Mısır’da yeni harç ve vergiler tartışma konusu

Mısır’da yeni harç ve vergi uygulama eğilimine yönelik itirazlar artırıyor. Yeni uygulamalar turistlerin ülkeye girişi ve çıkışı için harç ödemelerini içeriyor

Perşembe günü Kahire’nin kuzeyindeki buğday hasadında çalışan Mısırlı bir çiftçi (Reuters)
Perşembe günü Kahire’nin kuzeyindeki buğday hasadında çalışan Mısırlı bir çiftçi (Reuters)
TT

Mısır’da yeni harç ve vergiler tartışma konusu

Perşembe günü Kahire’nin kuzeyindeki buğday hasadında çalışan Mısırlı bir çiftçi (Reuters)
Perşembe günü Kahire’nin kuzeyindeki buğday hasadında çalışan Mısırlı bir çiftçi (Reuters)

Mısır hükümetinin yeni harç ve vergi uygulamaları, geniş çaplı itirazlara ve tartışmalara neden oldu. Temsilciler Meclisi, bazı ithal mallara yönelik damga vergisi ile yabancılar ve Mısırlılar için ülkeye giriş ve çıkış harçlarının yanı sıra tiyatrolar ve gece kulüpleri için yeni vergiler getirmeye yönelik yasal değişiklikler yapılmasını prensipte onayladı.

Mısır Temsilciler Meclisi’nin Plan ve Bütçe Komisyonu çarşamba günü, damga vergisi yasasının bazı maddelerinde ve devletin mali kaynaklarının geliştirilmesi için alınan harçlarda değişiklik yapmayı prensip olarak onayladı.

Yasal değişiklikler, somon balığı, karides ve ıstakoz, taze veya kuru meyveler, çikolata ve kahve gibi bazı ithal mallara ve kol saatleri ve elektrikli ev aletleri dahil olmak üzere diğer birçok ürüne yeni vergiler uygulanmasını içeriyordu.

Yapılan değişikliklere göre, yabancılardan ve Mısırlılardan ülkeye giriş çıkış ücreti 100 cuneyh (Bir dolar ortalama 30,90 cuneyhe denk geliyor) üzerinden alınıyor. Kızıldeniz, Güney Sina, Asvan ve Matruh vilayetlerine sadece turizm amaçlı gelen yabancılar için harçların değeri 50 cuneyh ödemesi gerekiyor. Yolculuk ve yük taşıtları olarak Mısırlı ve yabancı sürücüleri ile düzenli olarak Mısır sınırından geçen hat veya kamyonlara yönelik ücretler bunun dışında kalıyor.

Plan ve Bütçe Komisyonu’ndan Yasir Ömer bu değişikliklerin görüşülmesi sırasında ‘Yeni vergi ve harçlar vatandaşın çıkarınadır. Zira devlet hazinesi için 5 milyar liraya ulaşıyor” dedi.

Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Dr. Fahri el-Fıki, ‘yeni vergilerin dayanıklı tüketim mallarını etkilemediğini’ açıkladı. Çarşamba akşamı televizyonda yayınlanan bir müdahalede, ‘ücretlerin gümrüksüz pazarlardan satın alınan mallar için geçerli olduğunu ve bunların balık, karides, havyar ve kol saati gibi emtialar olduğunu’ söyledi.

Olumsuz sinyaller

Mısır hükümetinin yeni harç ve vergiler uygulama eğilimi, geniş çaplı itirazlara ve tartışmalara yol açtı. Mısırlı işadamı Necip Saviris, ülkeden çıkış için ödeme yapılmasının istenmesini eleştirdi ve Twitter’da yaptığı paylaşımda, ‘dünyada böyle bir harç uygulayan hiçbir ülke olmadığını’ belirterek ‘en azından turistlerin bu ücretten muaf tutulmasını’ istedi.

Ekonomist Medhat Nafi Şarku’l Avsat’a “Bu şekilde harç ve vergi koyulması, başta turistlere giriş çıkış ücretleri olmak üzere yatırımcılara ve uluslararası topluma birçok olumsuz sinyaller taşır, bu dünyanın hiçbir ülkesinde olmayan bir şey” dedi.

Mevzuat değişiklikleri ile tiyatro, sinema ve gece kulüplerine girişte yeni bir vergi getirildi. Ayrıca, ‘yabancı diplomatlar bu ücretlerden muaf’ olması şartı ile, gümrüksüz satış mağazalarından kişisel kullanım için satın alınan alkollü içecekleri de etkiledi.

Ekonomist Vail en-Nuhas, Şarku’l Avsat’a “Mısır hükümeti bütçe açığını yönetmek için kaynaklar arıyor. Bu değişikliklerin ekonomik bir etkisi olmasa da uygulamada, özellikle ülkeden ayrılma ücretlerinde zorluklarla karşılaşılabilir” ifadelerini kullandı. Ayrıca “Ülkeden ayrılma ücretlerinin uygulanmasının yatırım ve turizm üzerinde olumsuz etkileri olabilir” ifadelerini de sözlerine ekledi.



Lise bitirme sınavı Mısırlılar için hala bir ‘öcü’ mü?

Mısır Eğitim Bakanı bu yıl lise sınav kurullarından birine yaptığı ziyarette (Mısır Eğitim Bakanlığı)
Mısır Eğitim Bakanı bu yıl lise sınav kurullarından birine yaptığı ziyarette (Mısır Eğitim Bakanlığı)
TT

Lise bitirme sınavı Mısırlılar için hala bir ‘öcü’ mü?

Mısır Eğitim Bakanı bu yıl lise sınav kurullarından birine yaptığı ziyarette (Mısır Eğitim Bakanlığı)
Mısır Eğitim Bakanı bu yıl lise sınav kurullarından birine yaptığı ziyarette (Mısır Eğitim Bakanlığı)

Hızlı bir nabız, titreyen gözler ve aşırı gerginlikten yemeyi kabul etmeyen bir mide ile, Şarkiye şehrinden 47 yaşındaki Muhammed Bedevi ellerini göğe kaldırarak, titreyen bir sesle “Allah’ım aklımızı koru ve sevincimiz büyük bir sevinç yap” diyerek Allah’a dua etti.

Bedevi, Mısır lise bitirme sınavı sonuçlarının açıklanmasını bekleyen bir milyondan fazla ebeveynden biriydi. Gözlemciler, bu dönemin endişenin arttığı ve ülke genelinde ‘her yıl görülen bir ateş’ haline geldiğini öne sürüyor.

Geçtiğimiz saatlerde, çizimler ve gönderiler ile sosyal medya lise sonuçları, üniversite beklentileriyle doluydu. Gönderilerden bazıları, başarı dualarıyla ilgiliyken, bazıları ailelerin sonuçlar duyulduktan sonra atacakları mesajlarla alay ediyordu. Kırklı yaşlarındaki Emine Abdulhamid “Sonuç açıklandığında kimse beni aramasın çünkü sonuçtan emin olacağım” dedi.

Bu sosyal paylaşımlar Mısırlı ailelerin, özellikle cumartesi günü sonuçları açıklama tarihleriyle ilgili çelişkili haberler çıktıktan sonra, lise bitirme sınavı sonuçlarının resmi olarak açıklanmasını bekledikleri bir zamanda yapıldı.

Tarihsel olarak, sınava yönelik ‘öcü’ terimi Mısırlı aileler ve lise öğrencileri arasında yaygın olarak kullanılıyor. Zira kimileri bunu öğrencilerin geleceğini şekillendiren bir ‘darboğaz’ olarak görüyor çünkü öğrencinin kaydolacağı üniversiteyi belirliyor. Ülkede özel eğitim olmasına rağmen, çocuklarını devlet üniversiteleri arasından en iyi üniversitelere kaydettirme konusunda aileler arasında eski ve hala devam eden bir mücadele bulunuyor.

Bu nedenle lise eğitimi ailelerin yaşamında önemli bir aşama olmaya devam ediyor. Ailelerin çoğu, özel eğitim merkezlerinin kendi kazançları için yarıştığı özel derslerin giderleri sağlamaya çalışıyor. Ailelerin bu çabaları, Milli Eğitim Bakanlığı’nın okullarda eğitim hizmetleri sağlama ve öğrencilere ‘ücretsiz eğitim platformları’ sunma yönündeki ‘yoğun’ çaba ve girişimlerinin ortasında geliyor.

Mısır’daki Eğitim Bakanlığı dün (Cumartesi), ‘Lise bitirme sınavının sonucu, adalet ve doğruluğu garanti edecek şekilde verildiğinden emin olmak için birçok inceleme aşamasından geçiyor” dedi. Eğitim Bakanlığı Sözcüsü Şadi Zalta, Mısır Eğitim Bakanı Dr. Rıza Hecazi’nin ‘sonuç tarihini, ilgili tüm prosedürler tamamlanır tamamlanmaz resmi olarak açıklayacağını’ belirtti. Medyaya ‘Öğrenci ve velilerin kafasının karışmasını ve dikkatinin dağılmasını önlemek için, bakanlık tarafından yayınlanan resmi açıklamalara bağlı kalmaya’ çağırdı.

Ayn Şems Üniversitesi’nde eğitim uzmanı ve müfredat profesörü Hasan Şeheta, Mısır’daki lise sistemi için bu yılki deneyimin ‘lisenin kabuslarını ve öcüyü yenmek için gerçek bir başlangıç’ olmasını beklediğini belirtti.

Mısır Bakanlar Kurulu’na bağlı Bilgi ve Karar Destek Merkezi’nin istatistiklerine göre, bu yıl edebiyat bölümünden 276 bin öğrenci, fen bilimleri bölümünden yaklaşık 391 bin 600 öğrenci ve matematik ölümünden yaklaşık 98 bin 600 öğrenci olmak üzere toplam 783 bin öğrenci lise bitirme sınavlarına girdi.

Lise bitirme sonuçlarının açıklanmasına eşlik eden aile baskıları üzerine, Mısır’da siyaset sosyolojisi profesörü olan Said Sadık, Şarku’l Avsat’a ekonomik faktörün ‘öğrenciler ve aileleri üzerindeki bu yılki baskıların nedeni olduğunu’ söyledi. Sadık “Konu görecelidir. Devlet üniversitelerindeki en iyi fakülteler için alternatif seçeneklere sahip olanlar, aileleriyle birlikte eğitim yoluyla sosyal ilerleme elde etmek isteyen yoksul öğrencilerin yaşadığı aynı baskılarla karşı karşıya kalmıyor” dedi. Ayrıca “Burada kurulan bir hayali kaybetmenin dehşeti ve bunun getirdiği psikolojik ve toplumsal baskı da ortaya çıkıyor” ifadelerini sözlerine ekledi.

Sadık’a göre öğrenciler tıp bölümü gibi üniversite hayallerinin, silinip gitme korkusunu paylaşıyor. Tıp ve mühendislik eğitiminin devlet üniversitelerinde büyük bir itibarı bulunuyor. Bununla birlikte Sadık “Zengin kesimler, çocukları yurtdışında okumak için seyahat etmek gibi daha iyi fırsatlara sahip olabilir ve bazıları liseden mezun olarak alternatif uluslararası derecelere kaydolabilir” dedi. Siyaset sosyolojisi profesörü, bu baskıların ‘yerinde olduğunu, zira bir dönüm noktası olduğunu ve ailelerinin güvendiği öğrencilerin geleceğinin belirlendiğini’ belirtti.

Zirve Fakülteler olarak bilinen üniversiteler için mevsimsel mücadele hakkında, Şehata Şarkul Avsat’a Mısır’daki yeni üniversitelerin sivil, devlet ve özel arasındaki çeşitliliğinin ve sundukları ‘programların’ ‘öğrencilerin ve ailelerinin hayallerini gerçekleştirme fırsatlarını artırdığını’ söyledi.

Yerel raporlara göre, geçen yıl yüzde 75,04 olan ve 2021’de yüzde 74 olarak kaydedilen lise bitirme sınavı beklenen başarı oranı, bu yıl yüzde 78 ile 79 arasında değişebilir.

Bu konuda Sadık ‘eğitim sistemini geliştirmek kadar, sınavlarda kopya olgusuyla mücadele etmek ve bu olguyu durdurmak için çalışılması’ çağrıda bulundu. Ayrıca “Herkesin karşılayamayacağı özel ders olgusunun gölgesinde, aileler arasında bir eşitsizlik duygusu ortaya çıkıyor ve bu nedenle toplum eğitimde eşitlikten yoksun ve ücretsiz eğitim statüsü bulunmuyor” dedi.

Mısır’da sosyal medyadaki en popüler konuların başında #lise hashtag’i geliyor. Kullanıcıların gönderileri, öğrencilerin desteğini istemek, onlar için dua etmek ve sonucu ne olursa olsun kabul etmek arasında değişiyor.