Tunus makamları, devlete ait bir fosfat şirketinin yetkililerini ‘yolsuzluk’ şüphesiyle gözaltına aldı

Mozaik FM Genel Yayın Yönetmeni kefaletle serbest bırakıldı.

İki gün önce basın özgürlüğünün kısıtlanmasına karşı protesto yapan gazeteciler (AFP)
İki gün önce basın özgürlüğünün kısıtlanmasına karşı protesto yapan gazeteciler (AFP)
TT

Tunus makamları, devlete ait bir fosfat şirketinin yetkililerini ‘yolsuzluk’ şüphesiyle gözaltına aldı

İki gün önce basın özgürlüğünün kısıtlanmasına karşı protesto yapan gazeteciler (AFP)
İki gün önce basın özgürlüğünün kısıtlanmasına karşı protesto yapan gazeteciler (AFP)

Tunus makamları, dün devlete ait Gafsa Fosfat Şirketi’nde adları bir yolsuzluk davasına karışan dokuz kişiyi ülkenin güneybatısındaki Gafsa Asliye Mahkemesi’nin sorgu yargıcına sevk etti. Bu kişiler arasında şirketin eski bir şube müdürü ve yabancı uyruklu bir ticari temsilci de bulunuyor. Bununla eş zamanlı olarak Tarım Bakanlığı, yolsuzluğa karşı yürüttüğü kampanya kapsamında bazı dosyaların yargıya intikal ettiğini duyurdu. Ancak dosyaların içeriği veya suçlananların sayısı hakkında bilgi vermedi. Önümüzdeki dönemde Tunus sahasında bu konuda gelişmeler yaşanması bekleniyor.

Ulusal Muhafızlar Sözcüsü Hüsameddin el-Cebabili, Tunus ekonomisi ve döviz akışı için hayati bir sektör olan fosfat sektöründe yolsuzluk şüphesiyle gözaltına alınanların dava dosyasının, 2019 yılında Gafsa Fosfat Şirketi için 14 milyon Tunus dinarı (yaklaşık 4,6 milyon dolar) değerinde ağır ekipmanların satın alınmasına ilişkin bir kamu ihalesiyle ilgili olduğunu açıkladı.

Araştırma ve soruşturmaların seyrine ilişkin bilgi veren Cebabili, soruşturma sonuçlarının, şirketin eski veya halen çalışan yedi yetkilisi ve bir şube müdürü ile ağır makine üretimi yapımı ve satışı yapan yabancı bir kompleksin ticari temsilcisinin olaya dahil olduğunu gösterdiğini belirtti. Sözcü bu kişilerin ‘dolandırıcılık eylemleri yapmak, şirketi ihtiyacı olmayan ekipmanları almaya zorlamak ve bir tür yolsuzluk olarak, kamu ihale prosedürlerini kasten manipüle etmekle’ suçlandıklarını açıkladı.

Sözcü, soruşturmaların bu davranışların ‘şirketi ağır maddi zarara uğratacağını’ gösterdiğini belirterek, şirketin anlaşmanın faaliyete geçmemesi için gerekli önlemleri aldığını vurguladı.

Tunus’un en büyük devlet şirketlerinden biri olan Gafsa Fosfat Şirketi, devrimden sonra ekonomik ve sosyal sorunlarla karşı karşıya kaldı ve bu, verimli sonuçlar elde etmesini engelledi. Şirket, önceki yıllarda ürettiğinin yarısından daha azını üretmeye başladı. Aynı zamanda üretimin azalmasına rağmen çalışan sayısı ikiye katlandı. Buna ek olarak, fosfatın ülkenin güneydoğusundaki Gabes Kimyasal Kompleksi’ne taşınması için daha verimli olan demiryolu taşımacılığı yerine uzun bir süre ağır kamyonların kullanılması gibi kötü yönetim sorunlarıyla karşılaştı. Bu, üretim maliyetini artırarak gelirlerini etkiledi. Ayrıca, siyasi ve toplumsal gerilim dönemlerinde sürekli grevler yapıldı ve fosfat taşımacılığını engelleyen yol kapatma eylemleri gerçekleştirildi.

Mozaik FM Genel Yayın Yönetmeni kefaletle serbest bırakıldı

Öte yandan dün (Çarşamba) Tunus’un özel radyo istasyonu Mozaik FM, üç aydır tutuklu bulunan Genel Yayın Yönetmeni Nureddin Butar’ın kefaletle serbest bırakıldığını duyurdu. 13 Şubat tarihinde tutuklanan Butar’ı kara para aklama ve yasadışı yollardan zenginleşme şüpheleriyle soruşturuluyordu. Bu suçlamalar savunma makamı tarafından reddediliyor. Radyo yayınında, Mali Yargı Birimi Temyiz Dairesi’nin, Genel Yayın Yönetmeni’ni 1 milyon Tunus dinarı (324 bin dolar) kefaletle serbest bırakmaya ve seyahat etmesini yasaklamaya karar verdiği bildirildi. Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, 2021’de ülkede aldığı olağanüstü kararları ilan etmesinin ve ardından anayasa da dahil olmak üzere birçok anayasal organı feshetmesinin ertesi günü, ifade ve basın özgürlüğünü koruma sözü vermişti. Ancak insan hakları örgütleri, fikir ve yayın hayatı ile ilgili açılan davaların artması sebebiyle özgürlüklerin gerilemesinden korkuyor. Polis, birkaç gün önce sosyal medyada ülkedeki güvenlik durumunu eleştiren mizahi bir şarkı paylaşan iki genci gözaltına aldı ve ardından serbest bıraktı. Ayrıca bir mahkeme, Mozaik FM’den bir gazeteciyi devam eden bir terör operasyonuyla ilgili bazı bilgileri ifşa etme suçundan beş yıl hapis cezasına çarptırdı.



Tunus-AB ilişkilerini nasıl bir gelecek bekliyor?

İtalya Başbakanı, Avrupa Komisyonu Başkanı, Tunus Cumhurbaşkanı ve Hollanda Başbakanı’nın Kartaca Sarayı'nda hatıra fotoğrafı (AFP)
İtalya Başbakanı, Avrupa Komisyonu Başkanı, Tunus Cumhurbaşkanı ve Hollanda Başbakanı’nın Kartaca Sarayı'nda hatıra fotoğrafı (AFP)
TT

Tunus-AB ilişkilerini nasıl bir gelecek bekliyor?

İtalya Başbakanı, Avrupa Komisyonu Başkanı, Tunus Cumhurbaşkanı ve Hollanda Başbakanı’nın Kartaca Sarayı'nda hatıra fotoğrafı (AFP)
İtalya Başbakanı, Avrupa Komisyonu Başkanı, Tunus Cumhurbaşkanı ve Hollanda Başbakanı’nın Kartaca Sarayı'nda hatıra fotoğrafı (AFP)

Avrupa Birliği (AB), kıtanın güney sınırlarının güvenliğini sağlamaya yönelik yardım karşılığında Tunus'un fon ve mali yardım taleplerine yanıt verdi mi?

Tunus, Avrupa’nın önerisini bu ay sona ermeden kabul edip ardından ise yaklaşık 900 milyon euronun sevkinin yanı sıra, Tunus bütçesi için 150 milyon euro değerinde destek alacak mı? Yoksa değişken küresel durumdan, İtalya dahil olmak üzere bir dizi Avrupa ülkesinde iktidar sağının yasa dışı göç dalgalarını durdurma ihtiyacından yararlanmak için Avrupalı ​​yetkililere baskı yapmaya devam mi edecek?

Hollanda Başbakanı, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, Avrupa Komisyonu Başkanı ve İtalya Başbakanı Tunus’ta bir araya geldi (AFP)
Hollanda Başbakanı, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, Avrupa Komisyonu Başkanı ve İtalya Başbakanı Tunus’ta bir araya geldi (AFP)

Bu gibi sorular, Avrupa Komisyonu Başkanı, İtalya Başbakanı ve Hollanda Başbakanı’nın Tunus ziyaretine eşlik etti. Pazar günü gerçekleşen ziyaretin ardından, hem Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) sunduğu haksız koşulları, hem de göçmenleri para karşılığı yerleştirme çözümünü eleştiren Cumhurbaşkanı Said’in bu yöndeki yanıtı beklendi. Said, bu çözümün insanlık dışı ve kabul edilemez bir çözüm olduğuna değindi. Nitekim Tunus Cumhurbaşkanı’nın tam olarak ne istediği, tüketim ürünlerindeki sübvansiyonlar kaldırıldığı taktirde Tunus sokaklarının tepkisinin ne olacağı merak ediliyor.

Krizin yaşandığı ekonomik koşullar sürerken Tunus başkentinde yerel bir pazarda iki kadın (Reuters)
Krizin yaşandığı ekonomik koşullar sürerken Tunus başkentinde yerel bir pazarda iki kadın (Reuters)

Tunus işlerine aşina bazı gözlemciler, kapsamlı bir ortaklık paketi için birlikte çalışma anlaşmasının iki tarafın ortak çıkarlarını garanti ettiğine inanıyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Tunus ile AB arasında bu ay sonunda yapılması planlanan bir sonraki Avrupa zirvesine kadar bir anlaşmanın imzalanmasını umduğunu ifade etti. Avrupa ülkeleri, Tunus'un içinde bulunduğu karmaşık ekonomik, sosyal ve siyasi durumda yardım alması halinde binlerce yasadışı göçmeni bir tarafa yerleştirmek için daha ciddi çalışabileceğine inanıyor.

Tunus Cumhurbaşkanı, İtalya Başbakanı'nı Kartaca Sarayı'nda ağırladı (EPA)
Tunus Cumhurbaşkanı, İtalya Başbakanı'nı Kartaca Sarayı'nda ağırladı (EPA)

AB tarafından önerilen beş nokta arasında Tunus'ta yatırımın artırılması, dijital sektörün desteklenmesi, yenilenebilir enerjilerin ihracatına yatırım yapılması ve öğrenci değişim programının daha kapsamlı hale getirilmesi yer alıyor.

AB’nin Tunus'un ilk ticaret ortağı ve ilk yatırımcısı olduğunu kaydeden Ursula von der Leyen, “Avrupa, Tunus'un 2011'den bu yana demokrasiye giden yolunu, diktatör Zeynel Abidin Bin Ali'yi deviren uzun ve çetin yol konumundaki devrimi desteklemiştir” vurgusunda bulundu. Böylece Avrupa'nın şuan siyasi dosyaya girmedeki gecikmesine üstü kapalı bir göndermede bulunmuş oldu.

Tunuslu siyasi analist Cemal el-Arfavi, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, pek çok gözlemcinin Tunus ile AB arasındaki ilişkinin gerçekliğine ve katlanarak artan göç akımlarına dikkat çekerek AB’nin kolay kolay para ödemeyeceğini düşündüğünü belirtiyor. Siyasi müzakereler daha karmaşık olacağına, Almanya başta olmak üzere bazı Avrupa ülkelerinin Tunus'un siyasi gidişatına şüpheyle baktıkları için göçmenlik dosyasını çözmekle yetinmeyip hak ve özgürlüklerden bahsedeceğine de değiniyor.

Tunus başkenti merkezinde Afrikalı göçmenler (AFP)
Tunus başkenti merkezinde Afrikalı göçmenler (AFP)

Tunuslu bir grup insan hakları örgütü, AB’nin bilhassa İtalya'nın, müzakereleri zorlaştıracak olan göçmenlik dosyasını ele alma niyetini sorguluyor. Açıklamada bulunan Tunus Ekonomik ve Sosyal Haklar Forumu (FTDES) Sözcüsü Ramazan bin Ömer, Avrupalı ​​yetkililerin sık sık Tunus'a yaptığı ziyaretlerin ve açıklamaların, Tunus'a şantaj yapmak, ülkedeki iç siyasi, ekonomik ve sosyal kırılganlıktan yararlanmak amacıyla benimsenen eski ve yenilenmiş bir yolun parçası olduğuna dikkat çekti. Zirâ sınır ihracat politikalarında iş birliğini artırmak ve Tunus’u bağımlılık politikalarının bir rehinesi haline getirmek istediklerine değindi.

“Avrupa’nın yıllardır Tunus'u iş birliğine ihtiyaç duyan bir ülke olarak değil de göçü kontrol altına almak için daha fazla donanıma ihtiyaç duyan gelişmiş bir sınır noktası olarak gördüğüne” dikkati çeken Ömer, Avrupa ülkelerinin insanların ölecek olsalar dahi Avrupa’ya gitmemelerini savunduklarını söyledi.