Jens Stoltenberg: Sırbistan'ın NATO ile koordinasyonundan memnunuz

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Sırbistan'ın NATO ile koordinasyonundan memnun olduklarını söyledi

Jens Stoltenberg (AA)
Jens Stoltenberg (AA)
TT

Jens Stoltenberg: Sırbistan'ın NATO ile koordinasyonundan memnunuz

Jens Stoltenberg (AA)
Jens Stoltenberg (AA)

Batı Balkan turu kapsamında Bosna Hersek ve Kosova'nın ardından Sırbistan'a gelen Stoltenberg, başkent Belgrad'da Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile ortak basın toplantısı düzenledi.

Stoltenberg görüşmede, Sırbistan ile Kosova arasında devam eden gerginliği ele aldıklarını ifade ederek barış ve güvenliğin korunmasında Kosova'daki Barış Gücü'nün (KFOR) önemine işaret etti.

KFOR'un bölgede 20 yıldır güvenliği sağladığını vurgulayan Stoltenberg, "KFOR, tüm toplulukların güvenliğinin garantisi. Sırbistan'ın da NATO ile koordinasyonu bizi son derece memnun ediyor. İki tarafa da gerginliği tırmandırmama çağrısında bulundum. Sırp Belediyeler Birliğinin kurulmasını da destekliyoruz." dedi.

Stoltenberg, "Belgrad ve Priştine'yi diyalog sürecine odaklanmaya davet ediyorum. Barış ve istikrara götürecek tek yol bu. KFOR, Kosova'nın kuzeyinde barış ve güvenliğin korunması görevine devam edecek." diye konuştu.

"NATO ile daha iyi bir iletişim kurmaya çalışacağız"

Vucic de Sırbistan için NATO ve KFOR ile işbirliğinin önemli olduğunu söyleyerek "KFOR'un tüm topluluklar için güvenliği sağlamasına gerek yok, zira Kosova'nın kuzeyinde sadece Sırplar saldırıya uğruyor." diye konuştu.

Kosova'nın kuzeyinde yaşanan baskı ve zulüm nedeniyle Sırpların yüzde 13'ünün evlerini terk etmek zorunda kaldığını savunan Vucic, "Gelecek dönemde NATO ile daha iyi bir iletişim kurmaya çalışacağız. Ancak Sırbistan, kendi ordusunu nereye ve ne zaman konuşlandıracağına karar verir." değerlendirmesinde bulundu.

Vucic, "Albin Kurti, Kosova Başbakanı olduğu sürece Sırp Belediyeler Birliği kurulmayacak. Sürekli bir bahane arıyor. Önce imza lazım diyor, sonra başka şeyler. Büyük güçler kendi evlatlarını korumaya devam edecek, hayatta kalmayı başaran Sırplar da yaşadıklarını anlatacak." ifadelerini kullandı.

NATO ile ilişkilerinden memnun olduğunu aktaran Vucic, ülkesinin askeri tarafsızlık tutumunu ise devam ettireceğini vurguladı.

Vucic'ten Kosova'daki Sırplar genel seçimde oy kullanamayacak iddiası

AA'nın Sırbistan'da 17 Aralık'ta yapılacak genel seçimlerde NATO'nun Kosova'daki Sırplar için ek bir güvenlik önemli alıp almayacağı sorusu üzerine Stoltenberg, "Artan gerilim nedeniyle NATO varlığını artırma kararı aldı. Daha kalıcı bir çözüm arıyoruz ancak herhangi bir karar verilmedi." diye konuştu.

Vucic ise Kurti'nin Kosova'daki Sırpların oy kullanmasına izin vermeyeceğini iddia ederek "Kosova'daki Sırplar 25 gün sonra oy kullanabilecek mi? Onlar Sırp olduğu için kimse bunu dert etmiyor. Onlar 2021 seçimlerinde de Kosova'daki Sırpların oy kullanmasına izin vermemişti. Bu da zaten bir şekilde mevcut gerginliğin başlangıcı olmuştu." dedi.

Avustralya, ABD ve Avrupa'da yaşayan Sırpların oy kullanabileceğini anımsatan Vucic, "Binlerce kilometre ötelerdeki Sırplar oylarını kullanabilecekken, aynı ülkede yaşadığını hisseden insanlar oylarını kullanamayacak. Bu temel hakları yasaklanacak." ifadelerini kullandı.

Bu arada, Stoltenberg, Sırbistan'ın ardından Kuzey Makedonya'da temaslarda bulunarak Batı Balkan turunu tamamlayacak.

Öte yandan, Sırbistan ve Kosova'nın sık sık karşı karşıya gelmesinin ana nedeninin, Sırbistan'ın 2008'de tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Kosova'yı kendi toprağı olarak görmesi olduğu ifade ediliyor.

Avrupa Birliği (AB) arabuluculuğunda 2011'de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci kapsamında ise ilişkilerin normalleşmesi ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanıması için ortak bir yol aranıyor.



İran, ABD ile müzakerelerin üçüncü turu öncesinde Avrupa troykası ile görüşmek üzere harekete geçti

ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)
ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)
TT

İran, ABD ile müzakerelerin üçüncü turu öncesinde Avrupa troykası ile görüşmek üzere harekete geçti

ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)
ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)

Dört diplomat dün yaptıkları açıklamada, İran’ın ABD ile müzakerelerin yeniden başlaması halinde 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmanın Avrupalı taraflarıyla Roma'da bir toplantı yapmayı önerdiğini belirtti. Diplomatlara göre toplantının cuma günü yapılması bekleniyor.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'ten aktardığı habere göre Avrupa troykasından bu öneriye şimdiye kadar herhangi bir yanıt gelmedi. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, dün düzenlediği olağan basın toplantısında, Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi tarafından geçtiğimiz hafta gönderilen mektuba Avrupalıların yanıt verip vermediğini bilmediğini söyledi.

İran, ABD ile cumartesi günü Umman'da yeniden başlayan nükleer programına ilişkin müzakerelerdeki ve geçtiğimiz hafta Rusya ve Çin ile yapılan görüşmelerdeki ivmeden faydalanmaya çalışıyor.

Ummanlı yetkililer, ABD-İran görüşmelerinin yeni turunun 3 Mayıs'ta Avrupa'da yapılabileceğini açıkladı. Ancak henüz resmi karara ilişkin bir duyuru yapılmadı. İran medyası, Tahran'ın yeni turun İngiltere'nin başkenti Londra'da yapılmasını reddettiğini bildirdi.

İran'ın Avrupa Troykası olarak bilinen İngiltere, Fransa ve Almanya'ya ulaşması Tahran'ın seçeneklerini açık tuttuğunu gösteriyor. Ancak Avrupalıların, 2015 tarihli nükleer anlaşmanın sona ereceği ekim ayından önce Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını yeniden uygulamak üzere snapback mekanizmasını devreye sokma konusundaki tutumunu da değerlendirmek istiyor.

Avrupalı güçlerin (Fransa, Almanya ve İngiltere) müzakerelerde yer almamasını yorumlayan Bekayi, Avrupalıların bu turun dışında kalmalarının kendi kararlarının bir sonucu olduğunu belirterek, “Avrupalıların bir sonraki aşamada olumlu bir rol oynayacaklarını ve yapıcı bir seçim yapacaklarını umuyoruz” diye konuştu.

Avrupa troykasından iki diplomat ve Batılı bir diplomat, geçtiğimiz cumartesi günü ABD ile yapılan görüşmelerin ardından İran'ın Roma'da toplantı yapılması için bir teklif gönderdiğini ve toplantının muhtemelen cuma günü yapılacağını söylediler.

Bu teklifin gerçekleşmemesi halinde İran'ın görüşmelerin bu tarihten önce Tahran'da yapılmasını da önerdiğini belirten diplomatlar, Washington ve Tahran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun Roma'da yapıldığını ifade ettiler. İran tarafından yapılan açıklamada bu turda da önemli anlaşmazlıkların devam ettiği belirtilmişti.

İranlı bir yetkili, böyle bir teklifin sunulduğunu doğruladı, ancak Avrupa troykasının henüz yanıt vermediğini belirti. Diplomatlar, İran'la şimdi mi görüşmenin yoksa Washington'la görüşmelerin nasıl gelişeceğini görmeyi mi beklemenin kendi çıkarlarına olacağını değerlendirdiklerini, fakat Tahran'da bir toplantı yapılmasını ihtimal dışı bıraktıklarını ifade ettiler.

2015 tarihli nükleer anlaşmanın tüm taraflarıyla uzlaşıya varmanın önemli olduğunu söyleyen İranlı yetkili, bu yüzden Amerikalılarla yapılacak bir sonraki tur müzakerelerinden önce bu hafta Avrupa troykası ile bir araya gelmenin faydalı olacağını ifade etti.

BM yaptırımları için son tarih

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, perşembe günü yaptığı açıklamada, görüşmeler için Avrupa'ya gitmeye hazır olduğunu ifade etti. Ancak iki taraf arasındaki ilişkilerin bozulmasının ardından topun Avrupa'da olduğunun sinyalini verdi.

Tahran ve Avrupalı güçler geçtiğimiz eylül ayından bu yana aralarındaki ilişkileri ve nükleer meseleyi görüşmek üzere üç kez bir araya geldi. En son mart ayında, yaptırımların kaldırılması karşılığında İran'ın nükleer programının geri çekilmesini garanti altına alacak gelecekteki bir anlaşmanın parametrelerini araştırmak üzere teknik düzeyde bir toplantı yapıldı.

ABD Başkanı Donald Trump, İran'ın nükleer silah geliştirmesini engelleyecek yeni bir anlaşmaya hızla varılmaması halinde, İran’a saldırmakla tehdit etti. Trump, İran ile dünya güçleri arasında 2015 yılında varılan anlaşmadan 2018 yılındaki ilk başkanlık döneminde tek taraflı olarak çekilmişti.

Batı, İran'ın nükleer silah edinmenin peşinde olduğundan şüphelense de İran bunu reddediyor. Diplomatlar, yaptırımların yeniden başlatılması tehdidinin Tahran'a taviz vermesi için baskı yapmak üzere tasarlandığını ve Amerikalılar ile Avrupalılar arasındaki ayrıntılı görüşmeleri hayati hale getirdiğini söylüyor.

ABD, İran ile 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadan 2018 yılında tek taraflı olarak çekildi. Bundan dolayı BM Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) anlaşmada yer alan yaptırımları yeniden uygulama mekanizmasını harekete geçiremiyor. Bu durumda anlaşmaya taraf olan üç Avrupa ülkesi, yaptırımların yeniden uygulanması için harekete geçebilecek tek alternatif olarak kalıyor.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Avrupalılarla görüşme önerisinin yaptırımların yeniden başlatılması konusuyla ilgili olup olmadığı sorulduğunda, bunun toplantının amacının bir parçası olduğunu belirterek “ABD ile görüşmeler, özellikle de nükleer adımlar konusunda hızlı ilerlemiyor, daha fazla zamana ihtiyacımız olduğu açık ve Tahran, ABD tarafına olan güven eksikliği nedeniyle geçici bir anlaşmadan yana değil” ifadelerini kullandı.

Bekayi, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Ya biz geçici bir anlaşma kapsamında adımımızı uygularsak ve diğer taraf bunu yapmazsa ne olacak?! Avrupalıların yeni bir anlaşma istediğimizi ve uranyum zenginleştirmemizi sınırlandırmak için adım atmaya hazır olduğumuzu anlamalarını istiyoruz, ancak zamana ihtiyacımız var.”

İngiltere ve Almanya dışişleri bakanlıkları, İran'ın bu hafta içinde bir toplantı teklif edip etmediği konusunda yorum yapmaktan kaçınırken, Fransa Dışişleri Bakanlığı, yorum talebine henüz yanıt vermedi.