini hedef alan saldırılarında iki kişinin öldüğünü ve 19 kişinin de yaralandığını duyururken, İsrail ordusu da saldırılarında eski Suriye rejimine ait askeri hedefleri vurduğunu açıkladı.

SANA'nın haberine göre “İşgalci İsrail uçaklarının Dera kenti çevresine düzenlediği hava saldırıları sonucunda 2 sivil şehit oldu, 19 kişi de çeşitli yerlerinden yaralandı.”

İsrail ordu sözcüsü Avichai Adraee ise “X” platformunda yaptığı açıklamada, İsrail saldırılarının “bugünlerde rehabilite edilmekte olan eski Suriye rejimine ait savaş araçları ve askeri araçların bulunduğu karargahlar ve askeri tesisler de dahil olmak üzere” askeri hedefleri vurduğunu söyledi.

Adraee, “bu araçların Suriye'nin güneyindeki varlığı, İsrail Devleti için bir tehdit oluşturmaktadır” dedi.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) daha önce yaptığı açıklamada, saldırıların eski orduya ait bir askeri karargâhı hedef aldığını ve Yeni Suriye Ordusu'ndan güçleri de içerdiğini bildirmişti.

SOHR, “İsrail savaş uçakları Dera el Mahatta kentindeki 132. Tugayı birkaç hava saldırısıyla hedef aldı, alevlerin yükselmesine neden oldu, ambulanslar ve itfaiye araçları hedef alınan yere gitti” diyerek, saldırıda “kayıplar olduğuna dair raporlar” olduğunu belirtti. Bu saldırı, İsrail'in geçen hafta Şam'da Filistinli İslami Cihad hareketinin merkezini hedef alan ve SOHR’un en az bir kişinin öldüğünü belirttiği hava saldırısını duyurmasının ardından geldi.

sdfrgt
Suriyeliler, İsrail'in gece yarısı Hama Vilayeti'ndeki Masyaf eteklerine düzenlediği baskınlarda alanda oluşan yıkımı inceliyor (AFP)

İsrail Başbakanı Biniamin Netanyahu o dönemde bölgede “bize saldıran herkese” karşı bu tür saldırılar düzenleme sözü vermişti. Bir video açıklamasında şunları söyledi: “Şam'ın merkezindeki İslami Cihad karargahına saldırdık. Bunu yaptık, çünkü net bir politikamız var: Kim bize saldırırsa ya da saldırmayı planlarsa onu vuracağız. Bu sadece Suriye için değil, Lübnan da dahil olmak üzere her yer için geçerlidir.”

Esed'in aralık ayında devrilmesinin ardından İsrail, yeni yönetimin eski ordunun cephaneliğini ele geçirmesini engellemeyi amaçladığını söylediği Suriye'deki askeri tesisler ile deniz ve hava üslerine yüzlerce saldırı düzenledi. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre İsrail ordusu ayrıca, Suriye platosunun işgal ettiği kısmının kenarında yer alan Golan'daki askerden arındırılmış tampon bölgeye de girdi. Netanyahu şubat ayında Suriye'nin güneyinin tamamen askerden arındırılmasını talep etmiş ve hükümetinin Suriye'deki yeni yönetimin güvenlik güçlerinin kendi sınırları yakınında bulunmasını kabul etmeyeceği uyarısında bulunmuştu.