Gazze Şeridi'nde ateşkesin yeniden sağlanması için Mısır'dan yeni öneri

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Tıp Kompleksi'ne düzenlediği saldırıda hayatını kaybeden Filistinliler için cenaze namazı kılındı. (Reuters)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Tıp Kompleksi'ne düzenlediği saldırıda hayatını kaybeden Filistinliler için cenaze namazı kılındı. (Reuters)
TT

Gazze Şeridi'nde ateşkesin yeniden sağlanması için Mısır'dan yeni öneri

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Tıp Kompleksi'ne düzenlediği saldırıda hayatını kaybeden Filistinliler için cenaze namazı kılındı. (Reuters)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Tıp Kompleksi'ne düzenlediği saldırıda hayatını kaybeden Filistinliler için cenaze namazı kılındı. (Reuters)

Yetkililer bugün yaptıkları açıklamada, Mısır'ın Gazze Şeridi'nde İsrail ile Hamas arasında ateşkesin yeniden sağlanması için yeni bir teklif sunduğunu bildirdi.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardığına göre Mısırlı bir yetkili, teklifin İsrail'in Gazze Şeridi'ne insani yardım girişine izin vermesi, çatışmaların birkaç hafta durması ve İsrail'in yüzlerce Filistinli mahkûmu serbest bırakması karşılığında Hamas hareketinin aralarında ABD vatandaşlığına sahip bir İsrail askerinin de bulunduğu beş canlı esiri serbest bırakmasını öngördüğünü söyledi.

Bir Hamas yetkilisi hareketin teklife ‘olumlu yanıt verdiğini’ söyledi, ancak daha fazla ayrıntı vermedi.

Hamas cuma günü yaptığı açıklamada, ABD'nin Gazze Şeridi'nde ateşkesin yeniden başlatılması önerisini görüştüğünü duyururken, İsrail de kalan esirleri serbest bırakması için harekete baskı yapmak üzere Gazze Şeridi'ndeki askeri operasyonlarını yoğunlaştırdı.

ABD Başkanı'nın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff tarafından geçen hafta ortaya atılan öneri, ateşkesin Ramazan ve Hamursuz Bayramı'ndan sonra Nisan ayına kadar uzatılmasını ve böylece savaşın kalıcı olarak durdurulmasını müzakere etmek için zaman tanınmasını amaçlıyor.

Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan Filistinli bir yetkili cuma günü Reuters'e yaptığı açıklamada, Mısır'ın bir teklifte bulunduğunu, ancak Hamas'ın henüz bir yanıt vermediğini söyledi. Yetkili, değerlendirilmekte olduğunu söylediği teklifle ilgili ayrıntı vermekten kaçındı.

Mısırlı iki güvenlik kaynağı, Kahire'nin kalan esirlerin serbest bırakılması için bir takvim ve İsrail'in ABD garantisiyle Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmesi için bir son tarih önerdiğini söyledi.

Kaynaklar, ABD'nin öneriye ilk onayı verdiğini, Hamas ve İsrail'in ise daha sonraki bir tarihte yanıt vermesinin beklendiğini belirtti.

İki aylık kırılgan bir ateşkesin ardından İsrail salı günü Gazze Şeridi'ne yönelik ağır bombardımanına yeniden başladı ve çarşamba günü Hamas'a kalan esirleri serbest bırakması için baskı yapmak üzere yeni kara operasyonları başlattı.

Ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana saldırıların görülmemiş yoğunluğu ve ölçeği, Gazze Şeridi'ni büyük bir yıkım ve feci bir insani krizle baş başa bırakan savaşın ilk günlerindeki anıları yeniden canlandırdı.

Ateşkes anlaşması görece sükûnetin sağlanmasına, İsrailli esirlerin ve Filistinli mahkûmların serbest bırakılmasına ve Gazze Şeridi'ne ilave insani yardım girişine katkıda bulundu. Ateşkesin ilk aşaması altı hafta sürdü ve bu süre zarfında sekizi ölü olmak üzere 33 esir, bin 800'den fazla Filistinli mahkûma karşılık serbest bırakıldı.

Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki saldırısı sırasında kaçırılan 251 esirden 58'i halen Gazze Şeridi'nde tutuluyor. İsrail ordusu bunlardan 34'ünün öldüğünü açıkladı.

Birleşmiş Milletler'in (BM) güvenilir bulduğu Hamas yönetimindeki Sağlık Bakanlığı verilerine göre Gazze Şeridi'ndeki savaş çoğu sivil, kadın ve çocuk olmak üzere en az 50 bin kişinin ölümüne neden oldu.



Hamas, rehineleri serbest bırakma şartlarını açıkladı

İsrail ordusunun Gazze'deki kara ve hava harekatlarını genişletmesiyle onbinlerce Filistinli tekrar yerinden edildi (Reuters)
İsrail ordusunun Gazze'deki kara ve hava harekatlarını genişletmesiyle onbinlerce Filistinli tekrar yerinden edildi (Reuters)
TT

Hamas, rehineleri serbest bırakma şartlarını açıkladı

İsrail ordusunun Gazze'deki kara ve hava harekatlarını genişletmesiyle onbinlerce Filistinli tekrar yerinden edildi (Reuters)
İsrail ordusunun Gazze'deki kara ve hava harekatlarını genişletmesiyle onbinlerce Filistinli tekrar yerinden edildi (Reuters)

Hamas, Gazze’de savaşın ve İsrail işgalinin sonlandırılması halinde elindeki tüm rehineleri serbest bırakacağını bildirdi. 

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla Times of Israel’e (ToI) konuşan bir Hamas yetkilisi, geçici ateşkes sağlanması durumunda bazı rehinelerin salıverilebileceğini de söylüyor. Diğer yandan bunun gerçekleşmesi için İsrail’in ateşkes görüşmelerinin ikinci aşamasına geçmeyi kabul edeceğine dair garanti istediklerini ifade ediyor. 

Filistinli yetkili, ocak ayında ABD liderliğinde kabul edilen ateşkes anlaşmasının koşullarının eksiksiz şekilde uygulanmasını talep ettiklerini söylüyor. Tel Aviv yönetiminin bozduğu ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasında, İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nden tamamen çekilmesi ve çatışmaların sonlandırılması öngörülüyordu. 

Hamas yetkilisi, ateşkesin ilk aşamasının uzatılması için de arabuluculara teklif götürdüklerini belirtiyor. Bunun, ABD Başkanı Donald Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steven Witkoff’un geçen ay sunduğu teklife benzer olduğunu ve Tel Aviv’in ikinci aşamaya geçmeyi kabul etmesi halinde 5 İsrailli rehinenin serbest bırakılmasını içerdiğini söylüyor. 

Kaynak, İsrail’in karşı teklifle gelerek 11 rehinenin serbest bırakılmasını istediğini ve karşılığında kalıcı ateşkese dair hiçbir garanti vermediğini söylüyor. Bunun Hamas açısından kabul edilemez olduğunu belirterek, “Görüşmeler tıkanmış durumda” ifadelerini kullanıyor. Adının açıklanmaması şartıyla Reuters’a konuşan bir Hamas yetkilisi de böyle bir teklife yanıt verilmeyeceğini söylüyor. 

ToI’nin irtibata geçtiği yetkili, Hamas’ın Gazze’den çıkmayı kabul etmeyeceğini fakat bölgenin yönetimini, güvenlik garantileri dahilinde sağlanacak ateşkesle Filistinli bağımsız otokratlara devredebileceğini belirtiyor. Yetkili, ABD’yle birebir görüşme sağlanması gerektiğini söyleyerek, Trump yönetiminin bu konuda geri adım atmasını eleştiriyor: 

Hamas’la doğrudan görüşmeden nasıl bir anlaşmaya varabilirsiniz ki? Taliban sözkonusu olduğunda bunu yapmayı kabul etmişlerdi.

Yetkili, Trump’ın savaşı bitirebilecek güce sahip olduğunu fakat İsrail lideri Binyamin Netanyahu’ya “Gazze’yi cehenneme çevirmesi için yeşil ışık yaktığını” söylüyor. 

ABD Rehine İşleri Özel Temsilcisi Adam Boehler, Hamas yöneticisi Halil Hayya’yla ateşkes anlaşması içinde Katar’da görüşmüştü. İsrail, ABD’li yetkililerin Hamas’la doğrudan görüşme düzenlemesine büyük tepki göstermiş, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da marttaki açıklamasında bunun “tek seferlik” olduğunu söylemişti. 

19 Ocak 2024’te yürürlüğe giren ateşkes ve esir takası anlaşmasının 42 günlük birinci aşaması 2 Mart'ta sona ermişti. İsrail, 1700'den fazla Filistinli mahkumu salıvermiş, Hamas da 8’i ölü 33 İsrailli ve 5 Taylandlı rehineyi serbest bırakmıştı.

Taraflar arasında anlaşma sağlanamadığı için ikinci aşamaya geçilememişti. Tel Aviv yönetimi, 2 Mart'ta Gazze Şeridi'ne her türlü insani yardım malzemesinin girişini durdurmuş, 9 Mart'ta da bölgeye elektrik tedarikini kesmişti. Bunların ardından İsrail ordusu, 18 Mart’ta ateşkes sürecini bozarak Gazze’ye saldırıları yeniden başlatmıştı.

Independent Türkçe, Times of Israel, Reuters