Arjantin'in yeni lideri vaatlerini gerçekleştirebilecek mi?

Bu hafta açıklanacak ilk pakette devalüasyon kararı bekleniyor

53 yaşındaki Javier Milei, katıldığı televizyon programlarıyla Arjantin çapında tanınan bir figür haline gelmişti (Reuters)
53 yaşındaki Javier Milei, katıldığı televizyon programlarıyla Arjantin çapında tanınan bir figür haline gelmişti (Reuters)
TT

Arjantin'in yeni lideri vaatlerini gerçekleştirebilecek mi?

53 yaşındaki Javier Milei, katıldığı televizyon programlarıyla Arjantin çapında tanınan bir figür haline gelmişti (Reuters)
53 yaşındaki Javier Milei, katıldığı televizyon programlarıyla Arjantin çapında tanınan bir figür haline gelmişti (Reuters)

Arjantin'in radikal sağcı yeni devlet başkanı Javier Milei, başkent Buenos Aires'te düzenlenen törenle yemin ederek görevine başladı.

Milei, görevi devraldıktan sonra yaptığı ilk konuşmada "ekonomik şok" sözü verdi.

Arjantinlileri ülkede para olmadığı konusunda uyaran Milei, sert tasarruf tedbirleri uygulanacağını söyledi.

Arjantinli siyasetçi geçen ay yapılan seçimlerde sürpriz bir zafer kazanmış ve daha önceki hükümetlerin aksine radikal bir ekonomi programı uygulayacağını söylemişti.

Milei konuşmasında, "Tasarruftan ve şok tedavisinden başka bir alternatif yok. Kısa vadede durumun daha da kötüleşeceğini biliyoruz ancak sonrasında çabalarımızın meyvelerini toplayacağız" diye konuştu.

Arjantin'in onlarca yıldır çöküşte olduğunu belirten Milei, bu durumu yüzde 140'a ulaşan enflasyonu dizginleyerek ve kamu harcamalarını keserek tersine çevireceğini savundu.

Geçit töreniyle başkanlık sarayına geçen Milei'ye kardeşi Karina eşlik etti. Arjantin liderinin seçim kampanyasını yöneten Karina Milei'nin yeni yönetimde de etkili bir konumda olması bekleniyor.

Yemin törenine ayrıca Ukrayna Devlet Başkanı Volodomir Zelenski, Macaristan lideri Viktor Orban, eski Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro gibi dünya liderleri de katıldı.

Milei vaatlerini gerçekleştirebilecek mi?

Seçim kampanyası sürecinde sıradışı tarzı ve radikal sözleriyle dikkat çeken Milei, merkez bankasını kapatma ve Arjantin pesosunu tedavülden kaldırarak yerine Amerikan doları kullanma gibi vaatlerde bulunmuştu.

Derin resesyondaki ülkede Arjantin pesosu uzun süredir serbest düşüşte. Yoksulluk sınırının altında yaşayanların oranıysa yüzde 40'a kadar ulaşmış durumda. 

Ancak Milei'nin vaatlerini gerçekleştirme yolunda bazı siyasi sınırlamalarla karşılaşması bekleniyor. Zira Arjantin liderinin öncülük ettiği sağ ve liberteryen partilerden oluşan koalisyon parlamentoda azınlık.

Ülkeyi yakından takip eden bazı uzmanlar, Milei'nin seçim zaferinin ardından söylemlerini yumuşattığına dikkat çekiyor.

Arjantin lideri, yine de görevdeki ilk saatlerinde bir kararnameyle bakanlıkların sayısını 18'den 9'a düşüreceğinin sinyallerini verdi. Kamu harcamalarına yönelik tedbirler kapsamında, bakanlıkların sayısının azaltılması Milei'nin kilit vaatlerinden biriydi.

Washington merkezli düşünce kuruluşu Wilson Center'da Arjantin Projesi'nin direktörlüğünü üstlenen Benjamin Gedan konuyla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:

Birçok halefi gibi, Milei de tüm uyarı ışıkları kırmızıdayken görevi devraldı. Pragmatik bir ajanda uygulayarak daha tecrübeli siyasi figürlerden tavsiyeler alacak gibi görünüyor. Hükümetin de küçültüleceği kurtarma stratejisi, uzun yıllardır zorluk çeken halk için katlanılması zor olacak. Gelecek birkaç ayda kesinlikle sosyal ve siyasi bir karmaşa göreceğiz.

Piyasalar vaatleri nasıl karşılıyor?

45 milyon nüfuslu Arjantin'de halk tasarruf tedbirleri ve "ekonomik şok tedavisi" konusunda endişeli olabilir ancak piyasalar Milei'den "sıkı bir başlangıç" bekliyor.

Uzmanlar, seçim sürecinde devlet harcamalarını kısma planını eline bir testere alarak seçmenlere açıklayan Milei'nin sert tutumunu devam ettirmesi gerektiğini düşünüyor.

Arjantin liderinin seçim zaferi piyasalarda olumlu karşılanmış ve ülkedeki hisse ve tahvil değerleri son haftalarda tırmanışa geçmişti.

Finansal danışmanlık şirketi EcoGo'nun konuyla ilgili raporunda, "Gelecek günlerdeki en büyük risk, yeterince güçlü sinyaller verilmemesi olur. Sıkı bir mali şokun ve yapısal reformlara gitme niyetinin sinyallerinin verilmesi gerekiyor" değerlendirmesi yapıldı.

Milei ve ekonomi şefi Luis Caputo'nun bu hafta bir dizi ekonomik tedbiri içeren bir paket açıklaması bekleniyor. Pesoda devalüasyon, kamu harcamalarında kesinti ve özelleştirme kararlarının ilk pakette yer alabileceği ifade ediliyor.

Özgürlük ve İlerleme Vakfı'ndan ekonomist Lautaro Moschet, ilk haftaların yeni hükümetin gidişatını belirleyeceğine dikkat çekerken, "Bu durumdan çıkmak için yeni hükümetin hızlı hareket etmesi ve sermaye kontrollerini hemen ortadan kaldırması gerekli" diye konuştu.

Yatırım bankası Morgan Stanley'nin raporundaysa Arjantin'in halihazırda 356 peso olan dolar kurunda değişiklik yapmak zorunda olduğu ifade edildi.

Dolar kurunun 700 pesoya kadar yükselebileceği belirtilen raporda, "Döviz kurunda bir düzenleme kaçınılmaz gözüküyor. Güvenilir programı olmayan bir ekonomi, yatırımcıları teşvik etmek için daha zayıf bir para birimiyle bunu telafi edebilir" ifadelerine yer verildi.

Independent Türkçe



Kemal Advan Hastanesi: İsrail'in tahliye emri ‘neredeyse imkânsız’

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Kemal Advan Hastanesi'nde tedavi gören yaralı bir Filistinli (Reuters)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Kemal Advan Hastanesi'nde tedavi gören yaralı bir Filistinli (Reuters)
TT

Kemal Advan Hastanesi: İsrail'in tahliye emri ‘neredeyse imkânsız’

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Kemal Advan Hastanesi'nde tedavi gören yaralı bir Filistinli (Reuters)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Kemal Advan Hastanesi'nde tedavi gören yaralı bir Filistinli (Reuters)

İsrail dün (Pazar), Gazze Şeridi'nin kuzeyinde kuşatma altındaki bir bölgede kalan ve kısmen çalışan son hastanelerden birinin kapatılması ve tahliye edilmesi emri verdi. Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığı habere göre sağlık görevlileri yüzlerce hasta ve personeli güvenli bir şekilde tahliye etmenin bir yolunu bulmak için çabalamak zorunda kaldı.

Beyt Lahiya'daki Kemal Advan Hastanesi'nin müdürü Husam Ebu Safiyye, Reuters’a gönderdiği mesajda, hastaları taşımak için gerekli ambulansların olmaması nedeniyle kapatma kararına uymanın ‘neredeyse imkânsız’ olduğunu söyledi. Ebu Safiyye, “Şu anda hastanede, yaşamları oksijen ve kuvöze bağlı olan yenidoğan ünitesindeki bebekler de dahil olmak üzere yaklaşık 400 sivil var. Yardım, ekipman ve zaman olmadan bu hastaları güvenli bir şekilde tahliye edemeyiz. Bu mesajı ağır bombardıman ve yakıt tanklarının doğrudan hedef alınması altında gönderiyoruz, ki bu tanklar vurulduğu takdirde büyük bir patlamaya ve içerideki sivillerin ölümüne neden olacak” ifadelerini kullandı.

İsrail ordusu Ebu Safiyye'nin açıklamalarına ilişkin yorum talebine yanıt vermedi. Ordu önceki gün yaptığı açıklamada hastaneye yakıt ve gıda malzemesi gönderdiğini ve 100'den fazla hasta ve hastabakıcının güvenlikleri için bazıları Kızıl Haç ile koordineli olarak Gazze'deki diğer hastanelere tahliye edilmesine yardımcı olduğunu bildirdi. Kemal Advan Hastanesi, İsrail'in 14 aylık savaşın en acımasız operasyonlarından birinde yaklaşık üç aydır kuşatma altında tuttuğu kuzey Gazze Şeridi'nde halen kısmen faaliyette olan birkaç hastaneden biri.

Ebu Safiyye, İsrail ordusunun hastaların ve personelin daha kötü durumda olan başka bir hastaneye tahliye edilmesini emrettiğini söyledi. Hastane içinden gelen görüntülerde hastaların pencerelerden uzak tutulmaları için koridorlardaki yatakların üzerine yığıldıkları görülüyor. Reuters görüntülerin gerçekliğini henüz doğrulayamadı.

İsrail, Gazze'nin kuzeyindeki üç bölgeye (Beyt Lahiya, Beyt Hanun ve Cibaliye) uyguladığı ablukanın Hamas mensuplarını hedef alan bir operasyonun parçası olduğunu söylüyor. Filistinliler İsrail'i tampon bölge oluşturmak için bölgeyi kalıcı olarak boşaltmak istemekle suçluyor, İsrail ise bunu reddediyor.

Yakın mesafelerde çatışmalar

Hamas Gazze Şeridi'nin kuzeyinden çekildiğini bildiren bir video yayınladı. Görüntülerde yıkılmış binaların içinde ve enkaz yığınlarının arasında konuşlanmış, sivil kıyafetler giymiş ve İsrail güçlerine ateş eden savaşçılar görülüyor. İsrail ordusu dün yaptığı açıklamada, Beyt Hanun'da operasyon yürüten güçlerin militanları ve Hamas altyapısını vurduğunu söyledi. Hamas ve İslami Cihad ise İsrail güçleri arasında kayıplara neden olduklarını ifade etti.

Kudüs Latin Patrikhanesi ve İsrail Savunma Bakanlığı'nın bir birimi olan Filistin Topraklarındaki Hükümet Faaliyetlerini Koordinasyon Birimi (COGAT), İsrail'in dün Kudüs Latin Patriği'nin Gazze'ye girmesine izin verdiğini bildirdi. Bu gelişme Papa Francis'in Patriğin girişine izin verilmediğini söylemesinin ardından geldi.

Gazze Şeridi'nin başka bir yerinde ise sağlık görevlileri İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde düzenlediği saldırılarda en az 24 Filistinlinin hayatını kaybettiğini bildirdi. Aralarında çocukların da bulunduğu sekiz kişi Gazze şehrinde yerinden edilmiş ailelerin barındığı bir okulda öldürüldü. İsrail ordusu saldırının okulun içindeki bir komuta merkezinde faaliyet gösteren Hamas militanlarını hedef aldığını söyledi. Hamas, siviller arasında kendi savaşçılarının da bulunduğunu reddediyor.

Arabulucular aylar süren görüşmelerin ardından Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına varmak için son birkaç haftadır çabalarını yoğunlaştırdı. İsrail, Hamas liderliğindeki savaşçıların 7 Ekim 2023'te İsrail yerleşimlerine düzenlediği ve İsrail verilerine göre bin 200 kişinin öldüğü ve 250'den fazla kişinin esir alındığı saldırının ardından Gazze Şeridi'ne yönelik askerî harekâtı başlattı.

Halen Gazze Şeridi'nde tutulan 100 esirin yaklaşık yarısından haber alınamadığı düşünülüyor. Gazze Şeridi'ndeki yetkililer, İsrail'in devam eden askerî harekâtının şimdiye kadar 45 bin 259'dan fazla Filistinliyi öldürdüğünü, 2,3 milyonluk nüfusun çoğunu yerinden ettiğini ve kıyı şeridinin çoğunu tahrip ettiğini belirtiyor.