Hama Kasabı Rıfat Esed için uluslararası tutuklama kararı

İsviçre yargısı, Rıfat Esed hakkında uluslararası tutuklama emri çıkardı

Ocak 1984'te Başkan Hafız Esed ve kardeşi Rıfat'ın bir arşiv fotoğrafı (AFP)
Ocak 1984'te Başkan Hafız Esed ve kardeşi Rıfat'ın bir arşiv fotoğrafı (AFP)
TT

Hama Kasabı Rıfat Esed için uluslararası tutuklama kararı

Ocak 1984'te Başkan Hafız Esed ve kardeşi Rıfat'ın bir arşiv fotoğrafı (AFP)
Ocak 1984'te Başkan Hafız Esed ve kardeşi Rıfat'ın bir arşiv fotoğrafı (AFP)

İsviçre Federal Ceza Mahkemesi, kamuoyunda “Hama Kasabı” olarak adlandırılan Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’in amcası Rıfat Esed hakkında 1982 yılında işlenen savaş suçları sebebiyle uluslararası yakalama emri çıkarttı. Mahkeme yakalama emrini bir yıl süren duruşmaların ardından yayımlandı. Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı haber göre Federal Savcılık, 85 yaşındaki Rıfat Esad'ın tutuklanmasını engelleyecek tedbirler alınamaması için bu konunun gizli tutulmasını talep etti.

Federal Savcılık, 2021'de Federal Adalet Bürosu'ndan Esed aleyhine  tutuklama emri çıkarmasını istemişti ancak Adalet Bakanlığı, İsviçre'nin Esed hakkında kovuşturma yetkisi bulunmadığını iddia ederek bu talebi reddetti. Amca Esed’in ne İsviçre vatandaşlığı ne İsviçre'de ikameti ne de bu ülkede bir evi var. Büro ayrıca, 1982’de Suriye'nin Hama kentinde meydana gelen ve Rıfat Esed'in de parmağı olmakla suçlandığı katliamın kurbanları arasında İsviçre vatandaşı olmadığını vurguladı. Ancak Federal Ceza Mahkemesi, savcılığın bu davayla ilgili soruşturmasını 2013 yılında Rıfat Esed'in Cenevre'de bir otelde kaldığı sırada başlattığını gerekçe göstererek talebi meşru buldu. Mahkeme, Esed'in İsviçre otelinde bulunmasını, savaş suçu zanlılarının kovuşturulmasında İsviçre yargı yetkisinin tesis edilmesi için yeterli gördü. Böylece, İsviçre yargısının Esed hakkında uluslararası tutuklama emri çıkarması mümkün hale geldi.

Eski Suriye Devlet Başkanı Hafız Esed'in küçük erkek kardeşi 37 yıl sürgünde geçirdikten sonra 2021'de Suriye’ye döndüğü için böyle bir tutuklama emri büyük olasılıkla fiilen uygulanamayacak. 13 Eylül 2013'te Trial International adlı uluslararası suçlar için cezasızlıkla mücadele eden sivil toplum kuruluşu, Rıfat Esed'i Şubat 1982'de Hama şehrindeki protesto gösterilerinin bastırılması sırasında savaş suçları işlemekle itham ederek şikayette bulundu.

O sırada Savunma Tugaylarının Komutanı Rıfat Esed’di. Bu seçkin birlik, Esed güçlerinin Hama'nın kontrolünü yeniden ele geçirmek için yürüttüğü askeri operasyon sırasında sivillere yönelik çok sayıda işkence ve katliam yapmakla suçlanıyor. Kaynaklar, askeri operasyonlarda en az 40 bin sivilin katledildiğini aktarıyor.

Esed rejiminin gayrimeşru olduğu bir kez daha tescillendi

Trail International’ın Hukuk Danışmanı Benoit Meister, İsviçre adli makamlarının Rıfat Esed hakkında tutuklama emri yayınlama kararını memnuniyetle karşıladığını ifade etti. Ancak Meister, bu kararın Rıfat Esed'in Suriye'ye dönüşü sonrasına ertelenmesinden duyduğu üzüntüyü de dile getirdi. Karar, Rıfat Esed’in Suriye dışına çıktığı anda tutuklanması anlamına gelmekle birlikte Esed rejiminin uluslararası toplum nezdinde hukuken gayrimeşru olarak görüldüğünün de kanıtı.  

2014’te yurt dışına kaçan Sezar kod adlı Suriyeli askeri bir polis rejimin hapishanelerinde işkenceyle öldürülen 11 bin sivile ait 55 bin fotoğraf kaydını dünya basınına sızdırmıştı.

Sezar Yasası olarak bilinen, tam adıyla Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası, 21 Aralık'ta ABD Başkanı Donald Trump tarafından imzalanmıştı. Yasaya göre, Rusya, İran ve Şii Lübnan Hizbullahı adına hareket eden kişi veya üstlenici şirketlere destek sağlayan ya da onlarla büyük miktarda para alışverişinde bulunan yabancı kişi ve kuruluşlara uluslararası yaptırım uygulanıyor.



ABD, Gazze’de “ölüm tuzağı kuran” yardım kuruluşunu fonluyor

GHF'nin Gazze'deki yardım faaliyetleri başından beri tartışma yaratıyor (Reuters)
GHF'nin Gazze'deki yardım faaliyetleri başından beri tartışma yaratıyor (Reuters)
TT

ABD, Gazze’de “ölüm tuzağı kuran” yardım kuruluşunu fonluyor

GHF'nin Gazze'deki yardım faaliyetleri başından beri tartışma yaratıyor (Reuters)
GHF'nin Gazze'deki yardım faaliyetleri başından beri tartışma yaratıyor (Reuters)

ABD, Gazze İnsani Yardım Vakfı'na (Gaza Humanitarian Foundation/GHF) 500 milyon dolar fon sağlamayı planlıyor. 

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla Reuters'a konuşan yetkililer, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın GHF'ye gönderilecek parayı ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) fonundan alacağını söylüyor. 

ABD Başkanı Donald Trump, USAID'in faaliyetlerinin askıya alınacağını ve kuruluşun Dışişleri Bakanlığı bünyesine taşınacağını şubatta duyurmuştu.

Kaynaklar, yardımın İsrail tarafından talep edildiğini belirtiyor. Buna göre Tel Aviv yönetimi Washington'la iletişime geçerek GHF'nin 180 günlük faaliyet masraflarının karşılanmasını istedi. 

Gazze'de geçen ay yardım dağıtmaya başlayan ABD ve İsrail destekli kuruluş, çalışmalarını bağımsız şekilde yürüttüğünü savunuyor. Ancak İsrail'in kamu yayıncısı Kan'ın çarşamba günkü haberinde, Binyamin Netanyahu yönetiminin GHF'ye 700 milyon Yeni İsrail Şekeli (yaklaşık 8 milyar TL) fon sağladığı öne sürülmüştü. İsrail Başbakanlık Ofisi ve radikal sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ise iddiaları yalanlamıştı. 

GHF'nin Gazze'deki faaliyetleri, İsrail bombardımanı altındaki bölgede kaosu daha da artırdı. Reuters'ın aktardığına göre 1-3 Haziran'da GHF'nin yardım noktalarında yaşanan saldırılarda en az 80 Filistinli öldürüldü. AA'nın rakamlarına göre gıda yardımı almak isterken İsrail askerlerinin açtığı ateş sonucu yaşamını yitiren Filistinlilerin sayısı 27 Mayıs'tan bu yana 115’e yükselirken yaralı sayısı 580’i geçti.

Filistinli yetkililer, Netzarim ve Refah bölgelerindeki yardım noktalarının "insani yardım" kisvesi altındaki ölüm tuzaklarına dönüştüğünü ve İsrail'in sivilleri kasıtlı olarak hedef aldığını savunuyor. 

İsrail ordusuysa sivillere doğrudan ateş edilmediğini ve düzenin sağlanması için uyarı atışı yapıldığını öne sürüyor.

Tartışmalı yardım kuruluşunun CEO'su Jake Wood, tarafsızlık ve bağımsızlık ilkeleriyle uyumlu bir şekilde işini yapmasının imkansız olduğunu vurgulayarak 25 Mayıs'ta istifasını açıklamıştı.

Independent Türkçe, Reuters, Times of Israel