Kaynaklar: Kaani, Iraklı grupları ‘Amerikalıları kışkırtmamaları’ konusunda uyardı

Husiler, Koordinasyon Çerçevesi’nin tavsiyesi üzerine Bağdat'ın merkezindeki karargâhlarını kapattı

İran, Iraklı gruplara Amerikalılara ve İsraillilere karşı silahlı eylemleri durdurmalarını söyledi. (Reuters)
İran, Iraklı gruplara Amerikalılara ve İsraillilere karşı silahlı eylemleri durdurmalarını söyledi. (Reuters)
TT

Kaynaklar: Kaani, Iraklı grupları ‘Amerikalıları kışkırtmamaları’ konusunda uyardı

İran, Iraklı gruplara Amerikalılara ve İsraillilere karşı silahlı eylemleri durdurmalarını söyledi. (Reuters)
İran, Iraklı gruplara Amerikalılara ve İsraillilere karşı silahlı eylemleri durdurmalarını söyledi. (Reuters)

Güvenilir kaynaklar Şarku’l Avsat'a, İran'ın Irak'taki Şii grupların liderlerine gönderdiği ve Amerikalılar ile İsraillileri kışkırtmamaları yönünde kesin talimatlar içeren mektubun içeriğini açıkladı. Mektupta Bağdat'a, Yemen'deki Husileri hedef alan saldırılara benzer saldırılar düzenlenebileceği uyarısında bulunuldu.

Tahran'a bağlı Iraklı grupların, uluslararası baskı ve ABD'nin Husilere yönelik saldırıları nedeniyle haftalardır düşmanca faaliyetlerinde gözle görülür bir azalma yaşandı.

Kaynaklar, Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Kudüs Gücü Komutanı İsmail Kaani'nin Irak'a yaptığı son ziyaret sırasında İran yönetiminden bir mesaj taşıdığını söyledi.

Kaani, hizip liderlerini ‘ABD ordusunun Husi tesislerine yönelik saldırılarının Bağdat'ta hızla geri tepebileceği’ konusunda uyardı.

Iraklı gruplara ‘bu hassas aşamada herhangi bir askeri faaliyette bulunmamaları’ çağrısında bulunan Kaani, ‘silahlı gösterileri durdurmak ya da azaltmak için daha fazla önlem alınması’ gerektiğini belirtti.

Bir Şii örgüt komutanının “Tek bir kıvılcım Irak'ta bir cephe açabilir” dediğini aktaran kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Kaani, İran yönetiminden Iraklı taraflara, Amerikalılara ya da İsraillilere yönelik her türlü provokasyondan kaçınmaları yönünde kesin talimatlar iletti. Iraklı grupların liderleri aylardır karşı karşıya kaldıkları baskıların yoğunluğu nedeniyle bu mesajla rahatladılar.”

Kaynaklar, “Tahran, grupların Husileri desteklemek için sahada tepki göstermesi halinde Amerikalıların Irak içindeki hedeflere saldırı düzenlemekten çekinmeyeceğini değerlendiriyor” dedi.

Kaani'nin geçen hafta Bağdat'ı ziyaret ettiği ve Koordinasyon Çerçevesi'ndeki siyasetçiler ve silahlı grupların liderleriyle görüştüğü bildirildi.

Kaani'nin Bağdat ziyaretleri genellikle gizlilikle yürütülüyor. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu seferki görüşmelerinin merkezinde Tahran yanlısı grupların temsilcileri ve iktidardaki koalisyonun önde gelen liderleri yer aldı.

scdf
ABD ordusu, Yemen'de Husileri ortadan kaldırmaya yönelik operasyonun devam ettiğini doğruladı. (Reuters)

Haberlerde Kaani'nin ‘Tahran'ın Bağdat'taki müttefiklerinin ABD tarafından baskı görmesi halinde onları destekleme taahhüdünü’ yenilediği iddia edildi.

Husiler Bağdat'taki karargâhlarını kapattı

Eş zamanlı bir gelişme olarak kaynaklar Yemenli Husilerin Bağdat'ın merkezinde, Yeşil Bölge yakınlarındaki lüks bir mahallede bulunan stratejik bir karargâhı boşalttığını doğruladı.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar, Koordinasyon Çerçevesi'nden Şii bir partinin Husilere kolaylık sağlama görevini üstlendiğini ve karargâhı 2023'ün başlarında açmalarına yardımcı olduğunu söyledi.

Karargâhta örgütün lideri Abdulmelik el-Husi lehine sloganlar ve pankartlar asıldığını belirten kaynaklar, ‘karargâhın Bağdat'taki ticari ve medya faaliyetlerini denetlediğini ve Aksa Tufanı Operasyonu’ndan sonra etkinliğinin arttığını’ bildirdi.

Son olarak, uluslararası baskının artması ve ABD'nin Husilere yönelik saldırılarının başlamasıyla birlikte, grup Bağdat'taki bu karargâhı ‘Şii bir gruptan sert bir tonda gelen tavsiye üzerine’ kapattı.

Kaynaklar, ‘örgütün, Bağdat'ta herhangi bir provokatif faaliyetin durdurulması için Şii bir konsensüs olduğunu tespit ettikten sonra karargâhın kapatılması ve boşaltılması talebine yanıt verdiğini’ kaydetti.

Kaynaklar, Koordinasyon Çerçevesi'nden gelen baskıların yoğunlaşmasının ardından Husilerin Bağdat'ta ve Irak'ın güneyindeki başka bir şehirde bulunan diğer iki karargâhını da kapatabileceğini doğruladı.

Irak hükümeti, Foreign Policy dergisinin bir haberine cevaben, Husilerin Diyala vilayetindeki (Irak'ın doğusu) el-Halis bölgesinde üyelerini eğitmek için bir kamp kullandığı yönündeki haberleri yalanladı.

ABD Savunma Bakanlığı’ndan (Pentagon) yapılan açıklamaya göre ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth 18 Mart 2025 tarihinde Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile ‘ABD ticaretine yönelik Husi tehdidini ortadan kaldırmayı ve seyrüsefer özgürlüğünü yeniden tesis etmeyi’ amaçlayan askeri operasyonları görüştü.

Yemen hükümeti ise ‘Husi milisleriyle bağlantılı unsurların herhangi bir ülkedeki hareketlerinin izlendiğini ve Arap ulusal güvenliğine zarar veren faaliyetlerinin takip edildiğini’ bildirdi.

Şarku’l Avsat'a açıklama yapan Yemen Enformasyon Bakanı Muammer el-İryani, Yemen hükümetinin ‘Iraklı kardeşlerinin endişe ve ilgisini takdir ettiğini’ söyledi.

El-İryani, Irak hükümetine ‘Husi milislerinin Irak topraklarındaki her türlü medya, siyasi ya da lojistik faaliyetine karşı kararlı bir şekilde durma ve Irak'ın Yemen'in ya da bölgenin güvenliğini tehdit eden hiçbir oluşum için bir platform ya da sığınak olarak kullanılmamasını sağlamak için net adımlar atma’ çağrısında bulundu.

El-İryani, Yemen hükümetinin ‘Irak'ın, İran'ın bölgedeki vekil güçleri aracılığıyla dayatmaya çalıştığı kaos denkleminin bir parçası olmasına izin vermeyeceğinden emin olduğunu’ belirtti.

Geçen hafta başından bu yana ABD uçakları, başkent Sana ile Saada, el-Beyda ve el-Cevf vilayetlerinde Husi mevzilerini hedef alan bir dizi saldırı düzenledi.

ABD Başkanı Donald Trump, Husileri tamamen yok etme sözü verdi ve İran'ı onları desteklemeye devam etmemesi konusunda uyardı. Ancak örgüt Kızıldeniz'deki ABD savaş gemilerini hedef almaya devam edeceğini söylüyor.



Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

TT

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Amerikan yönetimi Sudan’daki çatışmanın taraflarına ülkedeki savaşı durdurmaya yönelik bir yol haritasını kabul ettirmeye çalışırken, ABD ve Sudanlı kaynaklar, Port Sudan yönetiminin Rusya’dan silah desteği almak için Moskova ile temas kurduğunu bildirdi. Kaynaklara göre Port Sudan, gelişmiş silahlar karşılığında Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma imkânı ve maden ile altın yatırımları teklif etti. Bu durum, Sudan’daki savaşın, küresel ölçekte kritik öneme sahip deniz geçişlerinden birinde, ABD baskıları ile Rusya’nın cazip teklifleri arasında daha geniş bir güç mücadelesine dönüşmesi riskini artırıyor.

Bu gelişmelerle eş zamanlı olarak, ABD’nin Sudan’da ateşkes için hazırladığı yeni öneriye ilişkin daha fazla ayrıntı ortaya çıktı. Teklifin, İslamcı akım ve Müslüman Kardeşler’i dışarıda bırakan, askeri, insani ve siyasi alanları kapsayan üç paralel yol haritası içerdiği belirtildi.

Rusya için deniz üssü ve altın

ABD’nin yoğun diplomatik girişimleri sürerken, Wall Street Journal dün yayımladığı haberinde, geçici başkent olarak Port Sudan’ı kullanan hükümetin Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma ve maden ile altın alanlarında yatırım yapma teklifinde bulunduğunu aktardı. Habere göre bu teklif, Sudan ordusunun Rusya’dan gelişmiş silahlarla yeniden donatılması karşılığında yapıldı.

fvbg
Kızıldeniz'deki Port Sudan limanı (Getty Images)

Gazetenin adını vermediği Sudanlı yetkililere dayandırdığı habere göre, Sudan’ın Rusya’ya ilettiği teklif, 25 yıllık bir anlaşmayı kapsıyor. Buna göre Rusya, Port Sudan Limanı’nda veya Kızıldeniz kıyısındaki başka bir deniz tesisinde, aralarında nükleer güçle çalışan savaş gemilerinin de bulunduğu dört deniz unsurunu ve en fazla 300 askeri konuşlandırabilecek.

Amerikan gazetesi, böyle bir üssün Rusya’ya Süveyş Kanalı üzerinden geçen ve küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturan deniz hattını izleme imkânı vereceğine dikkat çekti.

ABD uyarısı

Gazete ayrıca, üst düzey bir ABD yetkilisinin, Port Sudan ya da Libya’da kurulacak bir Rus askeri üssünün Moskova’nın güç kullanma kapasitesini artırabileceği ve daha az kısıtlamayla hareket etmesine yol açabileceği uyarısında bulunduğunu aktardı. Emekli Tümgeneral Mark Hicks’in değerlendirmesine göre ise böyle bir deniz üssü, Rusya’nın uluslararası konumunu güçlendirecek ve bölgedeki nüfuz alanını genişletecek.

fv
Sudan Ordusu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Bu gelişme, Port Sudan’daki askeri yönetimin yeni silah kaynakları arayışını sürdürdüğü bir dönemde ortaya çıktı. Gazetenin adını açıklamadığı bir Sudanlı yetkili, ülkenin gelişmiş silah sistemlerine ve hava savunma kapasitesine ihtiyaç duyduğunu, ancak bu tür bir anlaşmanın ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile sorun yaratabileceğini belirtti.

Gazetenin değerlendirmesine göre Washington, savaşı durduracak ve sivil yönetime geçiş sürecini başlatacak bir yol haritasına odaklanırken, Port Sudan yönetimi ise Rusya ile yakınlaşmanın getireceği askeri ve ekonomik kazanımları önceliklendiriyor.

Ateşkes ve uluslararası mekanizma

Bu çerçevede, ABD’nin Sudan’da ateşkese yönelik yeni önerisine ilişkin ayrıntılar da ortaya çıkmaya devam ediyor. Al Arabiya’ya konuşan kaynaklar, teklifin askeri, insani ve siyasi başlıklardan oluşan üç paralel süreci kapsadığını ve İslamcı akım ile Müslüman Kardeşler’in bu süreç dışında tutulduğunu aktardı.

Mısır kaynaklarına dayandırılan habere göre, askeri başlık, ülke genelinde kapsamlı bir ateşkesi öngörüyor. Buna göre ateşkesten sonra geniş ölçekli bir insani operasyon başlatılacak, yardım kuruluşlarının erişimi sağlanacak ve temel hizmetler yeniden tesis edilecek. Ayrıca ateşkesi denetlemek üzere, sahada gözetim mekanizmalarına sahip bir uluslararası komite kurulması planlanıyor. Bu komite, insani koridorların güvenliğini sağlamak, sivilleri korumak ve olası ihlalleri takip etmekle görevlendirilecek.

cdfrgt
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Başdanışmanı Massad Boulos (AFP)

İnsani sürecin başarısı, ateşkesin kalıcılığına ve yardımın ülke geneline etkin biçimde ulaşmasına bağlanıyor. Buna göre sağlam bir ateşkes, insani operasyonların başlaması için temel koşul olacak; bu da yardım ekiplerinin erişimini kolaylaştırarak yerinden edilmiş kişiler ile mültecilerin güvenli dönüşü için gerekli ortamın hazırlanmasına katkı sağlayacak.

Siyasi sürece ilişkin öneri ise eski rejim mensupları ve İslamcılar hariç, sivil güçlerin öncülüğünde bir geçiş süreci öngörüyor. Bu süreç, ordunun ve Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) ateşkese onay vermesiyle eş zamanlı olarak başlayacak ve savaşın sonlandırılmasına giden yolun ilk adımını oluşturacak.

Askeri alanda kapsamlı reform

Yol haritası ayrıca kapsamlı bir askeri reform sürecini de içeriyor. Buna göre Sudan İslami Hareketi ve Müslüman Kardeşler çizgisine yakın isimlerin ordu ve güvenlik kurumlarından çıkarılması, silahlı grupların entegrasyonu ve iki tarafla birlikte savaşan milis yapılanmalarının tasfiyesi planlanıyor. Amaç, sivil otoriteye tabi, birleşik ve profesyonel bir ordu ile yeniden yapılandırılmış güvenlik kurumları oluşturmak. Bu süreçte karar merciinin ordu veya HDK olmayacağı özellikle vurgulanıyor.

Öte yandan, eylül ayında ABD’li arabulucu Massad Boulos tarafından sunulan planın, Sudan hükümeti ile HDK temsilcilerine ateşkes ve kapsamlı bir insani süreç önerdiği biliniyor. Ancak Boulos 25 Kasım’da her iki tarafın da plana henüz onay vermediğini açıklamıştı.

Boulos o dönemde yaptığı açıklamada, tarafların ateşkesi ‘ön koşul olmadan’ kabul etmesinin önemine dikkat çekmiş; bunun can kayıplarını azaltmak, siyasi sürecin yeniden başlamasını sağlamak ve ülkenin sivil yönetime geçişi için gerekli koşulları oluşturmak açısından kritik olduğunu ifade etmişti.


Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
TT

Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)

Papa 14. Leo'nun uçağı Beyrut'tan ayrılır ayrılmaz İsrail'e ait insansız hava araçlarının (İHA) yeniden şehrin semalarında uçmaya başlaması, ziyarete eşlik eden sakinliğin hesaplanmış, geçici ve ziyaretle ilgili kaygılarla dayatılan bir durum olduğunu gösteriyor.

İsrail Yayın Kurumu, Başbakan Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın, Lübnan'a yönelik İsrail tehditleri arasında, ABD elçisi Morgan Ortagus'la, Lübnan'ın başkenti Lübnan'a yapacağı ziyaret öncesinde bir araya geldiğini bildirdi.

Ayrıca İsrail ordusu sözcüsü Avichay Adraee, "X" hesabından paylaştığı videoda, "Hizbullah"ın 121. Birimi'nin, 2020'deki Beyrut limanı patlamasıyla ilgili ipuçlarını ortaya çıkarmak üzere oldukları için Joseph Skaff, Munir Ebu Racili, Joe Bejjani ve Lokman Slim olmak üzere dört önemli Lübnanlı ismin öldürülmesinin arkasında olduğunu söyledi.

Papa Leo, liman patlamasının yaşandığı yeri ziyaret ederek, patlamada hayatını kaybedenlerin ruhları için sessizce dua etti ve kendisini gözyaşlarıyla karşılayan, ellerinde sevdiklerinin fotoğrafları olan çok sayıda vatandaşla tokalaştı.


İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
TT

İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)

İsrail, Lübnanlı Hizbullah örgütünü, 2020 yılında Beyrut limanında meydana gelen ölümcül patlamada örgütün rolünü ifşa edebilecekleri gerekçesiyle çok sayıda Lübnan vatandaşını öldürmekle suçladı.

İsrail ordusunun dün yaptığı açıklamaya göre dört kurban, patlamanın Hizbullah'ın yüksek patlayıcı amonyum nitrat depolamasından kaynaklandığını ortaya koymuş olabilir.

İsrail ordusu, ölen kişilerin Hizbullah ile patlama arasında bir bağlantı olduğunu ileri süren gümrük memurları ve gazeteciler olduğunu iddia etti.

Bilgiler bağımsız kaynaklarca doğrulanamadı. Hizbullah daha önce patlamanın sorumluluğunu reddetmişti.

Ağustos 2020'de Beyrut limanında meydana gelen patlamada 200'den fazla kişi hayatını kaybetmiş, 6 bin kişi yaralanmış ve mahalleler yerle bir olmuştu.

Patlamaya, güvenlik önlemleri alınmadan yıllarca depolanmış yüzlerce ton yüksek patlayıcı amonyum nitrat neden oldu. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu, dünyanın en büyük nükleer olmayan patlamalarından biriydi.

Patlamadan bugüne kadar kimse sorumlu tutulmadı.

Soruşturma, öncelikle siyasi nüfuz, yargısal engeller ve yaygın yolsuzluk nedeniyle tıkandı.

Yetkililer soruşturmadan kaçıyor ve hâkimler engelleniyor.

Hükümet, yılın başında soruşturmayı yeniden başlatacağını duyurdu. Bu girişim, siyasi açıdan güçlü Hizbullah'ın İsrail'le savaş nedeniyle zayıflaması ve soruşturmaların yıllardır ilerlemesinin engellenmesiyle de desteklendi.