Arjantin'in başına geçen "testereli Wolverine" kim ve nasıl devlet başkanı seçildi?

53 yaşındaki Javier Milei, Arjantin ekonomisinde köklü bir değişim vadediyor

Arjantin'in yeni lideri seçim kampanyası boyunca üzerinde "Milei 2023" yazan testeresiyle halkın karşısına çıkmıştı (Reuters)
Arjantin'in yeni lideri seçim kampanyası boyunca üzerinde "Milei 2023" yazan testeresiyle halkın karşısına çıkmıştı (Reuters)
TT

Arjantin'in başına geçen "testereli Wolverine" kim ve nasıl devlet başkanı seçildi?

Arjantin'in yeni lideri seçim kampanyası boyunca üzerinde "Milei 2023" yazan testeresiyle halkın karşısına çıkmıştı (Reuters)
Arjantin'in yeni lideri seçim kampanyası boyunca üzerinde "Milei 2023" yazan testeresiyle halkın karşısına çıkmıştı (Reuters)

Barış Kaygusuz 

Arjantin'in yeni devlet başkanı Javier Milei'yi çenesine kadar uzanan uzun favorileri ve elinde salladığı elektrikli testereyle ekranlarınızda görüp, onu Marvel'in ünlü çizgi roman kahramanı Wolverine'e benzettiyseniz yalnız değilsiniz.

Milei'yle birlikte girdiği seçimlerden kongre üyesi olarak çıkan 43 yaşındaki profesyonel kostüm oyuncusu Lilia Lemoine de Guardian'a verdiği röportajda aynı benzetmeyi yapıyor: 

Wolverine'e benziyor. Wolverine gibi hareket ediyor. O bir antikahraman. Wolverine gerçekten çok çılgın ve düşmanlarına karşı çok saldırgan olabilir. Ancak sadece saldırıya uğradığında. O asla nedensiz yere öldürmez veya saldırmaz.

Lemoine'in Javier Milei için ortaya attığı antikahraman yakıştırması boşa değil.

Zira 2023'ün son çeyreğinde dünyanın konuştuğu isimlerden biri olmayı başaran Arjantinli siyasetçi 2020'de siyasete atıldığında hedefini "sistemi havaya uçurmak" olarak belirlemişti.

O dönem uzun, dağınık saçları ve deri ceketiyle bir rock yıldızı edasıyla hareket eden bu tuhaf siyasetçiyi ciddiye alanların sayısı bir hayli azdı. 

Ancak aradan geçen üç yılın ardından Javier Milei, dün bir önceki iktidarın ekonomi bakanı Sergio Massa'yı devlet başkanlığı seçiminin ikinci turunda aldığı yüzde 56'lık oyla geride bıraktı ve Güney Amerika'nın en büyük ikinci ekonomisinin başına geçmeyi başardı.

Trump ve Bolsonaro benzetmeleri

Hayran kitleleri Javier Milei için "çılgın" ve "peruk" lakaplarını kullansa da, o kendisinden bahsederken "aslan" demeyi tercih ediyor.

İklim değişikliğinin bir düzmece, cinsellik eğitiminin aileyi yok etmek için ortaya konan Marksist bir komplo olduğunu savunuyor. Ayrıca insanların hayati organlarını satmasına izin verilmesi gerektiğini düşünüyor.

Arjantinli Papa Francis'i sosyal adaleti savunan fikirleri nedeniyle bir "embesil" olarak, Amerikan gangster Al Capone'u ise serbest piyasa kurallarını uygulama konusundaki ısrarı nedeniyle bir "kahraman" olarak görüyor.

Bu kadar radikal fikirler, miting meydanlarındaki sıradışı dans figürleriyle birleşince akıllara doğal olarak eski ABD Başkanı Donald Trump geliyor. 

Arjantin'deki yerleşik siyasi düzenin dışından gelen bir politikacı olarak Trump ve "Brezilyalı Trump" olarak anılan eski Brezilya lideri Jair Bolsonaro'ya benzetilse de Milei, 21. yüzyıl Arjantini'nin kendi koşullarında ortaya çıkardığı benzersiz bir siyasetçi.

Zira bir nesli ekonomik krizlerle büyüten Latin Amerika ülkesinde yüzde 150'ye doğru ilerleyen enflasyon, hızla değer kaybeden para birimi ve nüfusun yüzde 40'ını etkileyen yoksulluk hakim politikacılara yönelik öfkeyi keskinleştirirken, Milei gibi renkli ve sıradışı bir figürü de özellikle genç seçmenin gözdesi haline getirdi.

Baş döndüren vaatler

Kendini liberteryen ve anarko-kapitalist olarak tanımlayan Javier Milei birkaç yıl önce ekranlarda sıkça görülen "konuşan kafalardan" biriyken, Arjantinli televizyoncuların favorisiydi.

Ekonomik krizle boğuşan ülkede Milei'nin hükümet harcamalarına ve hakim siyasetçi sınıfına karşı attığı sert nutuklar reytingleri artırmış, onu en çok izlenen isimlerden biri yapmıştı.

Birkaç ay öncesine kadar hiçbir siyasi uzmanın seçilme şansı tanımadığı Arjantinli siyasetçi seçim kampanyası sürecinde de çizgisini bozmadı.

Bu çizginin ana sembollerinden biri de mitinglerinde elinde taşıdığı elektrikli testere oldu. Milei, elindeki testereyle sistemi ve hükümeti budama vaadini seçmenlere aktarırken, aralarında eğitim ve sağlık bakanlıklarının da olduğu birçok hükümet kurumunu kapatarak harcamaları kısma sözü verdi.

Bununla da sınırlı kalmayarak krizlerin baş sorumlusu olarak gördüğü merkez bankasını kapatacağını ve Arjantin pezosunu tedavülden kaldırarak yerine Amerikan dolarını koyacağını söyledi. 

Uzmanlara göre, dolarizasyonun ülkeye maliyeti 40 milyar doları bulabilir ve Arjantin'in böyle bir parası yok. Dahası zaten 45 milyar dolarlık bir IMF programında olan ülkenin bu parayı borç alarak alabileceği bir kaynak da mevcut değil.

Bazılarına göreyse 18 bakanlığın 10'unu kapatmak isteyen, sağlık sektörünü tamamen özelleştirip yoksullar için eğitimi karneye bağlamayı planlayan Milei fazla ileri gidiyor ama ekonomiyi düzeltmeye kamu harcamalarıyla başlaması doğru yolda olduğunu gösteriyor.

Arjantin'de elinde elektrikli testeresiyle yıllanmış siyasetçilerin üzerine yürüyen Milei'nin zamanın ruhunu yakaladığı ve beklediği karşılığı sandıkta bulduğu açık.

Ancak partisinin 257 sandalyeli Arjantin Parlamentosu'na sadece 38 vekil sokabilmiş olması, yeni Arjantin liderini beklenenden ılımlı politikalara yönlendirme ihtimali de bir hayli yüksek.

Kişisel yaşamı: Kale çizgisinden grup seks partilerine

53 yaşındaki Javier Milei'nin kişisel yaşamı da en az siyasi çizgisi kadar dikkat çekici.

Yolcu taşımacılığı alanında çalışan iş insanı bir baba ve ev hanımı bir annenin oğlu olan Milei, gençlik yıllarına babasıyla yaşadığı sorunların damga vurduğunu ve o yıllar hakkında konuşmayı sevmediğini söylüyor.

Gençlik yıllarından bugüne kalan en önemli detaylarsa Rolling Stones şarkıları çalan bir rock grubunda gitar çalması ve Chacarita futbol kulübünün genç takımlarında kalecilik yapması.

Geçirdiği çapraz bağ sakatlığının ardından 19 yaşında futbola veda eden Milei, 1980'lerin hiperenflasyonist ortamında ekonomi okumaya karar vermiş.

Ailesinden yakın ilişkisini sürdürdüğü tek isimse, seçim kampanyasını da yöneten kız kardeşi Karine Milei. Kardeşinden "patron" diye bahseden Milei, iktidar yürüyüşünün mimarının Karine olduğunu savunuyor ve hatta kız kardeşinin "first lady" olabileceğini düşünüyor.

Televizyonların vazgeçilmez konuğu olduğu dönemde sadece ekonomi ve siyaset konuşarak reytingleri yükselttiğini söylemek de Milei'ye haksızlık olur. 

Zira Arjantin'in yeni lideri özel yaşamından sıklıkla bahsettiği televizyon macerasında, bir tantrik seks (Hindistan kökenli bir sevişme sanatı) ustası olduğunu söylemiş ve defalarca grup seks partilerine katıldığını belirterek izleyenlere konuyla ilgili ipuçları vermişti.

Arjantin lideri olma görevi "ölen köpeğinden"

Ve köpekleri... Milei, "4 ayaklı evlatlarım" olarak tanımladığı İngiliz Mastifi cinsi 4 köpeğini 2017'de hayatını kaybeden Conan isimli köpeğinin DNA'sından klonlatmış ve bunun için 50 bin dolar ödemiş.

Yeni köpekler de Milei'nin siyasi çizgisinden payını alarak, tarihteki liberal ekonomistlerin ismini almış; Murray, Milton, Robert ve Lucas.

Ancak köpeklerin Milei'nin siyasi yürüyüşüyle bağlantısı bununla da sınırlı değil. 

Conan öldükten sonra bir medyuma gittiğini söyleyen Milei, hayatını kaybeden köpeğinin medyum aracılığıyla kendisine "Tanrı'dan gelen Arjantin Devlet Başkanı olma misyonunu" ilettiğini öne sürüyor ve her fırsat bulduğunda köpeklerin "dünyanın en iyi stratejistleri" olduğunu dile getiriyor.

Independent Türkçe



Amacı Hizbullah'ı ortadan kaldırmak... İsrail'in Egoz Birimi hakkında ne biliyoruz?

Güney Lübnan'a kara harekâtı sırasında öldürülen İsrail subayı Eitan İtzhak Oster'in Kudüs'teki Herzl Dağı Askeri Mezarlığı’ndaki cenaze töreninden (AP)
Güney Lübnan'a kara harekâtı sırasında öldürülen İsrail subayı Eitan İtzhak Oster'in Kudüs'teki Herzl Dağı Askeri Mezarlığı’ndaki cenaze töreninden (AP)
TT

Amacı Hizbullah'ı ortadan kaldırmak... İsrail'in Egoz Birimi hakkında ne biliyoruz?

Güney Lübnan'a kara harekâtı sırasında öldürülen İsrail subayı Eitan İtzhak Oster'in Kudüs'teki Herzl Dağı Askeri Mezarlığı’ndaki cenaze töreninden (AP)
Güney Lübnan'a kara harekâtı sırasında öldürülen İsrail subayı Eitan İtzhak Oster'in Kudüs'teki Herzl Dağı Askeri Mezarlığı’ndaki cenaze töreninden (AP)

İsrail ordusunun dün (Çarşamba) Güney Lübnan'a düzenlediği saldırı sırasında sekiz askerinin öldüğünü resmen kabul etmesinin ardından, İsrail medyası Güney Lübnan'daki çatışmalarda ölen subay ve askerlerin çoğunun İsrail ordusunun Egoz komando birliğinden olduğunu ortaya çıkardı.

İsrail ordusu salı günü yaptığı açıklamada, ‘Komando ve Paraşütçü Tugayları ile 7’nci Zırhlı Tugay'a bağlı 98’inci Tümen güçlerinin Güney Lübnan'daki sınırlı kara operasyonuna katıldığını’ duyurdu.

Egoz Birimi hakkında ne biliyoruz?

Birim ilk kez 1956 yılında ortaya çıkmış, birkaç kez dağıtılmış ve 1995 yılında ‘Hizbullah'ı ortadan kaldırmak’ amacıyla yeniden aktif hale getirilmesine karar verilmiş.

İsrail ordusunun internet sitesine göre Egoz Birimi 1995 yılında, İsrail ordusunun özellikle İsrail'in kuzey sınırı boyunca Hizbullah'la mücadele yeteneklerinde devrim yaratmak amacıyla yeniden faal hale getirilmiş.

Egoz Birimi, diğer birimlerle birlikte İsrail ordusunun elit kuvvetlerini oluşturan özel bir komando birimidir ve bu birim Duvdevan ve Magellan birimlerini de içeren 98’inci Tümen'e bağlıdır. Birim daha önce 2015 yılına kadar Golani Tugayı çatısı altındaydı.

Birliğin modern kurallarına göre tüm üyeler 16 ay boyunca yoğun komando eğitiminden geçtikten sonra iki aylık başka bir eğitime tabi tutuluyor. Yani toplam bir buçuk yıl eğitim görüyorlar.

Uzmanlık alanı nedir?

Gerilla savaşında ve özel keşif görevlerinde uzmanlaşan Egoz Birimi’nin askerleri Batı Şeria, Gazze Şeridi ve Lübnan gibi farklı ortamlarda sıkı bir fiziksel eğitimden geçiyor.

İsrail ordusunun internet sitesine göre Egoz Birimi karmaşık arazilerde saha profesyonelliği, kamuflaj ve minyatür savaş (askerin kalitesi ve profesyonelliğinin başarıya ulaştıran ana unsurlardan biri olduğu kısa süreli savaş) konusunda uzmanlaşmıştır.

2000 yılından önce Hizbullah'la mücadele etmek için ağırlıklı olarak Lübnan'da faaliyet gösteren birim, İsrail'in güneyden çekilmesinden sonra Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ne odaklandı.

Birimde ayrıca sahada ortaya çıkan sorunlara teknolojik çözümler ve yenilikler bulmaktan ve koruma sağlamaktan sorumlu bir silah bölümü de bulunuyor.

Temmuz Savaşı

Egoz Birimi Temmuz 2006'daki savaşta ağır kayıplar vermiş ve en az 20 subay ve askerin öldüğünü kabul etmişti.

Lübnan'a kara harekâtından bir gün sonra birlik dün sekiz subay ve askerin ‘Hizbullah unsurlarıyla girilen şiddetli çatışmalarda’ öldüğünü itiraf etti.