Kaynaklar: Kaani, Iraklı grupları ‘Amerikalıları kışkırtmamaları’ konusunda uyardı

Husiler, Koordinasyon Çerçevesi’nin tavsiyesi üzerine Bağdat'ın merkezindeki karargâhlarını kapattı

İran, Iraklı gruplara Amerikalılara ve İsraillilere karşı silahlı eylemleri durdurmalarını söyledi. (Reuters)
İran, Iraklı gruplara Amerikalılara ve İsraillilere karşı silahlı eylemleri durdurmalarını söyledi. (Reuters)
TT

Kaynaklar: Kaani, Iraklı grupları ‘Amerikalıları kışkırtmamaları’ konusunda uyardı

İran, Iraklı gruplara Amerikalılara ve İsraillilere karşı silahlı eylemleri durdurmalarını söyledi. (Reuters)
İran, Iraklı gruplara Amerikalılara ve İsraillilere karşı silahlı eylemleri durdurmalarını söyledi. (Reuters)

Güvenilir kaynaklar Şarku’l Avsat'a, İran'ın Irak'taki Şii grupların liderlerine gönderdiği ve Amerikalılar ile İsraillileri kışkırtmamaları yönünde kesin talimatlar içeren mektubun içeriğini açıkladı. Mektupta Bağdat'a, Yemen'deki Husileri hedef alan saldırılara benzer saldırılar düzenlenebileceği uyarısında bulunuldu.

Tahran'a bağlı Iraklı grupların, uluslararası baskı ve ABD'nin Husilere yönelik saldırıları nedeniyle haftalardır düşmanca faaliyetlerinde gözle görülür bir azalma yaşandı.

Kaynaklar, Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Kudüs Gücü Komutanı İsmail Kaani'nin Irak'a yaptığı son ziyaret sırasında İran yönetiminden bir mesaj taşıdığını söyledi.

Kaani, hizip liderlerini ‘ABD ordusunun Husi tesislerine yönelik saldırılarının Bağdat'ta hızla geri tepebileceği’ konusunda uyardı.

Iraklı gruplara ‘bu hassas aşamada herhangi bir askeri faaliyette bulunmamaları’ çağrısında bulunan Kaani, ‘silahlı gösterileri durdurmak ya da azaltmak için daha fazla önlem alınması’ gerektiğini belirtti.

Bir Şii örgüt komutanının “Tek bir kıvılcım Irak'ta bir cephe açabilir” dediğini aktaran kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Kaani, İran yönetiminden Iraklı taraflara, Amerikalılara ya da İsraillilere yönelik her türlü provokasyondan kaçınmaları yönünde kesin talimatlar iletti. Iraklı grupların liderleri aylardır karşı karşıya kaldıkları baskıların yoğunluğu nedeniyle bu mesajla rahatladılar.”

Kaynaklar, “Tahran, grupların Husileri desteklemek için sahada tepki göstermesi halinde Amerikalıların Irak içindeki hedeflere saldırı düzenlemekten çekinmeyeceğini değerlendiriyor” dedi.

Kaani'nin geçen hafta Bağdat'ı ziyaret ettiği ve Koordinasyon Çerçevesi'ndeki siyasetçiler ve silahlı grupların liderleriyle görüştüğü bildirildi.

Kaani'nin Bağdat ziyaretleri genellikle gizlilikle yürütülüyor. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu seferki görüşmelerinin merkezinde Tahran yanlısı grupların temsilcileri ve iktidardaki koalisyonun önde gelen liderleri yer aldı.

scdf
ABD ordusu, Yemen'de Husileri ortadan kaldırmaya yönelik operasyonun devam ettiğini doğruladı. (Reuters)

Haberlerde Kaani'nin ‘Tahran'ın Bağdat'taki müttefiklerinin ABD tarafından baskı görmesi halinde onları destekleme taahhüdünü’ yenilediği iddia edildi.

Husiler Bağdat'taki karargâhlarını kapattı

Eş zamanlı bir gelişme olarak kaynaklar Yemenli Husilerin Bağdat'ın merkezinde, Yeşil Bölge yakınlarındaki lüks bir mahallede bulunan stratejik bir karargâhı boşalttığını doğruladı.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar, Koordinasyon Çerçevesi'nden Şii bir partinin Husilere kolaylık sağlama görevini üstlendiğini ve karargâhı 2023'ün başlarında açmalarına yardımcı olduğunu söyledi.

Karargâhta örgütün lideri Abdulmelik el-Husi lehine sloganlar ve pankartlar asıldığını belirten kaynaklar, ‘karargâhın Bağdat'taki ticari ve medya faaliyetlerini denetlediğini ve Aksa Tufanı Operasyonu’ndan sonra etkinliğinin arttığını’ bildirdi.

Son olarak, uluslararası baskının artması ve ABD'nin Husilere yönelik saldırılarının başlamasıyla birlikte, grup Bağdat'taki bu karargâhı ‘Şii bir gruptan sert bir tonda gelen tavsiye üzerine’ kapattı.

Kaynaklar, ‘örgütün, Bağdat'ta herhangi bir provokatif faaliyetin durdurulması için Şii bir konsensüs olduğunu tespit ettikten sonra karargâhın kapatılması ve boşaltılması talebine yanıt verdiğini’ kaydetti.

Kaynaklar, Koordinasyon Çerçevesi'nden gelen baskıların yoğunlaşmasının ardından Husilerin Bağdat'ta ve Irak'ın güneyindeki başka bir şehirde bulunan diğer iki karargâhını da kapatabileceğini doğruladı.

Irak hükümeti, Foreign Policy dergisinin bir haberine cevaben, Husilerin Diyala vilayetindeki (Irak'ın doğusu) el-Halis bölgesinde üyelerini eğitmek için bir kamp kullandığı yönündeki haberleri yalanladı.

ABD Savunma Bakanlığı’ndan (Pentagon) yapılan açıklamaya göre ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth 18 Mart 2025 tarihinde Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile ‘ABD ticaretine yönelik Husi tehdidini ortadan kaldırmayı ve seyrüsefer özgürlüğünü yeniden tesis etmeyi’ amaçlayan askeri operasyonları görüştü.

Yemen hükümeti ise ‘Husi milisleriyle bağlantılı unsurların herhangi bir ülkedeki hareketlerinin izlendiğini ve Arap ulusal güvenliğine zarar veren faaliyetlerinin takip edildiğini’ bildirdi.

Şarku’l Avsat'a açıklama yapan Yemen Enformasyon Bakanı Muammer el-İryani, Yemen hükümetinin ‘Iraklı kardeşlerinin endişe ve ilgisini takdir ettiğini’ söyledi.

El-İryani, Irak hükümetine ‘Husi milislerinin Irak topraklarındaki her türlü medya, siyasi ya da lojistik faaliyetine karşı kararlı bir şekilde durma ve Irak'ın Yemen'in ya da bölgenin güvenliğini tehdit eden hiçbir oluşum için bir platform ya da sığınak olarak kullanılmamasını sağlamak için net adımlar atma’ çağrısında bulundu.

El-İryani, Yemen hükümetinin ‘Irak'ın, İran'ın bölgedeki vekil güçleri aracılığıyla dayatmaya çalıştığı kaos denkleminin bir parçası olmasına izin vermeyeceğinden emin olduğunu’ belirtti.

Geçen hafta başından bu yana ABD uçakları, başkent Sana ile Saada, el-Beyda ve el-Cevf vilayetlerinde Husi mevzilerini hedef alan bir dizi saldırı düzenledi.

ABD Başkanı Donald Trump, Husileri tamamen yok etme sözü verdi ve İran'ı onları desteklemeye devam etmemesi konusunda uyardı. Ancak örgüt Kızıldeniz'deki ABD savaş gemilerini hedef almaya devam edeceğini söylüyor.



Trump ile Husiler arasındaki anlaşmanın tam hikayesi: Şaşırtıcı ve gizemli

İsrail'in bir elektrik santralini ve Sana Uluslararası Havalimanı'nı vurmasının ardından yükselen dumanlar (Reuters)
İsrail'in bir elektrik santralini ve Sana Uluslararası Havalimanı'nı vurmasının ardından yükselen dumanlar (Reuters)
TT

Trump ile Husiler arasındaki anlaşmanın tam hikayesi: Şaşırtıcı ve gizemli

İsrail'in bir elektrik santralini ve Sana Uluslararası Havalimanı'nı vurmasının ardından yükselen dumanlar (Reuters)
İsrail'in bir elektrik santralini ve Sana Uluslararası Havalimanı'nı vurmasının ardından yükselen dumanlar (Reuters)

İsa en-Nehari

Ortadoğu gözlemcilerinin beklediği son şey, ABD Başkanı Donald Trump'ın Kanada Başbakanı Mark Carney ile görüşmesinde Husilere yönelik askeri operasyonların durdurulacağı yönündeki açıklamasıydı. Kanada'nın satın alınması konusunda yaşanan tartışmanın ardından Trump hızla Ortadoğu’ya yöneldi ve Husilerin teslim olduğunu duyurdu. Böylece anlaşmanın niteliği, arabulucunun kim olduğu, tavizlerin neler olduğu ve Husilerin Kızıldeniz'deki tüm gemileri mi yoksa sadece Amerikan gemilerini mi hedef almayacağı ile ilgili pek çok soruyu gündeme getirdi.

 

Karışıklık ve sorular

Trump açıklama yapar yapmaz Umman bir açıklama yaparak, belirsiz anlaşmaya biraz açıklık getirdi. Umman Dışişleri Bakanı Bedr el-Busaidi, ülkesinin her iki tarafla yaptığı görüşmeler ve temaslar sonucunda, Washington ile Husiler arasında ateşkes anlaşmasına varıldığını söyledi. “X” platformu üzerinden yayınladığı ilk açıklamada, anlaşma kapsamında, iki tarafın “karşılıklı hedef alma eylemlerini durduracaklarını, özellikle de seyir özgürlüğünü ve uluslararası ticari taşımacılığın sorunsuz akışını sağlamak amacıyla, Husilerin, Kızıldeniz ve Bab’ul Mendeb Boğazı'nda ABD gemilerine yönelik eylemlerini durduracağını” belirtti.

Ancak Ummanlı bakan, ardından bir paylaşımda daha bulunarak arabuluculuk çabalarının iki taraf arasındaki “çatışmayı sona erdirdiğini” ifade etti. Bu, muhtemelen ABD'nin Husilere karşı operasyon sayfasını kapatma yolunda ilerlediğinin bir göstergesi. ABD Başkanı'na, Husilerin İsrail gemilerini hedef almaya son verme niyetinde olmadığı yönündeki haberler sorulduğunda, kendisinin bundan haberi olmadığını, Husilerin Amerikan çıkarlarını veya onun deyimiyle “bizimle ilgili herhangi bir şeyi” hedef almaya son vereceğinden emin olduğunu söyledi.

İsrail'e yeni bir sürpriz

ABD'nin açıklaması İsrail için sürpriz oldu. Nitekim Axios sitesine konuşan üst düzey bir İsrailli yetkili, ABD'nin kendilerine ateşkes konusunda bilgi vermediğini söyledi. Bu, ABD Başkanı’nın ülkesinin Ortadoğu'daki müttefikine ilk sürprizi değildi. Geçtiğimiz ay Binyamin Netanyahu, Trump'ın Beyaz Saray'da kendisi ile yaptığı görüşmenin üzerinden 24 saat geçmeden Tahran ile yeni bir nükleer anlaşma müzakere etme niyetini açıklamasıyla şoke olmuştu. İsrail Başbakanı, Trump ile görüşmesinde Washington'u İran'ın nükleer programına karşı askeri seçeneği benimsemeye zorlamaya çalışmıştı.

ABD'nin eski Ortadoğu temsilcisi Dennis Ross da son anlaşmayı sorgulayarak X hesabından şu paylaşımda bulundu: “Başkan Trump, onlar da savaşmayı bırakacağı için Husilere saldırmayı bırakacağımızı söylüyor. Ancak arabulucu ülke Umman, anlaşmanın Amerikan gemilerine yönelik saldırıları kapsadığını söylüyor. Peki, diğer ülkelerin gemileri ve İsraillilere yönelik saldırılar ne olacak, durum kesinlikle net değil.”

Ross'un paylaşımından 16 dakikadan az bir süre sonra Umman Dışişleri Bakanı üçüncü bir paylaşımda bulunarak, “Bugün Kızıldeniz'deki durumla ilgili haberlerin, diplomatik çabaların ABD ile Yemen'deki Ensarullah arasındaki çatışmanın sona ermesiyle sonuçlandığı anlamına geldiğini bir kez daha yineliyorum” dedi. “Bu, her iki tarafın da artık birbirini hedef almayacağı ve Kızıldeniz'de uluslararası ticari taşımacılık için seyrüsefer özgürlüğünün sağlandığı anlamına geliyor” diye ilave etti.

Ummanlı bakanın üçüncü paylaşımı da ilk paylaşımıyla aynı doğrultudaydı, karşılıklı saldırıların sona erdiğini teyit ediyordu, ancak bu kez ilk açıklamadaki gibi açıkça Amerikan gemilerinin hedef alınmayacağını belirtmiyordu. Bu durum, Husilerin gizlice Amerikan veya başka ülkelerin gemilerine yönelik saldırılarını durdurma sözü verip vermedikleri sorusunu akla getiriyor.

Husiler adına Siyasi Büro üyesi Abdulmalik el-Acri AFP’ye açıkça “İsrail gemilerinin hedef alınacağını, Amerikan gemileri ile diğer gemilerin ise anlaşmaya tabi olduğunu” söyledi. Husilerin önümüzdeki günlerdeki davranışlarına bakılarak bu açıklamanın sadece medyaya yönelik popülist bir söylem mi olduğu yoksa Washington ile varılan anlaşmanın gerçekten Kızıldeniz'deki çeşitli gemilere yönelik saldırıların sonu anlamına mı geleceği ortaya çıkacak.

Bu bağlamda Amerikalı Ortadoğu araştırmacısı Firas Maksad, aylardır hiçbir Amerikan veya İsrail gemisi Boğaz'ı geçmediği için Husilerin anlaşmadan önce bile Kızıldeniz'deki gemilere yönelik saldırılarını durdurduğunu belirtti. Trump'ın askeri operasyonları durdurduktan sonra istediğini zekice elde ettiğine işaret etti.

Anlaşma tüm gemileri kapsıyor mu?

New York Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden akademisyen Rob Hawes, “Umman Dışişleri Bakanı Bedr el-Busaidi'nin açıkça belirttiği gibi, anlaşma seyrüsefer özgürlüğünü ve uluslararası ticari taşımacılığın sorunsuz akışını güvence altına almayı içeriyor” diye yazdı. Umman’ın Amerikan veya yabancı herhangi bir gemiye saldırının anlaşmayı ihlal anlamına geleceğini ima ettiğine işaret ederek, “Başka ülkelerin bayrağını taşıyan gemilere saldırmak bununla çelişmiyor mu?” diye sordu.

Independent Arabia, ABD Dışişleri Bakanlığı'yla temasa geçerek, son anlaşmanın şartlarını ve Husilerin anlaşmayı ihlal etmesi veya İsrail gemilerini hedef alması halinde ABD'nin askeri operasyonlara yeniden başlayıp başlamayacağını sordu. Ancak Bakanlık, sorularımızı Ulusal Güvenlik Konseyi'ne yönlendirdi. Bu, anlaşmaya ne kadar hızlı varıldığından da anlaşılacağı üzere bu dosyanın doğrudan Beyaz Saray tarafından yönetildiğine işaret ediyor.

Haberlere göre ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff son birkaç gündür Umman tarafıyla sürdürülen bu müzakerelere başkanlık etti. Witkoff, aylardır hem Ortadoğu’daki müzakerelere hem de Rusya ve Ukrayna ile hassas müzakerelere liderlik etmesine rağmen salı günü Beyaz Saray'da yemin ederek resmen görevine başladı.

Top İsraillilerin sahasında

Trump son açıklamasıyla topu, geçtiğimiz pazar günü Husilerin Ben Gurion Havalimanı'nı hedef alan füze saldırısının ardından Sana Havalimanı'nı hedef alarak karşılık veren İsrail'in sahasına atmış gibi görünüyor. Washington ile varılan anlaşmadan bir gün sonra İsrail medyası, Husilerin Yemen'den fırlattığı bir balistik füzenin Kızıldeniz üzerinde düşürüldüğünü duyurdu. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre Amerikalı araştırmacı Firas Maksad, son açıklamanın Trump tarafından akıllıca hesaplanmış bir hamle olduğunu söylüyor. Trump son açıklama ile bölgeye yapacağı ziyaret öncesinde Husilerden resmi bir zafer elde ederken, o da İsrail'e yönelik doğrudan saldırılarını sürdürüyor. Maksad, anlaşmanın Başbakan Netanyahu veya Trump ile ilişkileri açısından “hayırlı olmadığını” ifade etti.

İsrail, bu hafta Husilerin Ben Gurion Havalimanı'nı hedef almasının ardından ona yönelik doğrudan saldırılarını yoğunlaştırdı. İsrail ordusu pazartesi günü, Hudeyde Limanı da dahil olmak üzere Yemen'in batısındaki Husi hedeflerini bombaladığını duyurdu. Salı günü Sana Uluslararası Havalimanı'nı hedef alan hava saldırıları düzenleyerek, havalimanını ve Sana etrafındaki birçok elektrik santralini hizmet dışı bıraktı.

Washington “stratejik bir tuzaktan” kurtuldu

Atlantik Konseyi birkaç gün önce, ABD'nin Kızıldeniz'de “stratejik bir tuzağa” düştüğü uyarısında bulunan analitik bir rapor yayınladı. Rapora göre ABD seyrüseferi güvence altına almak için askeri kaynaklarını kullanırken, Çin, askeri müdahalede bulunmadan, sessizce bundan faydalanıyor. Raporda ayrıca Washington'un Kızıldeniz gibi stratejik bölgelerden Çin'i çıkarmak için çalışması gerektiği de belirtildi. Pekin'in Husileri hesaplı bir politika ile desteklediği, bu sayede bölgedeki gemilere yönelik saldırıların etkilerinden kendisini koruyabildiği ve ticari kazanç elde etmeye devam edebildiği vurgulandı. Rapora göre Husiler bugün Çin uydu teknolojisini kullanıyor ve saldırılarını Çin elektroniği üzerine kurulu güdüm sistemlerini kullanarak gerçekleştiriyor. Bu, Pekin'in bölgesel nüfuzunu artırmak için teknolojik araçları kullanırken, kendisini doğrudan çatışmalardan güvenli mesafede tutan bir modeli benimsediğini gösteriyor.

ABD güçleri yılbaşından bu yana 800'den fazla hava saldırısı gerçekleştirdi. Bu da haftada ortalama 50 hava saldırısında bulunduğu anlamına geliyor. CNN'in haberine göre, operasyonun maliyeti üç haftadan kısa bir süre içinde yaklaşık 1 milyar doları aştı. Ancak son anlaşma, ABD’yi uzun ve maliyetli savaşlara dahil etmeye karşı çıkmasıyla bilinen Trump dönemindeki ender ve en kapsamlı askeri operasyonlardan birini bitiriyor.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.