ABD ve Çin, ekonomik ve finansal çalışma grupları kurdu

ABD Hazine Bakanı Yellen, "Çalışma grupları, iki ülke arasında sağlıklı bir ekonomik rekabeti teşvik etmek ve küresel zorluklara karşı iş birliğini ilerletmek için önemli forumlar olarak hizmet edecek" dedi

Önceki bir etkinlik sırasında Washington DC'deki Capitol binasının yakınında Amerikan ve Çin bayrakları (Reuters)
Önceki bir etkinlik sırasında Washington DC'deki Capitol binasının yakınında Amerikan ve Çin bayrakları (Reuters)
TT

ABD ve Çin, ekonomik ve finansal çalışma grupları kurdu

Önceki bir etkinlik sırasında Washington DC'deki Capitol binasının yakınında Amerikan ve Çin bayrakları (Reuters)
Önceki bir etkinlik sırasında Washington DC'deki Capitol binasının yakınında Amerikan ve Çin bayrakları (Reuters)

ABD Hazine Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, ABD ve Çin'in, Hazine Bakanı Janet Yellen ve Çin Başbakan Yardımcısı Hı Lifıng başkanlığında, ekonomik ve finansal alanda iki çalışma grubu kurduğu aktarıldı.

Söz konusu çalışma gruplarının ekonomik ve finansal politika konularına ilişkin samimi ve kapsamlı görüşmelerin yanı sıra makroekonomik ve finansal gelişmelere ilişkin bilgi alışverişi için sürekli yapılandırılmış kanallar sağlayacağı belirtilen açıklamada, grupların düzenli aralıklarla bakan yardımcısı düzeyinde buluşacağı ve Yellen ile Hı'ya rapor vereceği bildirildi.

Açıklamada, bu çalışma gruplarının oluşumunun Yellen'ın temmuz ayında yaptığı Pekin ziyareti sırasında varılan fikir birliğine dayandığına işaret edilerek, ABD Başkanı Joe Biden'ın Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile geçen yıl Bali'de yaptığı görüşmenin ardından iki ülke arasındaki iletişimin derinleştirmesi yönündeki talimatını yerine getirdiği ifade edildi.

"Aynı fikirde olmadığımızda konuşmamız çok önemli"

Öte yandan ABD Hazine Bakanı Yellen, X sosyal medya platformundan konuya ilişkin yaptığı paylaşımda, ekonomik ve finansal çalışma gruplarının kurulmasının ABD ve Çin arasındaki ikili ilişkilerde "ileriye doğru atılmış önemli bir adım" olduğunu ve temmuz ayında Pekin'e yaptığı ziyaretin üzerine inşa edildiğini belirtti.

Çin ziyaretinin Biden'ın Şi ile görüşmesinin ardından yaptığı rehberliğe uygun olarak dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında kalıcı bir iletişim kanalı kurmayı amaçladığını vurgulayan Yellen, "Özellikle aynı fikirde olmadığımızda konuşmamız çok önemli" değerlendirmesinde bulundu.

Yellen, "Bu çalışma grupları, Amerika'nın çıkarlarını ve endişelerini iletmek, Amerikalı işçiler ve işletmeler için eşit şartlar altında iki ülke arasında sağlıklı bir ekonomik rekabeti teşvik etmek ve küresel zorluklara karşı iş birliğini ilerletmek için önemli forumlar olarak hizmet edecek" ifadelerini kullandı.



“Diplomasi ve yıkımın” mimarı Kissinger'ın ölümü

Kissinger, 2010'da Berlin'de bir akademik etkinliğe katıldığı sırada (DPA)
Kissinger, 2010'da Berlin'de bir akademik etkinliğe katıldığı sırada (DPA)
TT

“Diplomasi ve yıkımın” mimarı Kissinger'ın ölümü

Kissinger, 2010'da Berlin'de bir akademik etkinliğe katıldığı sırada (DPA)
Kissinger, 2010'da Berlin'de bir akademik etkinliğe katıldığı sırada (DPA)

Henry Kissinger, küresel diplomaside başarılı bir diplomat olarak yerinden oynamayan bir taş bırakmadı. Ancak, uzun yaşamı boyunca birçok ülkede ‘yıkım mühendisliği' ile suçlandı. Bunlar arasında Arap dünyasında Lübnan, Güney Amerika'da Şili ve Arjantin, Asya'da Vietnam ve Kamboçya ve Afrika'da birçok ülke yer alıyor.

Eğer Kissinger'in başarısı ve eleştirileri olmasaydı, yıldızı 50 yıldan fazla bir süredir parlamazdı ve adı Amerikan dış politikasına, belki de genel olarak Batı'ya kazınmazdı. Amerikan diplomasisinin mimarları, Cumhuriyetçi ve Demokratik partiler arasında, son günlerine kadar ona geri dönmeye devam etti. Birçokları onun ABD'nin iç işlerinde bile hala canlı olan derin bir iz bıraktığını söylüyor.

Henry Kissinger, geçtiğimiz 27 Mayıs'ta 100. yaşına basmıştı. Kissinger, 1994 tarihli ‘Diplomasi’ adlı kitabının da gösterdiği gibi, büyük meselelerde uluslararası bir referans noktası olarak son günlerine kadar kaldı. 100 yaşında, yarım asır önce bir dönüm noktası yarattığı Çin'e gitti. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve Avrupa'nın geleceği hakkında çok konuştu. Yapay zekanın uluslararası ilişkiler üzerindeki etkisine dair önemli bir görüşü vardı.

Henry Kissinger, Ortadoğu'da da bir ‘ikon’ haline geldi. 1973 Arap-İsrail Savaşı sırasında ABD Dışişleri Bakanı olarak uyguladığı ‘mekik diplomasisi’, sadece Mısır ve İsrail arasında bir barış antlaşmasının temeli olmakla kalmadı. Aynı zamanda şimdi muallakta bir barış süreci haline gelen Filistinliler ve Araplar ile İsrailliler arasındaki barış sürecinin ABD tarafından himaye edilmesinin de anahtarı oldu.

cdvrt
Kissinger, 2007'de ABD Başkanı Joe Biden'la birlikteydi ve Biden o dönemde Senato Dış İlişkiler Komitesi'nin Başkanıydı (AP)

Hamas'ın Gazze'yi çevreleyen İsrail yerleşimlerine yönelik çarpıcı saldırılarının ardından Kissinger, bu ‘açık saldırı eyleminin bir miktar cezayla karşılanması gerektiğini’ söyleyerek bölgede tehlikeli bir tırmanma olasılığına karşı uyarıda bulundu. Ayrıca, ‘Ortadoğu'daki çatışmanın, başka Arap ülkelerini de kamuoyu baskısı altına sokarak tırmanma riski taşıdığını’ belirterek, 1973'teki Yom Kippur Savaşı'ndan çıkarılan derslere atıfta bulundu. Hamas ve destekçilerinin gerçek amacının ‘sadece Arap dünyasını İsrail'e karşı seferber etmek ve barış müzakereleri yolundan çıkmak’ olabileceğini söyledi. Ancak İsrail'in saldırıda İran'ın parmağı olduğunu teyit etmesi halinde “İran'a karşı adımlar atabileceğine” de işaret etti. Kissinger, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ve Hamas'ın İsrail'e yönelik saldırısının “uluslararası sisteme temel bir saldırı” oluşturduğu değerlendirmesinde bulundu.

Kissinger'ın Suudi Arabistan ve Körfez hakkındaki bilgisi

Prens Faysal bin Selman bin Abdulaziz’in Oxford Üniversitesi'nde ‘İran, Suudi Arabistan ve Körfez 1968-1971’ adlı doktora tezini hazırlarken Kissinger'la yaptığı uzun bir röportaj, Suudi Arabistan ve Körfez hakkındaki bilgisinin ‘Körfez'deki Ulusal Güvenlik Konseyi politikalarında etkili olmadığını’ gösterdi. Hatta Kissinger bu bölgeyle ilgili ayrıntıları ve Şah dönemindeki Suudi-İran ilişkilerinin seyrini bilmediğini itiraf etti.

Medine Valisi Prens Faysal bin Selman, kitabında şunları yazdı: "Birçok kişi, Körfez'deki Ulusal Güvenlik Konseyi politikasının Kissinger'ın etkisiyle büyük ölçüde şekillendiğini düşünüyor. Ancak, bu bakış açısı yanlış görünüyor, çünkü Kissinger'ın kendisi 1969'da Körfez hakkındaki algısına ilişkin bir soruya şu yanıtı verdi: 'Benim bir algım yok,' Suudi Arabistan-İran ilişkilerinin gidişatını bilmiyorum, benim için öncelik Sovyetleri Ortadoğu'dan çıkarmak."

Gerçekçi siyaset

Şarku'l Avsat geçtiğimiz Mayıs ayındaki 100. doğum gününde, ABD ile Çin arasındaki ilişkiyi kuran Henry Kissinger'ın rolünü değerlendiren akademisyenlerden ve diplomatlardan oluşan bir grupla görüştü. Kissinger, Çin'in Sovyetler Birliği'nin yörüngesinde dönen komünist sisteminden uzaklaşmasına yardımcı oldu ve böylece uluslararası güçler arasındaki denge doktrinini kurdu.

cdevrg
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, 20 Temmuz 2023'teki Çin ziyareti sırasında Pekin'de Kissinger'ı kabul etti (AP)

1954 yılında doktora derecesiyle mezun olduğu Harvard Üniversitesi'ndeki akademik çalışmalarında olduğu gibi, Kissinger, on dokuzuncu yüzyılda Alman yazar Ludwik von Rochow tarafından ideolojik bir yaklaşım ve ahlaki kavramlardan önce siyasi ve diplomatik eylemdeki mülahazaları ve özel koşulları sunmak için icat edilen ‘gerçekçi siyaset’ (reelpolitilk) doktrinini benimsedi. Almanya'da Yahudi olarak dünyaya gelen Kissinger, Adolf Hitler liderliğindeki Nazilerin yönetiminden kaçmak için 1938'de ailesiyle birlikte ABD'ye sığınmayı başardı. Sadece Amerikan siyaset dünyasına girmekle kalmayıp, aynı zamanda 1969'da ilk Ulusal Güvenlik Danışmanı ve ardından 1973'te Başkan Richard Nixon yönetiminde Dışişleri Bakanı oldu. 1974'te ‘Watergate’ skandalının ardından Nixon'un yerini alan Başkan Gerald Ford'un yönetiminde, 1977'nin başına kadar son görevinde kaldı.

Tüm olumsuzluklara rağmen Henry Kissinger, Soğuk Savaş mimarı George Kennan ve Almanya'nın yeniden birleşmesi mimarı Hans Dietrich Genscher gibi yirminci yüzyılın önde gelen ‘realpolitik’ savunucularının yanı sıra Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle gibi politikacıların saflarına yükseldi.

100. yaş gününde kutlayacak çok şeyi vardı.

Tarihi atılım

Henry Kissinger'ın 1994 yılında yayınladığı ‘Diplomasi’ kitabı uluslararası ilişkilerde hala önemli bir referans olmakla birlikte geçtiğimiz onlarca yıl içinde yayınlanan birçok kitap 1973 yılında, diplomatik bir figür olan uluslararası ilişkilerde jeopolitik bir deprem yaratan, çabaları sonucunda ABD Başkanı Nixon ve Çin lideri Mao Zedong arasında bir zirve gerçekleşmiş ve ABD ile Çin arasındaki ilişkilerin kurulmasına öncülük eden ayrıca, nükleer denge doktrinini Sovyetler Birliği ile olan ilişkileri yeniden tanımlayarak tekrar ele alan Henry Kissinger’ı ele aldı. Kissenger, bir yanda Mısır ve Suriye, diğer yanda İsrail arasında ateşkes için ABD'ni n arabuluculuğunu yürütürken Ortadoğu'da büyük bir değişiklik yaptı. Bu daha sonra Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat ile İsrail Başbakanı Menahem Begin arasında Camp David barış anlaşmalarını sonuçlandırmayı mümkün kıldı.

rfeg4t
Kissinger (ortada), 1974'teki akşam yemeğinde Deng Şiaoping ile (sağda) konuşurken (Getty)

Vanderbilt Üniversitesi'nde Tarih Profesörü olan Thomas Schwartz, Şarku'l Avsat’ın bir Kissinger'ın Amerikan dış politikası üzerinde olağanüstü bir etkisi olup olmadığı sorusuna Henry Kissinger and American Power: A Political Biography (Henry Kissinger ve Amerika'nın Gücü: Politik Bir Biyografi) isimli kitabından bir alıntıyla yanıt vererek,  “Gerald Ford ve George H.W. Bush dönemlerinde ulusal güvenlik danışmanı olarak görev yapan Brent Scowcroft, eski Dışişleri Bakanı Lawrence Eagleburger (yine George H.W. Bush döneminde), eski Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice (George W. Bush döneminde) ve diğerleri gibi onunla çalışan veya yanında bulunan birçok insan Kissinger’ın Dışişleri Bakanı olarak göreve gelmesinden çok sonra ABD’nin dünyadaki yerini şekillendirdiler” dedi.

Kissinger'ın ‘her zaman popüler olmayan’ realist veya realpolitik yaklaşımıyla, eski Başkan Barack Obama'yı uluslararası meseleleri bu doğrultuda ele aldığını iddia etmeye bile teşvik etmesi hala dikkat çekicidir.

‘Oyunun Ustası’

Öte yandan eski Birleşmiş Milletler (BM) Lübnan Özel Elçisi Terje Rod-Larsen, Kissinger'ı ‘uluslararası ilişkiler ve diplomasi alanında dünyanın önde gelen araştırmacılarından biri’ olduğu için ‘çağdaş diplomasi dünyasında tamamen benzersiz’ bir figür olarak görüyor. Dünya Savaşı sonrası dönemde diplomat olarak çalışan bir ilk olmasının yanı sıra, ‘akademisyen olarak bu alanda yaptığı çalışmaların çok etkileyici olduğunu’ sözlerine ekledi. Larsen, Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, “İlk olarak ABD ile Çin arasındaki ilişkiye, ikinci olarak da Ortadoğu'daki diplomasisine atıfta bulunarak Kissinger, muazzam bir başarıya imza attı” ifadelerini kullandı. Kissinger'ın akademik kimliği ve çalışan bir diplomat olmasının, onu ‘her iki alanda da en iyisi olarak kimsenin sahip olmadığı bir kombinasyon’ haline getirdiğine dikkat çekti. Larsen ayrıca Kissinger'ın 100. doğum günü vesilesiyle uluslararası barış ve güvenliğe ömür boyu hizmetlerinden ötürü saygılarını sunduğunu ifade etti.

Araplar açısından ‘kararlı bir başarı’

Filistinliler ve İsrailliler arasındaki 1993 Oslo Anlaşmalarında ana arabulucu olan eski Birleşmiş Milletler (BM) Lübnan Özel Elçisi Terje Rod-Larsen, ABD'nin Ortadoğu Barış Elçisi olarak görev yapan ve yakın zamanda ‘Master of the Game: Henry Kissinger and the Art of Middle East Diplomacy (Oyunun Ustası: Henry Kissinger ve Ortadoğu Diplomasisi Sanatı) isimli kitabını yazan eski ABD Dışişleri müsteşarı Martin Indyk ile tamamen aynı fikirde.

xcdfvrg
Kissinger ve Sedat, 16 Ocak 1974'te Kahire'de (AP)

Indyk, kitabında Kissinger'ın Ortadoğu'daki belirleyici rolüne odaklandı. Kissenger’ı ‘zeki ve yorulmak bilmeyen bir arabulucu’ olarak tanımlayan Indyk, hedefinin, ‘rakip güçlerin rekabetini ustaca manipüle ederek’ Ortadoğu'da istikrarlı bir güç dengesi kurmak olduğuna dikkat çekti.

Bununla birlikte, Martin Indyk tarafından benimsenen tarihsel anlatılar, büyük ölçüde ABD ve İsrail arşivlerinin yanı sıra Kissinger ve diğer paydaşlarla yaptığı doğrudan röportajlara dayanıyordu. Mısır ve Suriye, genel olarak Arap bölgesindeki arşivlere erişimi yoktu. Kissenger, Eski ABD Başkanları Bill Clinton ve Barack Obama ile çalışmasına ayrıca eski Başkan Donald Trump'ın Ortadoğu politikasını eleştirdi.  Indyk, birçok Arap ülkesi ile İsrail arasındaki ‘İbrahim (Abraham) Normalleşme Anlaşmaları’nı, Kissinger'ın Suriye Devlet Başkanı Hafız Esed'le anlaşmadaki başarısına ve Clinton yönetiminin Suriye-İsrail barış anlaşmasına varamamasına benzetti. Kissinger'ın İsrail'in işgal altındaki Arap topraklarından ilk büyük çekilmesine yol açan ikinci Sina müzakerelerindeki başarısı, Obama yönetiminin Filistin- İsrail ihtilafını iki devletli bir çözüme dayanarak çözememesi karşılığında ABD'nin Mısır ile yeni ilişkilerini güçlendirdi.

dfrg
Eski ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger ve eski İsrail Başbakanı Golda Meir, 4 Kasım 1977 Pazar gecesi New York'ta Yahudi Kongre üyelerine verilen akşam yemeğinin ardından konuşuyor (AP)

Profesör Schwartz, Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, Kissinger’ın Ortadoğu'daki rolünün oldukça belirleyici olduğunu vurguladı. En önemli izlerinden birinin, İsrail'in varlığına yönelik en büyük tehdidi ortadan kaldıran ve İsrail ile ABD'nin çok daha güçlü bir ittifak kurmasını sağlayan, Mısır ile İsrail arasındaki barış anlaşmasının temelini atmak olduğunu söyledi. Ayrıca, ‘İbrahim Anlaşmaları’nın da Kissinger'ın yaklaşımının bir mirası olduğunu’ ileri sürdü.

Ancak Indyk, Kissinger'ın 1974 başlarında Ürdün Kralı Hüseyin'i (FKÖ'den ziyade) Filistinlileri temsil etmesine izin verecek şekilde barış sürecine dahil etme fırsatını kaçırdığına inanıyor. Kissinger'in tereddüdünün, FKÖ Başkanı Yaser Arafat'ın 1974 Rabat zirvesi sırasında Filistin halkının FKÖ’nün meşru ve tek temsilcisi olarak tanınmasıyla temsil edilen ‘büyük Arap desteğini’ almasına izin verecek ölçüde olmasını eleştirdi.

‘Gerçeklik yok oluyor’

Uluslararası Kriz Enstitüsü'ndeki Birleşmiş Milletler Direktörü Richard Gowan, Kissinger'ın yaptıklarına karşı daha şüpheci görünüyor ve 1970’li yıllarda şekillendirmeye çalıştığı dünyanın çökmeye başladığını düşünüyor. Gowan, Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Kissinger'ın başlıca stratejik projeleri Rusya ile yumuşama ve Çin'e açıklıktı. ABD şimdi her iki güçle de karşı karşıya. Bir anlamda, Kissinger'ın amacı ideolojik çatışmadan çok büyük güçler arasında reelpolitikti. Çünkü reelpolitiki daha istikrarlı gördü. Ancak artık gerçekçilik ruhunun yok olduğu bir dünyadayız” dedi. Ayrıca, ‘Kissinger'ı eleştirenlerin çoğunun, Washington'un orada işlenen zulümlere göz yumduğu Bangladeş Savaşı gibi krizlerdeki rolünü hatırlayacağına da işaret etti.  Ancak Gawon, ‘onun gerçekçilik anlayışından hala öğrenebileceğimiz şeyler olduğuna’ olan inancını da dile getirdi.

Güncel sorunlar bile

Schwartz’ın söylediğine göre bazıları, Henry Kissinger'ın, SSCB'nin gücünü dengelemek için sözde ‘Çin kartını’ kullanmak istediği için 1973'te Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmesinin hatalı olduğuna inanıyor. Ayrıca bunun ‘her birinin göreli gücünün bugünkünden tamamen farklı olduğu bir zamanda’ gerçekleştiği değerlendirmesinde bulundu. Kissinger’in Çin'in uluslararası sistemde önemli bir rol oynayacağını anladığını vurguladı.

fvgth
Kissinger ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 21 Eylül 2023'te New York'ta (DPA)

Birçoğu ‘Çin'in ekonomik entegrasyonunun siyasi demokrasiye yol açacağına’ inansa da Kissinger'ın güçleri arasında ‘ABD ve Çin'in bir tür dengeye ulaşabileceklerine ikna olmaya devam ettiğini’ düşünüyor.

Kissinger, Avrupa diplomasisinin on dokuzuncu yüzyılda ortaya çıkışına dayanarak çağdaş uluslararası ilişkilerde bir dönüm noktası, yirminci yüzyılda önemli bir oyuncu ve hala yirmi birinci yüzyılda varlığını sürdüren bir yaklaşımın kurucusuydu.


İsrail ordusu, Gazze’de 200’den fazla yeri vurduğunu duyurdu

(AA)
(AA)
TT

İsrail ordusu, Gazze’de 200’den fazla yeri vurduğunu duyurdu

(AA)
(AA)

Ordundan yapılan açıklamada, bu sabah 07.00’den itibaren kara, hava ve denizden Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılar yapıldığı ifade edildi.

Bu saldırılarda Gazze’nin kuzeyinin yanı sıra Han Yunus ve Refah bölgeleri de dahil olmak üzere güneydeki yerlerin de hedef alındığı kaydedildi.

Açıklamada, “insani ara” sonrası Gazze’de 200’den fazla yerin vurulduğu aktarıldı.

Vurulan yerlerin, Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları’na ait hedefler olduğu iddia edildi.

Gazze’de İsrail’in “insani ara"nın ardından düzenlediği saldırılarda 109 Filistinlinin öldürüldüğü, çok sayıda kişinin de yaralandığı bildirilmişti.


ABD istihbaratı: "11 Eylül'de güçlendirilen yasayla İran'ın füze programı engellendi"

İran, son süpersonik füzesi Fettah 2'yi 19 Kasım'da tanıtmıştı (AFP)
İran, son süpersonik füzesi Fettah 2'yi 19 Kasım'da tanıtmıştı (AFP)
TT

ABD istihbaratı: "11 Eylül'de güçlendirilen yasayla İran'ın füze programı engellendi"

İran, son süpersonik füzesi Fettah 2'yi 19 Kasım'da tanıtmıştı (AFP)
İran, son süpersonik füzesi Fettah 2'yi 19 Kasım'da tanıtmıştı (AFP)

ABD, tartışmalı istihbarat yasasını kullanarak İran'ın silah geliştirme programını engellediğini öne sürdü. 

Kimliğinin paylaşılmasını istemeyen ABD'li yetkililer, ülkenin önde gelen gazetecilik kuruluşlarından Politico'ya, Dış İstihbarat Gözetleme Yasası'nın (Foreign Intelligence Surveillance Act -FISA) tartışmalı 702. maddesini kullanarak, İran'ın balistik füze programına darbe vurduklarını iddia etti. 

Yetkililer, İran'ın silah yapımında hangi ABD üretimi parçalara ihtiyaç duyduğunu tespit ettiklerini, daha sonra bunların adlarını ve aksamları üreten firmaları özel bir veritabanına kaydettiklerini söyledi. 

Kaynaklar, CIA ve diğer istihbarat teşkilatlarının ortak çalışmasında, İran'ın balistik füze yapımında kullanmak için sipariş ettiği bazı parçaların teslimatının durdurulduğunu savundu. Haberde, “on milyonlarca dolar değerinde bir satışın engellendiği” iddiası da paylaşıldı.

Adının açıklanmamasını isteyen bir istihbarat yetkilisi şunları söyledi:  

Birden fazla faaliyet yürüttük. Belirli parçaların satışları önceden durdurulduğu gibi, bazı parçalar da tedarik sürecinde engellendi.

Yetkililer parçaların özelliklerine, üretici firmaların adlarına ya da faaliyetlerin detaylarına ilişkin daha fazla bilgi paylaşmadı. 

Politico'nun haberinde, ABD istihbaratının İran'ın Gazze savaşına dahil olmasına karşı önlemlere odaklandığına da dikkat çekildi. Ayrıca Tahran yönetiminin, balistik füze programı kapsamında Ukrayna savaşında Rusya'ya silah gönderdiğinden endişelendiği paylaşıldı. Washington'ın sıkça dile getirdiği bu iddiayı İran defalarca yalanlamıştı. 

FISA'nın 702. maddesinde 11 Eylül saldırı sonrası yapılan değişikliklerle, Amerikan istihbarat kurumlarına yurtdışında ABD yurttaşı olmayan kişileri takibe alma ve gerektiğinde verilerine ulaşma yetkisi verilmişti. Ancak yabancıların ABD yurttaşlarıyla iletişime geçmesi halinde, bu kişiler de söz konusu madde kapsamında gözetleme altına alınabiliyor.

Eski ABD Başkanı Donald Trump, 702. maddenin geçerliliğini 2018'de tekrar uzatmıştı. 31 Aralık'ta süresi dolacak maddenin yenilenip yenilenmemesine dair ABD Kongresi'ndeki görüşmeler sürüyor.

Independent Türkçe


İtalya Başbakanlığı: Meloni-Erdoğan görüşmesinde Gazze'deki krize ilişkin son gelişmeler ele alındı

COP28 kapsamında düzenlenen Dünya İklim Eylemi Zirvesi için Dubai'de bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, İtalya Başbakanı Meloni ile görüştü (AA)
COP28 kapsamında düzenlenen Dünya İklim Eylemi Zirvesi için Dubai'de bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, İtalya Başbakanı Meloni ile görüştü (AA)
TT

İtalya Başbakanlığı: Meloni-Erdoğan görüşmesinde Gazze'deki krize ilişkin son gelişmeler ele alındı

COP28 kapsamında düzenlenen Dünya İklim Eylemi Zirvesi için Dubai'de bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, İtalya Başbakanı Meloni ile görüştü (AA)
COP28 kapsamında düzenlenen Dünya İklim Eylemi Zirvesi için Dubai'de bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, İtalya Başbakanı Meloni ile görüştü (AA)

İtalya Başbakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Başbakan Meloni'nin, Dubai'de düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 28'inci Taraflar Konferansı (COP28) sırasında Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştüğü belirtildi.

Başbakanlığın açıklamasında, "Görüşmede, mükemmel ikili ilişkilerden ve farklı sektörlerdeki ekonomik ilişkilerin sürekli büyümesinden duyulan ortak memnuniyet yinelendi." bilgisi verildi.

Açıklamada, "Gazze'deki krize ilişkin son gelişmeler ele alındı. Başbakan yeni bir insani ara umudunu dile getirdi ve Türkiye'nin, çatışmanın bölgenin geri kalanına yayılmasını önlemedeki rolünün altını çizdi. Her iki lider de bölgenin geçtiği bu zorlu aşamada güvenlik ve istikrara katkıda bulunmaya istekli olduklarını ve siyasi çözüm için çalışmaya başlamanın önemini vurguladı." ifadeleri kullanıldı.

Başbakan Meloni'nin görüşmede Cumhurbaşkanı Erdoğan'a, İtalya'nın Mısır üzerinden yaptığı insani yardım ve Gazze'den gelen çocuk hastaların yararlanması için bölgeye gönderdikleri askeri ikmal ve tıbbi destek gemisi Vulcano hakkında bilgi verdiği kaydedildi.

Açıklamada liderlerin, krizin gelişimine dair yakın koordinasyon içinde olmanın önemini de vurguladığı ifade edildi.


Dünya Sağlık Örgütü: Gazze'de çatışmaların yeniden başlamasından son derece endişeliyiz

İsrail ordusunun "insani ara"nın sona ermesinin ardından bu sabah abluka altındaki Gazze'nin Refah kentine düzenlediği saldırıdan bir görüntü (AA)
İsrail ordusunun "insani ara"nın sona ermesinin ardından bu sabah abluka altındaki Gazze'nin Refah kentine düzenlediği saldırıdan bir görüntü (AA)
TT

Dünya Sağlık Örgütü: Gazze'de çatışmaların yeniden başlamasından son derece endişeliyiz

İsrail ordusunun "insani ara"nın sona ermesinin ardından bu sabah abluka altındaki Gazze'nin Refah kentine düzenlediği saldırıdan bir görüntü (AA)
İsrail ordusunun "insani ara"nın sona ermesinin ardından bu sabah abluka altındaki Gazze'nin Refah kentine düzenlediği saldırıdan bir görüntü (AA)

Ghebreyesus, X sosyal medya platformundan, İsrail'in Gazze'de saldırılarına yeniden başlamasına ilişkin paylaşım yaptı.

"Gazze'de çatışmaların yeniden başlamasından son derece endişeliyiz. Sağlık sistemi devam eden çatışmalar nedeniyle felce uğradı." değerlendirmesinde bulunan Ghebreyesus, Gazze'nin, daha fazla hastaneyi veya yatak kapasitesini kaybetmeyi kaldıramayacağını belirtti.

Ghebreyesus, "(Gazze'de) Ateşkese ihtiyacımız var. Kalıcı bir ateşkes. Barışa doğru ilerleyen bir ateşkes." paylaşımında bulundu.


Rusya-Çin demiryolu hattındaki saldırıyı Ukrayna istihbaratı üstlendi

WSJ'nin haberinde, Avdiyivka'da kazanılacak bir zaferin, Putin açısından önemli propaganda olacağı savunuldu (Reuters)
WSJ'nin haberinde, Avdiyivka'da kazanılacak bir zaferin, Putin açısından önemli propaganda olacağı savunuldu (Reuters)
TT

Rusya-Çin demiryolu hattındaki saldırıyı Ukrayna istihbaratı üstlendi

WSJ'nin haberinde, Avdiyivka'da kazanılacak bir zaferin, Putin açısından önemli propaganda olacağı savunuldu (Reuters)
WSJ'nin haberinde, Avdiyivka'da kazanılacak bir zaferin, Putin açısından önemli propaganda olacağı savunuldu (Reuters)

Rusya'yı Çin'e bağlayan demiryolu hattında çıkan yangının, Ukrayna tarafından düzenlenen bir saldırı neticesinde meydana geldiği iddia edildi. 

Ukrayna'nın iç güvenlik teşkilatı Ukrayna Güvenlik Servisi'nden (SBU) kimliğinin paylaşılmasını istemeyen bir yetkili, ABD'nin önde gelen medya kuruluşlarından CNN'e, Baykal-Amur hattındaki olayın bir bombalı saldırı olduğunu söyledi.

Yetkili, Rusya'ya bağlı Buryat Cumhuriyeti'ndeki Bessolov Severomuyiski adlı tünelden geçen yük treninin, demiryoluna yerleştirilen 4 patlayıcıyla havaya uçurulduğunu savundu.

İstihbarat yetkilisi, "Patlama, SBU'nun başarılı operasyonlarından biriydi" dedi. SBU, Sibirya'nın doğusundaki Moğolistan sınırında gerçekleşen olayla ilgili henüz resmi açıklama yapmazken, CNN de iddiaların bağımsız şekilde doğrulanamadığını aktardı. Kremlin'den de olayla ilgili açıklama gelmedi. 

Rus devletine ait Rusya Demiryolları'ndan 29 Kasım'da yapılan açıklamada, söz konusu tünelden geçen bir yük treninde yangın çıktığı bildirilmişti. Bölgede inceleme başlatıldığı ve sonuçlara göre gerekli önlemlerin alınacağı aktarılmıştı. 

Öte yandan Ukrayna Pravdası'na konuşan ve adının paylaşılmamasını isteyen bir SBU yetkilisi de yangının saldırı sonucu oluştuğunu ileri sürdü.  

Yetkili, güzergahın "Çin ve Rusya'yı birbirine bağlayan tek ana demiryolu hattı" olduğuna dikkat çekerek, Rusya'nın iç güvenlik kurumu Federal Güvenlik Servisi'nin de alarma geçerek bölgede inceleme yaptığını savundu. SBU görevlisi, Rusya'nın hattı mühimmat ve silah tedarik etmek için kullandığını belirtti.

Ukrayna savaşı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in geçen yıl 24 Şubat'ta verdiği emirle başlamıştı. 

Ukrayna Hava Kuvvetleri'nden dün yapılan açıklamada, Rusya'nın Donetsk bölgesindeki Pokrovsk, Novogrodivka ve Mirnograd şehirlerine yoğun saldırı düzenlediği aktarılmıştı. Rus ordusunun saldırılarda 8 adet S-300 füzesi ve en az 20 drone kullandığı bildirilmişti. Ukrayna İçişleri Bakanı İgor Klimenko, saldırılarda 4'ü çocuk en az 10 kişinin yaralandığını belirtmişti.

Savaştaki çatışmalarsa özellikle son dönemde Donetsk'teki Avdiyivka'da yoğunlaştı. Ukrayna ordusu, Rus birliklerinin saldırılarını püskürterek buradaki cephe hattını savunuyor. ABD'nin tanınmış gazetelerinden Wall Street Journal'ın aktardığına göre, Rusya şehri ele geçirirse Donetsk'teki nüfuzunu da artırabilir.

Diğer yandan saldırılarda esir düşen Rus askerler, WSJ'ye şehirdeki çatışmaları "kabus" diye niteledi.

Kendisini Sergey olarak tanıtan gönüllü Rus savaşçı, "Açıkçası rahatlamış hissediyorum. Bu kabusu daha fazla görmek istemiyorum" dedi.

Adını Pavel olarak paylaşan bir başka Rus esirse, düzenledikleri bir saldırıda birliklerindeki 100 kişiden 65'inin öldürüldüğünü belirtti. Esir, askerlerin yeteri kadar eğitim görmediğini ve Rus komutanların da yanlış stratejiler uyguladığını savundu.

Independent Türkçe


İsrail ordusu, Lübnan’dan gelen “şüpheli hava hedefinin” engellendiğini duyurdu

(AA)
(AA)
TT

İsrail ordusu, Lübnan’dan gelen “şüpheli hava hedefinin” engellendiğini duyurdu

(AA)
(AA)

Ordudan yapılan açıklamada, İsrail’in kuzeyindeki bazı bölgelerde sirenler çalındığı belirtildi.

Açıklamada, Lübnan’dan İsrail sınırlarına gönderilen “şüpheli hava hedefinin” savunma sistemince engellendiği ifade edildi.

Engellenen “şüpheli hava hedefinin” ne olduğuna ilişkin ise bilgi verilmedi.

İsrail ile Hamas arasında varılan mutabakat kapsamında Gazze’deki çatışmalara 24 Kasım’da “insani ara” verilmişti.

Söz konusu ara 7 gün sürmüş ve bu süreçte Lübnan-İsrail sınırında da önceki döneme oranla sessizlik hakim olmuş ve çatışma yaşanmamıştı.


Rusya: Ukrayna 6 aylık karşı saldırıda 125 bin asker, 16 bin silah kaybetti

Sergey Şoygu (AA)
Sergey Şoygu (AA)
TT

Rusya: Ukrayna 6 aylık karşı saldırıda 125 bin asker, 16 bin silah kaybetti

Sergey Şoygu (AA)
Sergey Şoygu (AA)

Şoygu, Savunma Bakanlığı üst düzey yetkilileri ile yaptığı toplantıda Rus ordusunun Ukrayna’daki eylemlerine ilişkin açıklamalarda bulundu.

Ukrayna’da tam seferberlik, Batı silahlarının tedariki ve stratejik rezervlerin kullanılmasının çatışma alanındaki durumu değiştirmediğini belirten Şoygu, "Bu umutsuz eylemler sadece Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin birliklerindeki kayıpları artırdı. Sözde karşı saldırının 6 ayı boyunca düşman 125 binden fazla insan ve 16 bin adet farklı silah kaybetti." ifadelerini kullandı.

Rus birliklerinden oluşan grupların Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine büyük zarar verdiğini savunan Şoygu, Rus askerlerinin “avantajlı bir konuma gelerek kontrol alanlarını her yöne genişlettiğini” bildirdi.

Şoygu, “Özel askeri operasyon deneyimini dikkate alarak aktif savunma yapmaya ve ordumuzun muharebe potansiyelini artırmaya devam edeceğiz.” diye konuştu.

Rus Silahlı Kuvvetlerinde yeni bir akademik dönemin başladığını aktaran Şoygu, 2024 yılında çabaların “özel askeri operasyon” görevlerini çözmek için birliklerin hazırlanmasına odaklanılacağını vurguladı.

Şoygu, özel askeri operasyon bölgesinde 2’si tamamlanmış olan 7 eğitim sahasının donatılacağını ifade etti.

Muharebe eğitimleri kapsamında yıl boyunca çok sayıda tatbikat yapılmasının planlandığı bilgisini de veren Şoygu, 4'ü Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü ve Şanghay İşbirliği Örgütü üye ülkeleriyle olmak üzere yabancı ülkelerle 20 civarında askeri tatbikat yapacaklarını dile getirdi.

Şoygu ayrıca, Rus Silahlı Kuvvetlerinin tüm birliklerinin katılımıyla “Okyanus-2024” isimli stratejik komuta ve personel tatbikatının yapılacağını da sözlerine ekledi.


Hollanda'da seçmenler, Wilders'ın İslam hakkındaki görüşlerini desteklemiyor

Geert Wilders (AA)
Geert Wilders (AA)
TT

Hollanda'da seçmenler, Wilders'ın İslam hakkındaki görüşlerini desteklemiyor

Geert Wilders (AA)
Geert Wilders (AA)

Hollanda'da haber sitesi Hart van Nederland'ın 1000 kişilik PVV seçmeni arasında yaptığı anketin sonuçlarının yer aldığı haberde, seçmenlerin, Wilders'in İslam karşıtı politikalarını benimsemediği belirtildi.

Haberde, PVV seçmenlerinin sadece yüzde 22'sinin Kur’an-ı Kerim’in yasaklanmasını, yüzde 32'sinin ise camilerin kapatılmasını istediği kaydedildi.

Araştırmaya katılanların sadece yüzde 36'sının Nexit'i (Hollanda'nın Avrupa Birliğinden çıkması) desteklediği belirtilen haberde, "İslam'ı geri püskürtme" fikrinin "PVV seçmenlerinin Wilders'a oy vermesindeki esas neden olmaktan çıkalı uzun zaman olduğu" ifade edildi.

Haberde, ayrıca sanat ve kültüre yönelik sübvansiyonların sonlandırılması ve kamu yayın kurumlarının finansmanının durdurulmasına ilişkin PVV politikalarını destekleyenlerin oranının yüzde 44'te kaldığına işaret edildi.

Göçmen karşıtlığı devam ediyor

PVV seçmenlerinin göçmen karşıtlığının devam ettiği aktarılan haberde, araştırmaya katılanların yüzde 87'sinin ülkeye daha fazla sığınmacı alınmasına karşı çıktığı ve partisinin bu konudaki politikalarını desteklediği vurgulandı.

En büyük destek sosyal güvenlik politikalarında

Haberde, PVV seçmenlerinin partisiyle en çok uzlaştığı konuların başında sağlık sigortaları ve emeklilik yaşı gibi sosyal güvenlik politikalarının geldiği belirtildi.

PVV destekçilerinin yüzde 93'ünün diş tedavilerinin de temel sağlık sigortası paketine dahil edilmesini, yüzde 89'unun da yaşlılık aylığına hak kazanma yaşının 65'e indirilmesi yönündeki parti politikalarını desteklediği kaydedildi.

Haberde, PVV seçmenlerinin yüzde 83’ünün sağlık harcamalarına katılım payının ve konut yapımını sınırlayan iklim politikalarının kaldırılmasını öngören parti politikalarını desteklediği ifade edildi.

Anket sonuçlarında, PVV seçmeninin, partisinin radikal ve aşırı sağ pozisyondan merkeze yaklaşmasına karşı çıkmayacağının saptandığı aktarılan haberde, PVV seçmenlerinin yüzde 70'inin, partilerinin koalisyon müzakerelerinde aşırı sağcı politikalarında ısrarcı olmayacağını ve uzlaşmaya varacağını düşündüğü belirtildi.

Koalisyon çalışmaları başladı

Hollanda'da bugün açıklanan resmi seçim sonuçlara göre, İslam düşmanı ve aşırı sağcı Geert Wilders liderliğindeki PVV 37 milletvekili, eski AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Frans Timmermans'ın liderliğinde seçimlere ittifakla giren İşçi Partisi (PvdA) ve Yeşil Sol (Groen Links) 25 milletvekili ve Dilan Yeşilgöz-Zegerius liderliğindeki Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi (VVD) 24 milletvekili çıkardı.

2021 seçimlerinde Hristiyan Demokratlar Birliğinden (CDA) milletvekili seçilen ve daha sonra ayrılarak yeni parti kuran Pieter Omtzigt'in lideri olduğu, ilk defa seçimlere katılan Yeni Sosyal Sözleşme Partisi (NSC) 20 sandalye ile seçimlerde 4'üncü parti oldu.

Bir önceki koalisyon hükümetinde yer alan partilerinden Demokratlar 66 (D66) 24'ten 9, CDA 15'ten 5 ve Hristiyan Birlik Partisi (CU) 5'ten 3 sandalyeye düştü.

Wilders'in koalisyon görüşmelerini yürütmekle görevlendirdiği PVV'li senatör Gom van Strien, eski çalıştığı kurumda yolsuzluk yaptığına ilişkin ulusal basında çıkan haberlerin ardından istifa etmişti.

Wilders, van Strien'in yerine eski Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanı Ronald Plasterk'i görevlendirmiş ve Plasterk, koalisyon müzakereleri için seçimde ilk dört sırayı alan parti liderleriyle görüşmelere başlamıştı.

Yeşilgöz-Zegerius ve Omtzigt, Wilders'in başında olduğu bir koalisyon hükümetine girmeyeceklerine ilişkin açıklamalarda bulunurken, PVV'nin aşırı sağcı politikalarında ısrarcı olmaması durumunda diğer partilerin koalisyon hükümeti müzakerelerine katılma noktasındaki kararlarının değişmesi mümkün gözüküyor.


Uzmanlar, Gazze'ye saldırılarını yeniden başlatan İsrail'e uluslararası baskının artacağı görüşünde

(AA)
(AA)
TT

Uzmanlar, Gazze'ye saldırılarını yeniden başlatan İsrail'e uluslararası baskının artacağı görüşünde

(AA)
(AA)

Uzmanlar, Hamas ile İsrail arasında çatışmalara "insani ara" veren uzlaşmanın bu sabah itibarıyla uzatılmamasının ardından AA'ya değerlendirmede bulundu.

İngiliz düşünce kuruluşu Chatham House Orta Doğu ve Kuzey Afrika Programı'nda görevli araştırmacı Yossi Mekelberg, dün Batı Kudüs'ün girişinde İsraillilere yönelik saldırıyı Hamas'ın üstlenmesinin, müzakereleri daha karmaşık hale getirdiğini kaydetti.

Mekelberg, gün geçtikçe uluslararası toplumun İsrail hükümetine ateşkes konusunda baskıyı artıracağını vurgulayarak "İsrail, başta siviller ve çocuklar olmak üzere Filistinlilerin ölümüne yol açacak şekilde aşırı güç kullandı ve uluslararası toplumun baskısı artıyor." diye konuştu.

Risk istihbaratı şirketi RANE'nin Orta Doğu ve Kuzey Afrika analisti Ryan Bohl, Hamas'ın esir takası kapsamında kadın ve çocuklar "havuzu"nu tükettiği, esir takası mutabakatında daha fazla erkeği ve askeri serbest bırakma zorluğuyla karşı karşıya kaldığı değerlendirmesini yaptı.

Bohl, Gazze'de toplam 160 esirin bulunduğunu, hepsinin Hamas'ın elinde olmadığını ve diğer grupların "İsrail'in kabul edebileceği şartlarda esir takası yapmaya istekli olmadığını" savundu.

The Wall Street Journal gazetesinde yer alan ve ABD ile İsrail'in Gazze'nin geleceğine ilişkin olası planını anlatan habere atıfta bulunan Bohl, Hamas'ın Gazze Şeridi'ni boşaltmasını, ardından diğer uluslararası güçlerin ya da daha büyük olasılıkla İsrail Savunma Kuvvetlerinin Gazze'nin sorumluluğunu üstlenmesini sağlayacak bir yol bulunmaya çalışıldığını anlattı.

Bohl, ABD'nin "geçici insani ara", Arap ve Müslüman ülkelerin de ateşkes konusundaki ısrarıyla İsrail'in iki taraftan "baskı altında" olduğunu söyledi.