Trump’ın Beyaz Saray’a dönmesi halinde Avrupa’yı ne bekliyor?

Trump, Rusya’yı daha az eleştirirken Çin ve AB ile olan ticari anlaşmazlıkları gündeme getirdi.

Joe Biden ve Donald Trump. (AP)
Joe Biden ve Donald Trump. (AP)
TT

Trump’ın Beyaz Saray’a dönmesi halinde Avrupa’yı ne bekliyor?

Joe Biden ve Donald Trump. (AP)
Joe Biden ve Donald Trump. (AP)

Eski ABD Başkanı Donald Trump küresel siyaseti X (eski adıyla Twitter) üzerinden yönetiyor, tüm kural ve gelenekleri atlayarak, ülkesinin çıkarlarını her zaman ön planda tutuyordu. Cumhuriyetçi politikacı, 2017’den 2021’e kadar olan görev süresi boyunca birçok uluslararası anlaşmayı iptal etti ve NATO ülkelerini ABD’nin ittifaktan çekilmesiyle tehdit etti.

Fotoğraf Altı: Ukrayna Cumhurbaşkanı Litvanyalı mevkidaşı ile el sıkıştı. ABD Başkanı ile bazı Avrupalı ​​liderler geçen ay Vilnius’ta düzenlenen Ukrayna- NATO Konseyi toplantısına katıldı. (AFP)
Ukrayna Cumhurbaşkanı Litvanyalı mevkidaşı ile el sıkıştı. ABD Başkanı ile bazı Avrupalı ​​liderler geçen ay Vilnius’ta düzenlenen Ukrayna- NATO Konseyi toplantısına katıldı. (AFP)

Almanya’ya defalarca saldırgan eleştiriler yöneltirken Rusya’yla ilişkilerinde ise daha az eleştirel davrandı. Trump ayrıca, Çin ve Avrupa Birliği (AB) ile olan ticari anlaşmazlıkları da gündeme getirdi. Peki, eski Başkan Beyaz Saray’a dönerse neler olabilir?

Fotoğraf Altı: Eski ABD Başkanı Donald Trump küresel siyaseti X aracılığıyla yönetiyordu. (AFP)
Eski ABD Başkanı Donald Trump küresel siyaseti X aracılığıyla yönetiyordu. (AFP)

Elbette 77 yaşındaki Trump’ın nihayetinde başarılı olup olmayacağını zaman gösterecek. Trump halen ABD’deki ön seçimlerde Cumhuriyetçi Parti’nin adaylığı için mücadele ediyor ve bu yönde attığı adımlar şu ana kadar başarılı oldu. Gelecek kasım ayında yapılması planlanan başkanlık seçimleriyle ilgili olarak, şu an her şey kendisi ile mevcut Demokrat Başkan Joe Biden arasındaki rekabetin yeniden başlayacağına işaret ediyor. Trump sonunda Biden’i yener ve yeniden ABD başkanı olursa, Zaten dağılıyor gibi görünen bir dünyada daha fazla kaosa neden olması muhtemel.

Fotoğraf Altı: Sunak ve Biden. (AP)
Sunak ve Biden. (AP)

Ukrayna’nın çöküşü NATO’nun da çöküşü anlamına mı geliyor?

Trump’ın yeni dış politikası kesinlikle Avrupa’nın, özellikle de Ukrayna’nın güvenliği açısından vahim sonuçlar doğuracak. Trump, Rusya’nın saldırdığı ülkeye daha fazla ABD yardımını reddediyor. Ancak Avrupa ülkelerinin bu yardımı sağlamakla yükümlü olduğuna inanıyor. Kendisinin de belirttiği üzere Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin gibi otokratlarla iyi anlaşıyor. Ayrıca tekrar tekrar savaş krizini 24 saat içinde çözebileceğini iddia ediyor. Aynı şekilde eski emlak kralı müzakerelerde profesyonel olmakla da övünüyor.

Washington’daki bağımsız bir düşünce kuruluşu olan Dış İlişkiler Konseyi’nden tarihçi ve siyaset bilimci Liana Fix, Trump’ın Moskova ile müzakereler yürütmesini bekliyor. “Muhtemelen Ukrayna’yı dahil etmeden Rusya ile müzakere etmeye çalışacak” diyen Fix, Trump’ın örneğin Ukrayna’nın NATO’ya katılmaması ve ülkenin doğusunda Rusya’nın işgal ettiği topraklardan vazgeçmeyi kabul etmesi koşuluyla bir barış anlaşması önerebileceğine dikkat çekti.

Fotoğraf Altı: Blinken, Washington’da Stoltenberg ile birlikte basın toplantısı düzenledi. (AP)
Blinken, Washington’da Stoltenberg ile birlikte basın toplantısı düzenledi. (AP)

Liana Fix açıklamasını şöyle sürdürdü:

“Bu sadece Ukrayna için değil, aynı zamanda bir bütün olarak Avrupa için tamamen yeni bir gerçeklik dayatacaktır. Bunun Rusya’nın Ukrayna kapsamı dışında Avrupa’da, özelikle de NATO ülkelerine yönelik ne ölçüde kendinden emin ve saldırgan bir şekilde hareket ettiği sorusu üzerinde de bir etkisi olacağına inandığını ifade etmektedir.”

Şarku’l Avsat’ın DPA’dan aktardığına göre Fix ayrıca NATO’yu zayıflatmanın ABD’nin resmi olarak NATO’dan çıkışını gerektirmediğini, aksine sadece güven zedelemesinin yeterli olduğunu, örneğin tüm Amerikan güçlerinin Avrupa’dan çekilmesiyle ve destekleme yükümlülüğüne ilişkin 5’inci maddenin sorgulanmasıyla bunun olabileceğini dile getirdi. Liana Fix’e göre ABD Kongresi böyle bir duruma müdahale etmeye çalışsa da Başkan nihayetinde askeri liderliğe sahip. Ayrıca ABD kuvvetlerinin konuşlandırılması ve olası geri çekilmesiyle ilgili kararları verme yetkisi de ona ait. Fix ayrıca, “NATO’nun işleyişi, karşılıklı güvendir” diyerek, güvenin kaybolması halinde ittifakın zayıflayacağına dikkat çekti.

Putin’in Merkel ve Macron’la eski bir görüşmesi (Reuters)
Putin’in Merkel ve Macron’la eski bir görüşmesi (Reuters)

Trump jeopolitik etkiye sahip

Trump’ın etkisi, Ukrayna’ya daha fazla ABD yardımı sağlanması konusundaki iç siyasi anlaşmazlıkta açıkça görülüyor. Biden yönetimi, esas olarak Cumhuriyetçilerin muhalefetiyle temsil edilen parlamentodaki tıkanıklık ve özellikle Trump’a destekçilerinin uzlaşmaya istekli olmamaları nedeniyle Ukrayna’ya askeri yardım sağlayamıyor. Bu bağlamda Fix, “Etki, Trump’ın ülkede yarattığı ve Cumhuriyetçi Parti’yi daha izolasyoncu bir partiye dönüştüren kutuplaşmada açıkça görülüyor. Bütün bunlar Trump aslında başkan olmadan gerçekleşti” dedi.

Fotoğraf Altı: Trump ve eski İngiltere Başbakanı Theresa May. (Reuters)
Trump ve eski İngiltere Başbakanı Theresa May. (Reuters)

Trump’ın gelecek kasım ayında yeniden ABD Başkanı seçilme ihtimali sadece iç siyaseti değil, küresel sahnedeki güçlü oyuncuların kararlarını da etkiliyor. Bu olasılık, hükümetleri, Trump döneminde Washington’la daha iyi bir anlaşma müzakere edebilecekleri umuduyla bazı kararları ertelemeye sevk ediyor.

Harvard Üniversitesi’nden Profesör Graham Allison, ABD merkezli Foreign Policy dergisinde yer alan makalesinde örnek olarak Putin’in hesaplamalarını analiz etti.

Allison, Ukrayna’daki savaş durumunun çıkmaza girdiği aylarda, Kremlin şefinin savaşı sona erdirme isteğine ilişkin spekülasyonların arttığını yazdı. Ancak Allison’a göre Putin’in Trump’ın başkan olmasını umması artık daha muhtemel. Öte yandan Fix, Trump’ın Putin için Biden’in bugün sunabileceğinden daha elverişli koşullar yaratacağına dair güçlü olasılıkların bulunduğunu ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy’nin bu aşamada bu konu üzerinde mutabık kalacağını belirtti. Liana Fix ayrıca, “Putin açısından seçimlerden önce herhangi bir taviz vermenin hiçbir anlamı yok” dedi.

Arkadaşlıktan müzakere ortağına

Trump döneminde transatlantik ilişkilerin niteliğinin değişeceği açık. Bu bağlamda Fix, “Trump, ilk döneminde Avrupa’yı öncelikli olarak çıkarların yönlendirdiği ve daha az ortak değer temeline dayalı bir şekilde ele aldı” açıklamasında bulundu.

Fix, “Bu, Avrupalı ​​ortaklarına verdiği tavizlerin karşılığında her zaman bir şeyler istediği anlamına geliyor” derken, Trump’ın bu şekilde kalacağına dikkati çekti. Liana Fix, “Avrupalılar, Trump’ın anlaşmayı müzakere edeceği birçok ortak arasında yer alacak” ifadesini kullandı. Ayrıca Trump’ın Avrupalılara anlaşma yapmaya çalıştığı otoriter rejimlerden daha fazla değer vermesinin pek mümkün olmadığını da ifade etti.

Fotoğraf Altı: Macron, Erdoğan, Merkel ve Putin 2018’de İstanbul’da bir araya geldiler. (AP)
Macron, Erdoğan, Merkel ve Putin 2018’de İstanbul’da bir araya geldiler. (AP)

Dış İlişkiler Konseyi’nden tarihçi ve siyaset bilimci Liana Fix açıklamasının sonunda şunları söyledi:

“Trump göreve dönerse, her şeye rağmen galip gelen ve bunun tarihteki bir yanlış adım olduğunu düşünenleri susturan biri olarak her zamankinden daha kendinden emin olacak. İlk olarak şunu söyleyebiliriz: Bu, kuralın istisnasıdır ve dış politika güvenilir kalacaktır. İkinci olarak ise Trump’ın yeni kural olup olmadığı sorusunun sorulması gerekiyor.”



Sosyal medyada Trump - Musk gerilimi "çılgınlığı"

Trump'ı (solda) "Epstein Dosyaları"nda yer almakla suçlayan Musk, ABD Adalet Bakanlığı'nın dosyaları bu yüzden yayımlamadığını iddia etti (Reuters)
Trump'ı (solda) "Epstein Dosyaları"nda yer almakla suçlayan Musk, ABD Adalet Bakanlığı'nın dosyaları bu yüzden yayımlamadığını iddia etti (Reuters)
TT

Sosyal medyada Trump - Musk gerilimi "çılgınlığı"

Trump'ı (solda) "Epstein Dosyaları"nda yer almakla suçlayan Musk, ABD Adalet Bakanlığı'nın dosyaları bu yüzden yayımlamadığını iddia etti (Reuters)
Trump'ı (solda) "Epstein Dosyaları"nda yer almakla suçlayan Musk, ABD Adalet Bakanlığı'nın dosyaları bu yüzden yayımlamadığını iddia etti (Reuters)

Ariana Baio & Josh Marcus


ABD Başkanı Donald Trump ve Elon Musk arasındaki kopuşun yankıları sürerken, sosyal medya kullanıcıları perşembe günü patlamış mısırlarını alıp iki güçlü figürün internetten birbirlerine hakaretler yağdırmasını izledi.

Komplo teorisyeni Alex Jones, rapçi Kanye West, sağcı aktivist Laura Loomer ve diğerleri, Musk'ın Trump'ın "Büyük Güzel Yasa Tasarısı"na (Big Beautiful Bill) yönelik aşağılayıcı sözlerinin ardından başlayan dramatik ayrılık hakkında kendi yorumlarını paylaştı.

Ye diye de bilinen West, X'te "Kardeşleriiim, lütfen yapmayıııııın. İkinizi de çok seviyoruz" diye yazdı.

Trump'ın sadık müttefiki Loomer ise "BBB aslında Big Beautiful Breakup (Büyük Güzel Ayrılık) anlamına geliyor" dedi.

Teknoloji devinin sosyal medya platformunu kullanarak başkanın imza attığı tasarıya karşı çıkması nedeniyle Trump ve Musk'ın ilişkisinin birkaç gündür gergin olduğu bildiriliyordu.

Ancak perşembe günü Trump'ın, Truth Social'da Musk'a "deli" diyeek Tesla CEO'sundan yönetiminden ayrılmasını istediğini iddia etmesiyle olaylar patladı. Musk daha sonra X'te Trump'ı "Epstein dosyaları"nın parçası olmakla suçlayarak başkanlık seçimlerinin kazanılmasını kendisine mal etti.

Jones, Musk'ın suçlamasının ardından X'te "Tanrı HEPİMİZİN Yardımcısı Olsun…" yazdı.

Musk'ın hükümetteki rolüne karşı çıkan sağcı aktivist Steve Bannon, New York Times'a Musk'ın "sınır dışı edilmesi" ve hükümetin, "göçmenlik statüsü hakkında resmi soruşturma başlatması" gerektiğini söyledi.

Görsel kaldırıldı.
Donald Trump ve Elon Musk arasındaki kavga sosyal medyada tırmanmaya devam ederken, mim üreticileri internette coştu. Görselde "Umarım iki takım da kaybeder" yazıyor (Bluesky / @mattthiessen)


İçeriden bilgi sahibi kişiler ve müttefikler seslerini yükseltirken, bu kavgayı spor müsabakalarına, Alien Predator'e Karşı (Alien vs. Predator) filmlerine, önceki aylarda Las Vegas'taki bir Trump oteli önünde patlayan Tesla Cybertruck'a ve Oyuncak Hikayesi (Toy Story) serisindeki çocuğun en sevdiği oyuncağını atmasına benzeten çok sayıda internet mimi de paylaşıldı.

Görsel kaldırıldı."Seninle oynamak istemiyorum" (Bluesky / @69thsb) 


Musk'ın arasının açık olduğu trans kızı Vivian Jenna Wilson, Trump ve Musk arasındaki kavga devam ederken Threads'te "Hayat ne kadar güzel" diye yazdı.
 

Görsel kaldırıldı.Sosyal medyada, Trump ve Musk arasındaki sert tartışmanın Tesla'nın sahibi milyarderin Mars'a gitme planlarını etkileyip etkilemeyeceğini sorgulayan mimler paylaşıldı. Görselin alt kısmında "Trump ve Musk birbirine kaba tweet'ler atar", üst kısmındaysa "ABD, Mars'a nükleer bomba atar" yazıyor (Bluesky / ‪@mattthiessen)


Musk'la velayet savaşına tutuşan sağcı sosyal medya fenomeni Ashley St. Clair de Musk'la kavga eden Trump'a "ayrılık tavsiyesi" vermeyi teklif etti.

Karşılıklı hakaretler arasında ABD Başkanı, Musk'ın alt şirketleriyle yapılan hükümet sözleşmelerini iptal etme tehdidi savururken, diğeri de Trump'ın görevden azledilip yerine Başkan Yardımcısı JD Vance'in geçmesi fikrini destekledi.

Görsel kaldırıldı.
 

Donald Trump ve Elon Musk perşembe günü boyunca savaşırken, sosyal medya kullanıcıları ocakta Vegas'taki Trump kulesinin önünde patlayan Cybertruck'ın görüntüsünü yeniden dolaşıma soktu (Alcides Antunes/Reuters).


Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi Üyesi Thomas Massie, X'te ikili arasındaki anlaşmazlığın "kaçınılmaz" olduğunu iddia etti.

Massie, "Aptallara tahammül ederek roketleri geriye doğru indirmek veya kendi kendini süren araba yapmak mümkün değil" diye yazdı.
 

Görsel kaldırıldı.Trump, Musk'ın bağlı şirketlerinin hükümet sözleşmelerini iptal etmekle tehdit etti (AFP)


Podcast programı Pod Save America'nın sunucusu Jon Favreau, "@DavidSacks'ın velayetini kimin alacağını çok merak ediyorum" diye espri yaptı.

Demokrat Senatör Adam Schiff de X'te "Bu çirkin kavga için Büyük Güzel Bir Kova patlamış mısıra ihtiyacım var" diye şaka yaptı.

Meghan McCain, Piers Morgan ve Tim Pool gibi yorumcular, hızla tırmanan kavgaya keyifle düpedüz şok arasında değişen tepkilerini paylaştı.

Jim Acosta, X'te "Bu internet sitesi bugün harika" diye yazdı.


Independent Türkçe, independent.co.uk/news