Nijer, Fransız kuvvetlerinin geri çekilmesi için ‘müzakere çerçevesi’ istiyor

Nijer’deki Fransız askerler (AFP)
Nijer’deki Fransız askerler (AFP)
TT

Nijer, Fransız kuvvetlerinin geri çekilmesi için ‘müzakere çerçevesi’ istiyor

Nijer’deki Fransız askerler (AFP)
Nijer’deki Fransız askerler (AFP)

Nijer’de darbe liderleri, Fransız kuvvetlerinin ülke topraklarından geri çekilmesi için haftalardır talep ettikleri ‘müzakere çerçevesini’ dillendirmeye devam ederken, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron önceki gün bu talebe yanıt verdi.

Nijer'deki askeri rejim, önceki akşam devlet televizyonunda yayınlanan açıklamasında, terörle mücadele için Nijer'deki bin 500 Fransız kuvvetinin geri çekilmesine ilişkin takvimin ‘daha iyi etkinlik için müzakere edilmiş bir çerçeve ve ortak anlaşma çerçevesinde gerçekleştirilmesi’ gerektiğini duyurdu.

Geçtiğimiz Pazar günü Macron, Batı Afrika ülkesinde meydana gelen ve müttefiki olan Cumhurbaşkanı Muhammed Bazoum'u deviren darbeden iki ay sonra Fransa’nın Niamey Büyükelçisi Sylvain Itte’yi Nijer'den çekeceğini ve ardından yaklaşık bin 500 Fransız askerini Fransa’ya geri göndereceğini duyurdu.

Nijer'deki cunta, ‘bu duyurunun ardından ilgili Fransız makamları tarafından resmi önlemlerin alınmasını’ beklediklerini doğruladı.

Fransız kararı

Nijer’in Büyükelçi Itte'ye ülkeyi terk etmesi için 48 saat süre vermesinden yaklaşık 1 ay sonra Büyükelçi’nin bugün sabah saatlerinde başkent Niamey'de uçakla ülkeden ayrıldığı belirtildi.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia kaynaklı haberine göre Macron, “Nijer'deki fiili yetkililerle askeri işbirliğimizi sonlandırıyoruz çünkü artık terörle mücadele etmek istemiyorlar” ifadelerini kullandı.

Diğer yandan Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, Bazoum'a devam eden desteğini ve ‘Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu'nun çabalarına tam destek çerçevesinde Nijer'deki anayasal sisteme geri dönme’ arzusunu teyit etti.

Ağustos ayının başında, yani darbeden birkaç gün sonra ordu, Paris'le yapılan birçok askeri işbirliği anlaşmasını iptal etti. Ayrıca, Fransız askerlerinin kendi topraklarındaki varlığını ‘yasadışı’ olarak tanımlamadan önce, Ağustos ayının sonunda Fransız büyükelçisinin sınır dışı edilmesini talep ettiler.

Macron'un açıklamalarının hemen ardından, Niamey'deki askeri rejim ‘Nijer'in egemenliğine yönelik yeni adımı’ kutladı.

ABD varlığı

Son haftalarda Niamey, Fransız varlığına karşı on binlerce kişinin katıldığı birçok gösteriye tanık oldu.

Nijer'e bin 100 asker gönderen ABD ise seçeneklerini değerlendirdiğini duyurdu.

Nijer, birkaç yıldır El Kaide ve DEAŞ’e bağlı grupların özellikle batıda, Mali ve Burkina Faso sınırlarına yakın Tillabéri bölgesinde gerçekleştirdiği kanlı saldırılara tanık oluyor.

Dün Nijerya Silahlı Kuvvetleri, Tillaberi bölgesindeki Oro Galadio'da bir el bombasının patlamasının ardından iki sivilin öldüğünü duyurdu.

Ayrıca 11-16 Eylül tarihleri ​​arasında gerçekleştirilen çok sayıda operasyonda bölgede yaklaşık 20 şüphelinin gözaltına alındığı bildirildi.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.