Arjantin ekonomisi için hazırlanan "şok tedavisi" paketinde neler var?

Kamu çalışanlarının sayısı üçte birine kadar düşürülecek

Arjantin nüfusunun yüzde 40'ı yoksulluk sınırının altında yaşıyor (Reuters)
Arjantin nüfusunun yüzde 40'ı yoksulluk sınırının altında yaşıyor (Reuters)
TT

Arjantin ekonomisi için hazırlanan "şok tedavisi" paketinde neler var?

Arjantin nüfusunun yüzde 40'ı yoksulluk sınırının altında yaşıyor (Reuters)
Arjantin nüfusunun yüzde 40'ı yoksulluk sınırının altında yaşıyor (Reuters)

Arjantin'de Javier Milei liderliğindeki yeni hükümet, "şok tedavisi" diye nitelenen yeni ekonomi planını açıkladı.

Tarihinin en derin ekonomik krizlerinden biriyle karşı karşıya olan Latin Amerika ülkesinde açıklanan yeni ekonomi planında, pesonun yüzde 50 oranında devalüe edilmesi ve kamu harcamalarının kısılması gibi önlemler bulunuyor.

Gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 5,5'una kadar ulaşan bütçe açığı, yüzde 200'e doğru ilerleyen enflasyon ve 100 milyar doları aşan borçlarla karşı karşıya kalan Arjantin hükümetinin yeni adımları piyasalarda olumlu etki yaratsa da, uzmanlar Arjantin halkını "acı bir reçetenin" beklediğine dikkat çekiyor.

Yeni ekonomi paketindeki en önemli adım olarak öne çıkan devalüasyon kararıyla birlikte, bir dolar 366 pesodan 800 pesoya yükseltildi.

2019'dan bu yana katı sermaye kontrollerinin uygulandığı ülkede atılan bu adımla birlikte, paralel piyasalarda 1000 pesoya kadar ulaşan dolar fiyatıyla resmi fiyat arasındaki makasın kapatılması hedefleniyor.

Bazı ithalat ve ihracat kalemlerine ek vergi getirilmesiyle birlikte alınan karar ayrıca ülkedeki üreticileri ve ihracatçıları teşvik etme amacı da taşıyor.

Yeni paketle birlikte ithalat sistemindeki onay sürecinin de basitleştirilmesine dönük adımlar atıldı.

Milei'nin seçim vaatlerinden biri olan kamu harcamalarının azaltılmasına yönelik adımlar da yeni hükümetin ilk ekonomi paketinde kendine yer buldu.

Ülkedeki bakanlıkların sayısı yarı yarıya azaltılarak 9'a indirilirken, kamu sekreterliklerinin sayısı da 106'dan 54'e düştü. Bu yolla kamu çalışanlarının sayısının üçte birine kadar düşürülmesi planlanıyor.

Yeni Ekonomi Bakanı Luis Caputo, görev sürelerinin bitmesine bir yıldan az süre kalan kamu işçileriyle yeni sözleşme imzalanmayacağını açıkladı.

Caputo ayrıca ülkede yeni kamu ihalesi açılmayacağını ve henüz başlamayan kalkınma projelerinin de iptal edileceğini söyledi. Buenos Aires yönetimi bu yolla, inşaat projelerinin yükünü özel sektöre devretmeyi planlıyor.

Milei yönetimi ayrıca geçen yıl hükümete 12 milyar dolara mal olan, enerji ve ulaşım yardımlarını da azaltmayı planlıyor. Hükümet bunun yerine sosyal programları doğrudan kontrolü altına alarak, yardımları ihtiyaç sahiplerine direkt ulaştıracaklarını öne sürüyor.

Buna karşın ülkedeki çocuk yardımı miktarı iki katına çıkarılacak, gıda kartı programında verilen ödenekse yüzde 50 oranında artırılacak.

Devlet medyasını tamamen özelleştirmeyi planlayan Milei hükümeti, ilk paketle birlikte medya şirketlerine verilen hükümet teşviklerinin de tamamen askıya alınacağını duyurdu.

Arjantinlilerin giderek daha da fakirleştiğini söyleyen Caputo, yeni önlemlerin ilk birkaç ayında durumun daha da kötüleşeceğini ancak sonrasında bu adımların etkisinin görüleceğini söyledi.

Independent Türkçe



İran, ABD ile müzakerelerin üçüncü turu öncesinde Avrupa troykası ile görüşmek üzere harekete geçti

ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)
ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)
TT

İran, ABD ile müzakerelerin üçüncü turu öncesinde Avrupa troykası ile görüşmek üzere harekete geçti

ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)
ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)

Dört diplomat dün yaptıkları açıklamada, İran’ın ABD ile müzakerelerin yeniden başlaması halinde 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmanın Avrupalı taraflarıyla Roma'da bir toplantı yapmayı önerdiğini belirtti. Diplomatlara göre toplantının cuma günü yapılması bekleniyor.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'ten aktardığı habere göre Avrupa troykasından bu öneriye şimdiye kadar herhangi bir yanıt gelmedi. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, dün düzenlediği olağan basın toplantısında, Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi tarafından geçtiğimiz hafta gönderilen mektuba Avrupalıların yanıt verip vermediğini bilmediğini söyledi.

İran, ABD ile cumartesi günü Umman'da yeniden başlayan nükleer programına ilişkin müzakerelerdeki ve geçtiğimiz hafta Rusya ve Çin ile yapılan görüşmelerdeki ivmeden faydalanmaya çalışıyor.

Ummanlı yetkililer, ABD-İran görüşmelerinin yeni turunun 3 Mayıs'ta Avrupa'da yapılabileceğini açıkladı. Ancak henüz resmi karara ilişkin bir duyuru yapılmadı. İran medyası, Tahran'ın yeni turun İngiltere'nin başkenti Londra'da yapılmasını reddettiğini bildirdi.

İran'ın Avrupa Troykası olarak bilinen İngiltere, Fransa ve Almanya'ya ulaşması Tahran'ın seçeneklerini açık tuttuğunu gösteriyor. Ancak Avrupalıların, 2015 tarihli nükleer anlaşmanın sona ereceği ekim ayından önce Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını yeniden uygulamak üzere snapback mekanizmasını devreye sokma konusundaki tutumunu da değerlendirmek istiyor.

Avrupalı güçlerin (Fransa, Almanya ve İngiltere) müzakerelerde yer almamasını yorumlayan Bekayi, Avrupalıların bu turun dışında kalmalarının kendi kararlarının bir sonucu olduğunu belirterek, “Avrupalıların bir sonraki aşamada olumlu bir rol oynayacaklarını ve yapıcı bir seçim yapacaklarını umuyoruz” diye konuştu.

Avrupa troykasından iki diplomat ve Batılı bir diplomat, geçtiğimiz cumartesi günü ABD ile yapılan görüşmelerin ardından İran'ın Roma'da toplantı yapılması için bir teklif gönderdiğini ve toplantının muhtemelen cuma günü yapılacağını söylediler.

Bu teklifin gerçekleşmemesi halinde İran'ın görüşmelerin bu tarihten önce Tahran'da yapılmasını da önerdiğini belirten diplomatlar, Washington ve Tahran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun Roma'da yapıldığını ifade ettiler. İran tarafından yapılan açıklamada bu turda da önemli anlaşmazlıkların devam ettiği belirtilmişti.

İranlı bir yetkili, böyle bir teklifin sunulduğunu doğruladı, ancak Avrupa troykasının henüz yanıt vermediğini belirti. Diplomatlar, İran'la şimdi mi görüşmenin yoksa Washington'la görüşmelerin nasıl gelişeceğini görmeyi mi beklemenin kendi çıkarlarına olacağını değerlendirdiklerini, fakat Tahran'da bir toplantı yapılmasını ihtimal dışı bıraktıklarını ifade ettiler.

2015 tarihli nükleer anlaşmanın tüm taraflarıyla uzlaşıya varmanın önemli olduğunu söyleyen İranlı yetkili, bu yüzden Amerikalılarla yapılacak bir sonraki tur müzakerelerinden önce bu hafta Avrupa troykası ile bir araya gelmenin faydalı olacağını ifade etti.

BM yaptırımları için son tarih

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, perşembe günü yaptığı açıklamada, görüşmeler için Avrupa'ya gitmeye hazır olduğunu ifade etti. Ancak iki taraf arasındaki ilişkilerin bozulmasının ardından topun Avrupa'da olduğunun sinyalini verdi.

Tahran ve Avrupalı güçler geçtiğimiz eylül ayından bu yana aralarındaki ilişkileri ve nükleer meseleyi görüşmek üzere üç kez bir araya geldi. En son mart ayında, yaptırımların kaldırılması karşılığında İran'ın nükleer programının geri çekilmesini garanti altına alacak gelecekteki bir anlaşmanın parametrelerini araştırmak üzere teknik düzeyde bir toplantı yapıldı.

ABD Başkanı Donald Trump, İran'ın nükleer silah geliştirmesini engelleyecek yeni bir anlaşmaya hızla varılmaması halinde, İran’a saldırmakla tehdit etti. Trump, İran ile dünya güçleri arasında 2015 yılında varılan anlaşmadan 2018 yılındaki ilk başkanlık döneminde tek taraflı olarak çekilmişti.

Batı, İran'ın nükleer silah edinmenin peşinde olduğundan şüphelense de İran bunu reddediyor. Diplomatlar, yaptırımların yeniden başlatılması tehdidinin Tahran'a taviz vermesi için baskı yapmak üzere tasarlandığını ve Amerikalılar ile Avrupalılar arasındaki ayrıntılı görüşmeleri hayati hale getirdiğini söylüyor.

ABD, İran ile 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadan 2018 yılında tek taraflı olarak çekildi. Bundan dolayı BM Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) anlaşmada yer alan yaptırımları yeniden uygulama mekanizmasını harekete geçiremiyor. Bu durumda anlaşmaya taraf olan üç Avrupa ülkesi, yaptırımların yeniden uygulanması için harekete geçebilecek tek alternatif olarak kalıyor.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Avrupalılarla görüşme önerisinin yaptırımların yeniden başlatılması konusuyla ilgili olup olmadığı sorulduğunda, bunun toplantının amacının bir parçası olduğunu belirterek “ABD ile görüşmeler, özellikle de nükleer adımlar konusunda hızlı ilerlemiyor, daha fazla zamana ihtiyacımız olduğu açık ve Tahran, ABD tarafına olan güven eksikliği nedeniyle geçici bir anlaşmadan yana değil” ifadelerini kullandı.

Bekayi, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Ya biz geçici bir anlaşma kapsamında adımımızı uygularsak ve diğer taraf bunu yapmazsa ne olacak?! Avrupalıların yeni bir anlaşma istediğimizi ve uranyum zenginleştirmemizi sınırlandırmak için adım atmaya hazır olduğumuzu anlamalarını istiyoruz, ancak zamana ihtiyacımız var.”

İngiltere ve Almanya dışişleri bakanlıkları, İran'ın bu hafta içinde bir toplantı teklif edip etmediği konusunda yorum yapmaktan kaçınırken, Fransa Dışişleri Bakanlığı, yorum talebine henüz yanıt vermedi.