Arjantin'in başına geçen "testereli Wolverine" kim ve nasıl devlet başkanı seçildi?

53 yaşındaki Javier Milei, Arjantin ekonomisinde köklü bir değişim vadediyor

Arjantin'in yeni lideri seçim kampanyası boyunca üzerinde "Milei 2023" yazan testeresiyle halkın karşısına çıkmıştı (Reuters)
Arjantin'in yeni lideri seçim kampanyası boyunca üzerinde "Milei 2023" yazan testeresiyle halkın karşısına çıkmıştı (Reuters)
TT

Arjantin'in başına geçen "testereli Wolverine" kim ve nasıl devlet başkanı seçildi?

Arjantin'in yeni lideri seçim kampanyası boyunca üzerinde "Milei 2023" yazan testeresiyle halkın karşısına çıkmıştı (Reuters)
Arjantin'in yeni lideri seçim kampanyası boyunca üzerinde "Milei 2023" yazan testeresiyle halkın karşısına çıkmıştı (Reuters)

Barış Kaygusuz 

Arjantin'in yeni devlet başkanı Javier Milei'yi çenesine kadar uzanan uzun favorileri ve elinde salladığı elektrikli testereyle ekranlarınızda görüp, onu Marvel'in ünlü çizgi roman kahramanı Wolverine'e benzettiyseniz yalnız değilsiniz.

Milei'yle birlikte girdiği seçimlerden kongre üyesi olarak çıkan 43 yaşındaki profesyonel kostüm oyuncusu Lilia Lemoine de Guardian'a verdiği röportajda aynı benzetmeyi yapıyor: 

Wolverine'e benziyor. Wolverine gibi hareket ediyor. O bir antikahraman. Wolverine gerçekten çok çılgın ve düşmanlarına karşı çok saldırgan olabilir. Ancak sadece saldırıya uğradığında. O asla nedensiz yere öldürmez veya saldırmaz.

Lemoine'in Javier Milei için ortaya attığı antikahraman yakıştırması boşa değil.

Zira 2023'ün son çeyreğinde dünyanın konuştuğu isimlerden biri olmayı başaran Arjantinli siyasetçi 2020'de siyasete atıldığında hedefini "sistemi havaya uçurmak" olarak belirlemişti.

O dönem uzun, dağınık saçları ve deri ceketiyle bir rock yıldızı edasıyla hareket eden bu tuhaf siyasetçiyi ciddiye alanların sayısı bir hayli azdı. 

Ancak aradan geçen üç yılın ardından Javier Milei, dün bir önceki iktidarın ekonomi bakanı Sergio Massa'yı devlet başkanlığı seçiminin ikinci turunda aldığı yüzde 56'lık oyla geride bıraktı ve Güney Amerika'nın en büyük ikinci ekonomisinin başına geçmeyi başardı.

Trump ve Bolsonaro benzetmeleri

Hayran kitleleri Javier Milei için "çılgın" ve "peruk" lakaplarını kullansa da, o kendisinden bahsederken "aslan" demeyi tercih ediyor.

İklim değişikliğinin bir düzmece, cinsellik eğitiminin aileyi yok etmek için ortaya konan Marksist bir komplo olduğunu savunuyor. Ayrıca insanların hayati organlarını satmasına izin verilmesi gerektiğini düşünüyor.

Arjantinli Papa Francis'i sosyal adaleti savunan fikirleri nedeniyle bir "embesil" olarak, Amerikan gangster Al Capone'u ise serbest piyasa kurallarını uygulama konusundaki ısrarı nedeniyle bir "kahraman" olarak görüyor.

Bu kadar radikal fikirler, miting meydanlarındaki sıradışı dans figürleriyle birleşince akıllara doğal olarak eski ABD Başkanı Donald Trump geliyor. 

Arjantin'deki yerleşik siyasi düzenin dışından gelen bir politikacı olarak Trump ve "Brezilyalı Trump" olarak anılan eski Brezilya lideri Jair Bolsonaro'ya benzetilse de Milei, 21. yüzyıl Arjantini'nin kendi koşullarında ortaya çıkardığı benzersiz bir siyasetçi.

Zira bir nesli ekonomik krizlerle büyüten Latin Amerika ülkesinde yüzde 150'ye doğru ilerleyen enflasyon, hızla değer kaybeden para birimi ve nüfusun yüzde 40'ını etkileyen yoksulluk hakim politikacılara yönelik öfkeyi keskinleştirirken, Milei gibi renkli ve sıradışı bir figürü de özellikle genç seçmenin gözdesi haline getirdi.

Baş döndüren vaatler

Kendini liberteryen ve anarko-kapitalist olarak tanımlayan Javier Milei birkaç yıl önce ekranlarda sıkça görülen "konuşan kafalardan" biriyken, Arjantinli televizyoncuların favorisiydi.

Ekonomik krizle boğuşan ülkede Milei'nin hükümet harcamalarına ve hakim siyasetçi sınıfına karşı attığı sert nutuklar reytingleri artırmış, onu en çok izlenen isimlerden biri yapmıştı.

Birkaç ay öncesine kadar hiçbir siyasi uzmanın seçilme şansı tanımadığı Arjantinli siyasetçi seçim kampanyası sürecinde de çizgisini bozmadı.

Bu çizginin ana sembollerinden biri de mitinglerinde elinde taşıdığı elektrikli testere oldu. Milei, elindeki testereyle sistemi ve hükümeti budama vaadini seçmenlere aktarırken, aralarında eğitim ve sağlık bakanlıklarının da olduğu birçok hükümet kurumunu kapatarak harcamaları kısma sözü verdi.

Bununla da sınırlı kalmayarak krizlerin baş sorumlusu olarak gördüğü merkez bankasını kapatacağını ve Arjantin pezosunu tedavülden kaldırarak yerine Amerikan dolarını koyacağını söyledi. 

Uzmanlara göre, dolarizasyonun ülkeye maliyeti 40 milyar doları bulabilir ve Arjantin'in böyle bir parası yok. Dahası zaten 45 milyar dolarlık bir IMF programında olan ülkenin bu parayı borç alarak alabileceği bir kaynak da mevcut değil.

Bazılarına göreyse 18 bakanlığın 10'unu kapatmak isteyen, sağlık sektörünü tamamen özelleştirip yoksullar için eğitimi karneye bağlamayı planlayan Milei fazla ileri gidiyor ama ekonomiyi düzeltmeye kamu harcamalarıyla başlaması doğru yolda olduğunu gösteriyor.

Arjantin'de elinde elektrikli testeresiyle yıllanmış siyasetçilerin üzerine yürüyen Milei'nin zamanın ruhunu yakaladığı ve beklediği karşılığı sandıkta bulduğu açık.

Ancak partisinin 257 sandalyeli Arjantin Parlamentosu'na sadece 38 vekil sokabilmiş olması, yeni Arjantin liderini beklenenden ılımlı politikalara yönlendirme ihtimali de bir hayli yüksek.

Kişisel yaşamı: Kale çizgisinden grup seks partilerine

53 yaşındaki Javier Milei'nin kişisel yaşamı da en az siyasi çizgisi kadar dikkat çekici.

Yolcu taşımacılığı alanında çalışan iş insanı bir baba ve ev hanımı bir annenin oğlu olan Milei, gençlik yıllarına babasıyla yaşadığı sorunların damga vurduğunu ve o yıllar hakkında konuşmayı sevmediğini söylüyor.

Gençlik yıllarından bugüne kalan en önemli detaylarsa Rolling Stones şarkıları çalan bir rock grubunda gitar çalması ve Chacarita futbol kulübünün genç takımlarında kalecilik yapması.

Geçirdiği çapraz bağ sakatlığının ardından 19 yaşında futbola veda eden Milei, 1980'lerin hiperenflasyonist ortamında ekonomi okumaya karar vermiş.

Ailesinden yakın ilişkisini sürdürdüğü tek isimse, seçim kampanyasını da yöneten kız kardeşi Karine Milei. Kardeşinden "patron" diye bahseden Milei, iktidar yürüyüşünün mimarının Karine olduğunu savunuyor ve hatta kız kardeşinin "first lady" olabileceğini düşünüyor.

Televizyonların vazgeçilmez konuğu olduğu dönemde sadece ekonomi ve siyaset konuşarak reytingleri yükselttiğini söylemek de Milei'ye haksızlık olur. 

Zira Arjantin'in yeni lideri özel yaşamından sıklıkla bahsettiği televizyon macerasında, bir tantrik seks (Hindistan kökenli bir sevişme sanatı) ustası olduğunu söylemiş ve defalarca grup seks partilerine katıldığını belirterek izleyenlere konuyla ilgili ipuçları vermişti.

Arjantin lideri olma görevi "ölen köpeğinden"

Ve köpekleri... Milei, "4 ayaklı evlatlarım" olarak tanımladığı İngiliz Mastifi cinsi 4 köpeğini 2017'de hayatını kaybeden Conan isimli köpeğinin DNA'sından klonlatmış ve bunun için 50 bin dolar ödemiş.

Yeni köpekler de Milei'nin siyasi çizgisinden payını alarak, tarihteki liberal ekonomistlerin ismini almış; Murray, Milton, Robert ve Lucas.

Ancak köpeklerin Milei'nin siyasi yürüyüşüyle bağlantısı bununla da sınırlı değil. 

Conan öldükten sonra bir medyuma gittiğini söyleyen Milei, hayatını kaybeden köpeğinin medyum aracılığıyla kendisine "Tanrı'dan gelen Arjantin Devlet Başkanı olma misyonunu" ilettiğini öne sürüyor ve her fırsat bulduğunda köpeklerin "dünyanın en iyi stratejistleri" olduğunu dile getiriyor.

Independent Türkçe



Herzog: İsrail'in Filistinlilerle barıştan başka isteği yok

İsrail Devlet Başkanı Isaac Herzog, Zambiyalı mevkidaşı Hakainde Hichilema ile Lusaka'da (Reuters)
İsrail Devlet Başkanı Isaac Herzog, Zambiyalı mevkidaşı Hakainde Hichilema ile Lusaka'da (Reuters)
TT

Herzog: İsrail'in Filistinlilerle barıştan başka isteği yok

İsrail Devlet Başkanı Isaac Herzog, Zambiyalı mevkidaşı Hakainde Hichilema ile Lusaka'da (Reuters)
İsrail Devlet Başkanı Isaac Herzog, Zambiyalı mevkidaşı Hakainde Hichilema ile Lusaka'da (Reuters)

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, dün Lusaka'da Zambiya’lı mevkidaşı Hakainde Hichilema ile bir araya gelerek, Güney Afrika ülkesini ziyaret eden ilk İsrail cumhurbaşkanı oldu.

Şarku'l Avsat'ın DPA'dan aktardığına göre Herzog, Hichilema ile görüşmesinde bölgesel meseleleri değerlendirerek, "Barış istiyoruz. Barış için çabalıyoruz. Filistinli komşularımızla barıştan daha çok istediğimiz bir şey yok" dedi. The Times of Israel gazetesinin internet sitesinde yer alan açıklamaya göre Herzog'un ofisinden yapılan açıklamada, "Barış istiyoruz. Barış için çabalıyoruz. Filistinli komşularımızla barıştan daha çok istediğimiz bir şey yok" ifadeleri yer aldı.

Cumhurbaşkanı, İsrail'in 7 Ekim 2013'te Hamas öncülüğündeki saldırıdan bu yana "zorlu bir dönem" geçirdiğini belirterek, bu vahşetin "Afrika ülkeleri de dahil olmak üzere birçok ülkeden vatandaşın hayatına mal olduğunu" ve Hamas'ın öldürülen Tanzanyalı rehine Joshua Luito Mulele'nin kalıntılarını ancak geçen hafta serbest bıraktığını belirtti.

Herzog, Lusaka ile "ikili ilişkilerde yeni bir dönemin" başlamasından duyduğu memnuniyeti dile getirerek, İsrail'in "Afrika'daki hem insan kaynaklı hem de doğal insani krizleri hafifletmeyi" hedeflediğini ifade etti.

Geçtiğimiz ağustos ayında İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, İsrail ile Zambiya arasındaki ilişkilerin, İsrail'in Afrika ülkeleriyle bağlarını genişletme ve derinleştirme çabaları kapsamında yeniden başlamasının üzerinden otuz yılı aşkın bir süre geçtikten sonra, ülkesinin Lusaka'daki büyükelçiliğini açtı.

Zambiya hükümeti, 1973'teki Arap-İsrail Savaşı sırasında Afrika Birliği'nin kararı doğrultusunda İsrail'deki büyükelçiliğini kapatmıştı.


Irak: İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü’nün seçimlere ilişkin açıklamaları kabul edilemez bir müdahale

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi (IRNA)
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi (IRNA)
TT

Irak: İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü’nün seçimlere ilişkin açıklamaları kabul edilemez bir müdahale

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi (IRNA)
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi (IRNA)

Irak Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi’nin Irak'taki seçimlerle ilgili açıklamalarının ‘şaşkınlık yarattığı’ belirtilirken açıklamalar, ‘kışkırtıcı ve iç işlerine açık ve kabul edilemez bir müdahale’ olarak nitelendirildi.

Reuters'ın haberine göre Bakanlığın açıklamasında, seçim sürecinin tamamen ulusal bir mesele olduğu ve yalnızca Irak halkının ve anayasal kurumlarının iradesine tabi olduğunu belirtildi.

Basın, İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi’nin dün düzenlediği basın toplantısında, ABD'nin Irak seçimlerine müdahale ettiğini ve bu müdahalenin ‘şüphesiz zararlı’ olduğunu söylediğini aktardı. Bekayi, Irak'taki seçimlerin Irak halkının kaderini belirlemede özel bir öneme sahip olduğunu ve bu sürece dışarıdan yapılacak herhangi bir müdahalenin kabul edilemez ve kınanması gereken bir durum olduğunu da sözlerine ekledi.

Irak Dışişleri Bakanlığı, Irak'ın komşularıyla, egemenliğe karşılıklı saygı ve diğer ülkelerin iç işlerine karışmama ilkesine dayalı dengeli ilişkiler sürdürdüğünü vurguladı. Bakanlık ayrıca iyi komşuluk ilişkilerinin sürdürülmesi için bu ilkelere sıkı sıkıya bağlı kalınması ve Irak'ın egemenliğini zedeleyebilecek veya iç işlerine müdahale edebilecek herhangi bir açıklama yahut tutumdan kaçınılması gerektiğinin altını çizdi.


Eski Endonezya diktatörü Suharto, ülkesinde milli kahraman ilan edildi

Suharto'nun onurlandırılmasını eleştirenler, ülkedeki demokratik değerlere ihanet edildiğini savunuyor (AP)
Suharto'nun onurlandırılmasını eleştirenler, ülkedeki demokratik değerlere ihanet edildiğini savunuyor (AP)
TT

Eski Endonezya diktatörü Suharto, ülkesinde milli kahraman ilan edildi

Suharto'nun onurlandırılmasını eleştirenler, ülkedeki demokratik değerlere ihanet edildiğini savunuyor (AP)
Suharto'nun onurlandırılmasını eleştirenler, ülkedeki demokratik değerlere ihanet edildiğini savunuyor (AP)

2008'de 86 yaşındayken hayatını kaybeden eski Endonezya diktatörü Suharto, ülkesinde "milli kahraman" ilan edildi.

Pazartesi günü başkent Cakarta'daki başkanlık sarayında yapılan törende 10 kişi, "milli kahraman" listesine alındı. 

Suharto'nun eski damadı olan Endonezya Devlet Başkanı Prabowo Subianto'nun başkanlık ettiği törende listeye alınanlar arasında kadın hakları savunucuları, İslam alimleri ve bağımsızlık aktivistleri de var. 

Endonezyalı sendikacı Marsinah ve 1999-2001'de devlet başkanlığı yapan Abdurrahman Vahid'in listeye alınması, Suharto karşıtlarının gönlünü almaya yönelik bir hamle olarak da yorumlanıyor.

Törene Suharto'nun kızı Siti Hardiyanti Rukmana ve oğlu Bambang Trihatmodjo da katıldı. 

76 yaşındaki kızı, etkinlik sonrasında gazetecilere, "Lütfen babamın gençliğinden yaşlılığına kadar neler yaptığını, ülkesi ve Endonezya halkı için verdiği mücadeleyi hatırlayın" dedi. 

BBC, hakkındaki tüm suçlamalara rağmen Suharto döneminde Endonezya'nın kayda değer ekonomik gelişim gösterdiğini bildiriyor. 

1967-1998'de ülkeyi yönetirken pek çok insan hakları ihlaline ve yolsuzluğa imza atmakla eleştirilen Suharto'nun "milli kahraman" ilan edilmesi tepki de topladı. 

30 Eylül Hareketi'nin başarısız darbe girişiminin ardından 1965-1966'da çoğu komünist 500 bine yakın kişinin öldürüldüğü katliamların yanı sıra etnik Çinlilere yönelik toplu tecavüzlerden sorumlu tutulan Suharto'nun diktası, ekonomik krizle birlikte yoğunlaşan protestoların ardından 1998'de çökmüştü.

Suharto'nun listeye alınmaması için Prabowo Subianto'ya yazılan, yaklaşık 16 bin kişinin imzasını taşıyan açık mektup fikir değişikliğine yol açmadı. 

Devlet Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada Prabowo Subianto'nun istediği kişiye bu unvanı verebileceği savunuldu. 

Diğer yandan 14 Şubat 2024'teki seçimde oyların yüzde 58,6'sını alarak Endonezya'nın 8. lideri olan Prabowo Subianto da ciddi protestolarla karşı karşıya. Ekonomik eşitsizlik ve parlamenterlere tanınan imtiyazlar, şiddet olaylarının da görüldüğü eylemlerde güçlü bir şekilde dile getiriliyor. 

Geçmişte Endonezya Özel Kuvvetleri komutanı olan Prabowo Subianto, 1998'de ordu içinde başlatılan soruşturma sonucunda ihraç edilmişti.

Prabowo Subianto, Suharto karşıtı aktivistlerin kaçırılarak işkenceye uğramasından sorumlu tutuluyor. 74 yaşındaki siyasetçiyse üstlerinden aldığı emirleri uyguladığını ve suç işlemediğini savunuyor.

Independent Türkçe, BBC, AFP